بخش ۱ - شأن نزول
مثنوی صکوک الدلیل به بحر متقارب مثمن مقصور ساخته شده و یغما آنرا در شش روز به نظم در آورده است چنانچه خود گوید:
ز روح بزرگان مدد خواستم
به شش روز این دفتر آراستم
به زیباترین وجهی انجام یافت
صکوک الدلیل از خرد نام یافت
نه یک نکته خام تبدیل شد
نه یک حرف از او جرح و تعدیل شد
صکوک الدلیل برای سید قنبر روضه خوان خواری که برادر زن میرزا بزرگ نوری وزیر ذوالفقار خان سردار سمنانی بوده ساخته شده. میرزا بزرگ نوری در اواخر کار، وزیر بهاء الدوله بهمن میرزا قاجار بود.سبب سرائیدن این کتاب آن بود که یغما کتابی به جهت میرزا بزرگ توسط سید قنبر فرستاد. سید این کتاب و همچنین قلمدانی از اموال یغما را ربود. پس شاعر را دیگ خشم به جوش آمده وی را رستم السادات لقب داد و این مثنوی را که علی الظاهر مدح است در هجو وی بسرود.
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مثنوی صکوک الدلیل به بحر متقارب مثمن مقصور ساخته شده و یغما آنرا در شش روز به نظم در آورده است چنانچه خود گوید:
هوش مصنوعی: مثنوی صکوک الدلیل با قالب بحر متقارب مثمن مقصور نوشته شده و یغما آن را در مدت شش روز به نظم درآورده است.
ز روح بزرگان مدد خواستم
به شش روز این دفتر آراستم
هوش مصنوعی: از روح بزرگانی که برای من الگو بودهاند یاری گرفتم تا در مدت شش روز این کتاب را به نظم درآورم.
به زیباترین وجهی انجام یافت
صکوک الدلیل از خرد نام یافت
هوش مصنوعی: این عبارت به این معناست که دلیلی که به بهترین شکل ممکن ارائه شده، به وسیله خرد و عقل نام برده شده است.
نه یک نکته خام تبدیل شد
نه یک حرف از او جرح و تعدیل شد
هوش مصنوعی: نه چیزی از نظر ناچیز تبدیل به نکتهای مهم شد و نه کلمهای از او مورد تغییر و اصلاح قرار گرفت.
صکوک الدلیل برای سید قنبر روضه خوان خواری که برادر زن میرزا بزرگ نوری وزیر ذوالفقار خان سردار سمنانی بوده ساخته شده. میرزا بزرگ نوری در اواخر کار، وزیر بهاء الدوله بهمن میرزا قاجار بود.سبب سرائیدن این کتاب آن بود که یغما کتابی به جهت میرزا بزرگ توسط سید قنبر فرستاد. سید این کتاب و همچنین قلمدانی از اموال یغما را ربود. پس شاعر را دیگ خشم به جوش آمده وی را رستم السادات لقب داد و این مثنوی را که علی الظاهر مدح است در هجو وی بسرود.
هوش مصنوعی: صکوک الدلیل برای سید قنبر، روضهخوانی که برادر زن میرزا بزرگ نوری، وزیر ذوالفقار خان سردار سمنانی بوده، نوشته شده است. میرزا بزرگ نوری در اواخر کار خود وزیر بهاءالدوله بهمن میرزا قاجار بود. دلیل سرودن این کتاب این بود که یغما کتابی برای میرزا بزرگ از طرف سید قنبر فرستاده بود. سید قنبر این کتاب و همچنین قلمدانی از اموال یغما را دزدید. این عمل باعث خشم شاعر شد و او را رستمالسادات لقب داد و این مثنوی، که به ظاهر مدح است، در واقع هجو او نوشته شده است.