گنجور

شمارهٔ ۶۳

ای بر زده به تقویت ملک آستین
سلطان بر حقیقتی و شاه راستین
شهپر برای تیر تو افکند روح قدس
گیسو فدای پرچم تو کرد حور عین
در دیده سهیل سنانت کشیده میل
در ابروی هلال کمانت فکنده چین
که در دیار ارمن و گه در دیار فرس
دشمن ز تو هزیمت و حاسد ز تو حزین
جز تو که ساخت از پی تمکین تاج وتخت؟
جز تو که کرد از پی اصلاح ملک و دین؟
در عرصه دو ملک دو کار چنین شگرف؟
در مدت دوماه دو فتح چنین مبین؟
خصم ارچه نرم گشت نگوید به ترک ملک
تا بر نیارد آتش تیغت قرار کین
تا موم را در آتش سوزنده نفکنی
از کام او برون نشود طعم انگبین
یاسین نوشت خصم تو یکچند اگرچه داشت
صد گونه ظلم وبغض و حسد در دلش کمین
تا عاقبت چو پا به صف آخر اوفتاد
چون تیز کرد بأس تو دندان برو چو سین
بودند قلعه هات همه پر ز سیم و زر
از جود،صرف کردی و بخریدی آفرین

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای بر زده به تقویت ملک آستین
سلطان بر حقیقتی و شاه راستین
هوش مصنوعی: ای کسی که به حمایت از سلطنت اقدام کرده‌ای، دست سلطنت بر حقیقت و پادشاهی واقعی را گرفته‌ای.
شهپر برای تیر تو افکند روح قدس
گیسو فدای پرچم تو کرد حور عین
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که برای تیر تو بال گشوده، روح مقدس با گیسو، خود را فدای پرچم تو کرده است.
در دیده سهیل سنانت کشیده میل
در ابروی هلال کمانت فکنده چین
هوش مصنوعی: سهیل، ستاره‌ای در آسمان، با زیبایی خاصی در چشمانش به دل جذابیت اشاره دارد. همچنین، ابروی هلال کمان مانند تو، زیبا و دلنواز است و نشان‌دهنده جلوه‌ای زیبا و دلرباست که در آن چین و چروک‌هایی به وجود آمده است.
که در دیار ارمن و گه در دیار فرس
دشمن ز تو هزیمت و حاسد ز تو حزین
هوش مصنوعی: در سرزمین ارمن و گاهی در سرزمین فارس، دشمن از تو شکست می‌خورد و بدخواهان از تو غمگین هستند.
جز تو که ساخت از پی تمکین تاج وتخت؟
جز تو که کرد از پی اصلاح ملک و دین؟
هوش مصنوعی: جز تو که توانست تاج و تخت را به دست آورد؟ جز تو که به اصلاح امور کشور و دین پرداخته است؟
در عرصه دو ملک دو کار چنین شگرف؟
در مدت دوماه دو فتح چنین مبین؟
هوش مصنوعی: در یک زمان دو زمین و دو کار بزرگ چگونه ممکن است؟ در طی مدت دو ماه، دو پیروزی شگرف را چگونه می‌توان نشان داد؟
خصم ارچه نرم گشت نگوید به ترک ملک
تا بر نیارد آتش تیغت قرار کین
هوش مصنوعی: اگرچه دشمن نرم و مودب شود، نمی‌توان به او اعتماد کرد و باید مراقب بود؛ تا زمانی که خنجر دشمن هنوز آتش خود را به‌دست نیاورده است، نباید امنیت را در نظر گرفت.
تا موم را در آتش سوزنده نفکنی
از کام او برون نشود طعم انگبین
هوش مصنوعی: برای رسیدن به چیزهای شیرین و خوشمزه، باید سختی و زحمت را پذیرفت. اگر موم را در آتش نگذاریم، طعم و عطر خوش انگبین (عسل) از آن خارج نمی‌شود.
یاسین نوشت خصم تو یکچند اگرچه داشت
صد گونه ظلم وبغض و حسد در دلش کمین
هوش مصنوعی: یاسین گفت دشمن تو هرچند که از او انواع ظلم و کینه و حسد در دلش پنهان است، باز هم چندی از آن را نوشته است.
تا عاقبت چو پا به صف آخر اوفتاد
چون تیز کرد بأس تو دندان برو چو سین
هوش مصنوعی: زمانی که بالاخره به آخر صف رسید، او هم مانند تیز شدن دندان تو، آماده شد تا به واکنش نشان دهد.
بودند قلعه هات همه پر ز سیم و زر
از جود،صرف کردی و بخریدی آفرین
هوش مصنوعی: تمامی قلعه‌هایت پر از طلا و نقره بودند، اما تو با سخاوتت آن‌ها را هزینه کردی و به دست آوردی. آفرین بر تو!