گنجور

شمارهٔ ۸

زهی ز خوی تو بر باد داده جان آتش
فکنده آتش روی تو در جهان آتش
برای آن که به لعل تو نسبتی دارد
همی بپرورم اندر میان جان آتش
ز درد هجر تو ای ماه روی آتش خوی
به آب دیده برانداختم چنان آتش
که عمرهاست که جز در دل شکسته من
نمی دهد کس در هیچ جانشان آتش
حکیم چون متکلم شود چنین گوید
گهی که آرد در معرض بیان آتش
که چون لطیف ترین چهار ارکان است
فراز جمله ی ایشان کند مکان آتش
فسانه ایست برای شهنشه است شبیه
ز فخر ساید سر بر آسمان آتش
فراز داغ دلم پنبه چون شکیبد اگر
نشد ز حفظش بر پنبه مهربان آتش
دلاوری که بهنگام رزم افکندی
به پیش خنجر او خاک بر دهان آتش
به سوی آتش اگر بگذرد ز قهر شود
سیه‌گلیم و سیه‌روی چون دخان آتش
وگر برو نظر التفات بگمارد
شود به خرمی شاخ ارغوان آتش

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زهی ز خوی تو بر باد داده جان آتش
فکنده آتش روی تو در جهان آتش
هوش مصنوعی: خوشا به حال تو که جان را بر باد داده‌ای و آتش عشق تو در این دنیا شعله‌ور شده است.
برای آن که به لعل تو نسبتی دارد
همی بپرورم اندر میان جان آتش
هوش مصنوعی: برای اینکه رنگ و زیبایی تو با جانم ارتباط دارد، در دل خود آتش عشق را پرورش می‌دهم.
ز درد هجر تو ای ماه روی آتش خوی
به آب دیده برانداختم چنان آتش
هوش مصنوعی: از شدت درد جدایی تو، ای ماه زیبا، به خاطر دلتنگی‌ام آتش به وجود آوردم و با اشک‌هایم آن را خاموش کردم.
که عمرهاست که جز در دل شکسته من
نمی دهد کس در هیچ جانشان آتش
هوش مصنوعی: مدت‌هاست که هیچ‌کس جز دل شکسته من، در هیچ‌کجا آتش عشق را احساس نمی‌کند.
حکیم چون متکلم شود چنین گوید
گهی که آرد در معرض بیان آتش
هوش مصنوعی: وقتی حکیم سخن می‌گوید، گاهی از اشتیاق و احساسات شدید خود می‌گوید، مانند شعله آتش که در معرض دید قرار می‌گیرد.
که چون لطیف ترین چهار ارکان است
فراز جمله ی ایشان کند مکان آتش
هوش مصنوعی: آتش، که بسیار ظریف و لطیف است، برترین جایگاه را میان چهار عنصر دیگر دارد.
فسانه ایست برای شهنشه است شبیه
ز فخر ساید سر بر آسمان آتش
هوش مصنوعی: داستانی است برای پادشاه که مانند ستاره‌ای درخشان، به آسمان می‌درخشد و افتخار را به نمایش می‌گذارد.
فراز داغ دلم پنبه چون شکیبد اگر
نشد ز حفظش بر پنبه مهربان آتش
هوش مصنوعی: اگر دل شکیبا باشد و داغی را که احساس می‌کند مثل پنبه نرم و ملایم در نظر بگیرد، باید با محبت و مهربانی به آن داغ نگاه کند، حتی اگر نشود که آن را از یاد ببرد یا کنار بگذارد.
دلاوری که بهنگام رزم افکندی
به پیش خنجر او خاک بر دهان آتش
هوش مصنوعی: دلیر مردی که در زمان جنگ به جلو می‌رود و با خنجر خود به دشمن حمله‌ور می‌شود، خاک را بر دهان آتش می‌ریزد، یعنی با شجاعت و اراده‌ی خود بر مشکلات غلبه می‌کند.
به سوی آتش اگر بگذرد ز قهر شود
سیه‌گلیم و سیه‌روی چون دخان آتش
هوش مصنوعی: اگر کسی از روی خشم به سوی آتش برود، نتیجه‌اش این خواهد بود که به سرنوشت شومی دچار می‌شود و مانند دودی که از آتش بلند می‌شود، وضعیتش بد و تیره خواهد شد.
وگر برو نظر التفات بگمارد
شود به خرمی شاخ ارغوان آتش
هوش مصنوعی: اگر به او توجهی کند، مانند شاخ ارغوانی که در آتش می‌سوزد، شاداب و سرسبز خواهد شد.