گنجور

شمارهٔ ۲۶

هماره بیدلان نالند از اغیار... به
خلاف من که نالم سخت سخت از یار... به
همی بر لاش پوسیده نیاکان تا به کی بالی
نه ای کرکس چه بر پری بدین مردار... به
قیاس رفته و آینده زین مشت خران فرما
که مشت آید نشان در معنی از خروار... به
نبینی گر همه هستی به سرگردی بپای استی
به جز...گی سامان در این پرگار... به
به وسمه اندر آن ابرو فزون برد شگفت آرم
فزایش تیغ را ببریدن از زنگار... به
مرا زین خر یهودان چند و تاکی رنج جان زاید
بکش آن تیغ عیسی کش بزن آن دار... به
کج است آن مرغ را منقار کانجیرش شکار آید
تو خورد انجیر نتوانی بدین منقار... به
ندانی کیستی واعظ خرت گوهر برت پالان
سرت بار است و آن مندیل سگ سربار... به
به جز مردان زن خود دانم این...مردم را
نرنجم گوید ار... ای سردار ... به

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هماره بیدلان نالند از اغیار... به
خلاف من که نالم سخت سخت از یار... به
هوش مصنوعی: بیدلان همیشه از بی‌وفایی دیگران گله‌مندند، اما من برعکس، به شدت از یار خود شکایت دارم.
همی بر لاش پوسیده نیاکان تا به کی بالی
نه ای کرکس چه بر پری بدین مردار... به
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر نارضایتی از وضعیت موجود و انتقاد به کسانی است که بر روی میراثی کهنه و پوسیده تکیه کرده‌اند. شاعر به کرکس‌ها اشاره می‌کند که بر روی مردار نشسته‌اند و از این وضعیت ناامیدکننده ابراز نگرانی می‌کند. در واقع، تأکید بر این است که باید بر سرنوشت نسل‌های گذشته و راه‌های آینده تأمل کرد و از خواب غفلت بیدار شد.
قیاس رفته و آینده زین مشت خران فرما
که مشت آید نشان در معنی از خروار... به
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در دنیای لغات و معانی، گاهی چیزهایی که به نظر می‌رسند مهم یا نمایان هستند، در واقع از ویژگی‌های خاصی برخوردارند و حقیقت آنها پیچیده‌تر از آن چیزی است که در ابتدا به نظر می‌رسد. در واقع، به جای اتکا به ظواهر، باید به عمق معانی و نشانه‌های واقعی توجه کرد.
نبینی گر همه هستی به سرگردی بپای استی
به جز...گی سامان در این پرگار... به
هوش مصنوعی: اگر در همه‌جا سرگردانی را ببینی، بدان که تنها در پای استی و جز یک چیز دیگر، هیچ سامان و قاعده‌ای در این گردونه وجود ندارد.
به وسمه اندر آن ابرو فزون برد شگفت آرم
فزایش تیغ را ببریدن از زنگار... به
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به زیبایی و جذابیت ابروهایی اشاره دارد که بواسطه‌ی شکل خاصشان توجه را جلب می‌کنند. او از تاثیری که این ابروها بر تیغ می‌گذارند، سخن می‌گوید و از قدرت و تیزی آن به عنوان نمادی از زیبایی و تاثیرگذاری یاد می‌کند. به نوعی، این ابروها به اندازه‌ای جادویی و زیبا هستند که می‌توانند ریسک و چالش را به وجود آورند.
مرا زین خر یهودان چند و تاکی رنج جان زاید
بکش آن تیغ عیسی کش بزن آن دار... به
هوش مصنوعی: این شعر به نوعی از خستگی و رنج ناشی از ظلم و ستم اشاره دارد. گوینده از چالش‌هایی که در برابر یهودیان و مشکلات زندگی با آنها مواجه است، شکایت می‌کند و از عیسی می‌خواهد که به او برای رهایی از این رنج‌ها کمک کند. در واقع، این عبارت بیانگر ناامیدی و درخواست برای پایان دادن به درد و رنج است.
کج است آن مرغ را منقار کانجیرش شکار آید
تو خورد انجیر نتوانی بدین منقار... به
هوش مصنوعی: آن پرنده‌ای که منقار کج دارد، قادر به شکار انجیر نیست و تو هم نمی‌توانی با چنین منقاری انجیر بخوری.
ندانی کیستی واعظ خرت گوهر برت پالان
سرت بار است و آن مندیل سگ سربار... به
هوش مصنوعی: نمی‌دانی که تو کیستی و واعظ، تو را دست‌کم گرفته است. تو مانند یک گنجی هستی که در زیر بار سنگین و بیهوده‌ای پنهان شده‌ای. بر روی سرت بار سنگین و بی‌ارزشی قرار دارد و آن ریسمان و لباس کثیف، نشان از پستی و بی‌اعتباری تو دارد.
به جز مردان زن خود دانم این...مردم را
نرنجم گوید ار... ای سردار ... به
هوش مصنوعی: به جز مردان، زن خود را خوب می‌شناسم و اگر کسی از مردم نرنجد، به او می‌گویم. ای سردار...