گنجور

شمارهٔ ۱۳۶

در چمن ای دل چو من غیر از گلِ یک‌رو مباش
گر چو من یک‌رو شدی در بندِ رنگ و بو مباش
تا نخوانندت بخوان هرجا مشو بی‌وعده سبز
تا نبینی رنگِ زردی چون گلِ خودرو مباش
گاهِ سرگردانی و هنگامِ سختی بهرِ فکر
ای سرِ شوریده غافل از سرِ زانو مباش
نان ز راهِ دست‌رنجِ خویشتن آور به دست
گر کشی منّت به جز منّت‌کشِ بازو مباش
از مناعت زیرِ بارِ گنبدِ مینا مرو
وز قناعت ریزه‌خوارِ روضهٔ مینو مباش
چون تساوی در بشر اسبابِ خیرِ عالم است
بی‌تفکر منکرِ این مَسلَکِ نیکو مباش
راست‌بینِ گوشه‌گیر از جفتِ خود شو همچو چشم
کج‌روِ بالانشین پیوسته چون ابرو مباش
شیرِ غازی را در این شمشیربازی تاب نیست
یا سپر افکن به میدان یا سلامت‌جو مباش
فرخی بهر دو نان در پیش دونان هیچوقت
چاپلوس و آستان‌بوس و تَمَلُّق‌گو مباش

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در چمن ای دل چو من غیر از گلِ یک‌رو مباش
گر چو من یک‌رو شدی در بندِ رنگ و بو مباش
هوش مصنوعی: ای دل، در چمن مانند من تنها به گل یک‌رو (زیبا و یک‌دست) تبدیل مشو. اگر مثل من یک‌رو شدی، درگیر ظواهر مثل رنگ و بوی آن مشو.
تا نخوانندت بخوان هرجا مشو بی‌وعده سبز
تا نبینی رنگِ زردی چون گلِ خودرو مباش
هوش مصنوعی: به هر کجا که می‌روی و صدای تو را نمی‌شنوند، همچنان به سراغ خواندن برو. بدون وعده‌ای به رنگ سبز، در زندگی‌ات وارد نشو تا رنگ زرد را مانند گلی که بی‌دلیل می‌روید، نبینی و تجربه نکنی.
گاهِ سرگردانی و هنگامِ سختی بهرِ فکر
ای سرِ شوریده غافل از سرِ زانو مباش
هوش مصنوعی: در زمان‌های سخت و هنگامی که در حال سرگردانی هستی، ای سرِ شوریده، فراموش نکن که به فکر کردن و تأمل بپردازی و به آرامش از سر زانو تکیه نکن.
نان ز راهِ دست‌رنجِ خویشتن آور به دست
گر کشی منّت به جز منّت‌کشِ بازو مباش
هوش مصنوعی: نان را به خاطر زحمت خودت به دست آور و اگر قرار است از کسی قدردانی کنی، جز کسی که خودت را تحت حمایت او می‌دانی، از دیگران توقع نداشته باش.
از مناعت زیرِ بارِ گنبدِ مینا مرو
وز قناعت ریزه‌خوارِ روضهٔ مینو مباش
هوش مصنوعی: از خود بزرگ‌منشی و بالندگی زیر فشار زیبایی‌های دنیا دوری کن و در قناعت و کم‌خوری از نعمت‌های بهشت هم باقی نمان.
چون تساوی در بشر اسبابِ خیرِ عالم است
بی‌تفکر منکرِ این مَسلَکِ نیکو مباش
هوش مصنوعی: اینکه همه انسان‌ها برابرند، باعث ایجاد نیکی و خیر در دنیا می‌شود. پس بدون تفکر و اندیشه، منکر این حقیقت خوب و مثبت نباش.
راست‌بینِ گوشه‌گیر از جفتِ خود شو همچو چشم
کج‌روِ بالانشین پیوسته چون ابرو مباش
هوش مصنوعی: در زندگی با افرادی که به شما نزدیک هستند و در کنارتان هستند، همانند نیمه دیگر خود رفتار کن، چرا که مانند یک چشم کج که فقط به بالای سر خود نگاه می‌کند، اگر همیشه به دور از دیگران باشی، هرگز به هدف نخواهی رسید.
شیرِ غازی را در این شمشیربازی تاب نیست
یا سپر افکن به میدان یا سلامت‌جو مباش
هوش مصنوعی: شیر غازی در این مبارزه نمی‌تواند تاب بیاورد؛ یا باید به میدان برود و با تمام قدرت بجنگد یا اینکه به دنبال ایمنی و سلامت خود نباشد.
فرخی بهر دو نان در پیش دونان هیچوقت
چاپلوس و آستان‌بوس و تَمَلُّق‌گو مباش
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن معیشت خود، هرگز در برابر کسانی که نان را در دست دارند، تملق نگو و چاپلوسی نکن.