گنجور

شمارهٔ ۷۹

افق از عکس شفق باز به خون شسته جبین
شیعیان ماتم کیست
کرده چون ماتمیان جامه سیه چرخ برین
شیعیان ماتم کیست
چرخ گردیده مقید به سکون خاک مثال
ز انتقالات ملال
وز قلق در حرکت آمده چون چرخ زمین
شیعیان ماتم کیست
ناخن فتنه گشاده است چو ایام نشور
رشته عقد شهور
پنجه حادثه بگسسته ز هم نظم سنین
شیعیان ماتم کیست
می برد بازوی اندوه به شمشیر ظلام
طره هندوی شام
می درد دست عزا جامه صبح دویمین
شیعیان ماتم کیست
گشته خاکستری این اطلس سبز بته دار
ریخت از بسکه غبار
بر سر از توده خاکستر غم روح امین
شیعیان ماتم کیست
نعره از پرده دل می گذراند زافلاک
مریم از توده خاک
می کندخاک به سر عیسی افلاک نشین
شیعیان ماتم کیست
کعبه چون چشم سیه مست عروسان ختا
رفته در نیل عزا
زمزم از دیده فرو می چکد اشک تمکین
شیعیان ماتم کیست
تربت پاک نبی واسطه طینت کل
ز اشک ارواح رسل
راست چون عرصه ماریه به خون گشته عجین
شیعیان ماتم کیست
غرش شیر خدا ضیغم نی زار شرف
بشنو از دشت نجف
کز دمش بیشه گردون شده لبریز طنین
شیعیان ماتم کیست
بسکه بر سینه زند فاطمه با خیل ملک
چار ایوان سمک
پر شد از غلغه تا سطح سپهر نهمین
شیعیان ماتم کیست
شاه و درویش گذشتند چو ماتم زده ها
پی ترتیب عزا
این زکشکول و نمد آن دگر از تاج و نگین
شیعیان ماتم کیست
زاهد صومعه کز خرقه مهر است بری
با همه بی خبری
روز و شب در عوض سجده زند سر به زمین
شیعیان ماتم کیست
عاشقان را که بود عمر ابد بزم وصال
شده از فرط ملال
اول وصل حبیبان نفس بازپسین
شیعیان ماتم کیست
نچکد جام مگر از مژه خوناب جگر
زین عزا شام و سحر
نکند چنگ مگر ناله به آواز حزین
شیعیان ماتم کیست
خسرو ظلم بر آراسته صف ها ز ستم
بیرق کفر و علم
خیل اسلام پراکنده نگون رایت دین
شیعیان ماتم کیست
تشنه لب کیست خدایا که ز فردوس علا
به سوی کرب و بلا
موج هر لحظه به زنجیر کشد ماء معین
شیعیان ماتم کیست
گفت یغما مگر افتاد زپا، ریخت زهم
عرش با لوح و قلم
نی به ذات ملک العرش نه آن است ونه این
شیعیان ماتم کیست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

افق از عکس شفق باز به خون شسته جبین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: آسمان با رنگ‌های غروب پر از خون، پیشانی شیعیان را که در ماتم هستند، شسته است.
کرده چون ماتمیان جامه سیه چرخ برین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: چون عزا و سوگواری به پا شده، مانند کسانی که در ماتم هستند، در جهان لباس سیاه به تن کرده‌اند. سوال این است که چه کسی از شیعیان در این ماتم و عزا حضور دارد؟
چرخ گردیده مقید به سکون خاک مثال
ز انتقالات ملال
هوش مصنوعی: چرخ زندگی به آرامی حرکت می‌کند و مانند خاک در حال تغییرات مکرر و خسته‌کننده است.
وز قلق در حرکت آمده چون چرخ زمین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: از حرکات و تغییرات دنیای اطراف، مانند چرخش زمین، به وضوح دیده می‌شود که در میان شیعیان، آیا کسی در حال عزاداری و ماتم است؟
ناخن فتنه گشاده است چو ایام نشور
رشته عقد شهور
هوش مصنوعی: ناخن فتنه باز شده است، همان‌طور که ایام سختی و آشفتگی از هم گسسته شده‌اند.
پنجه حادثه بگسسته ز هم نظم سنین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: دست تقدیر و حوادث، نظم و ترتیب زمانه‌ی شیعیان را از هم پاشیده و حالا در این شرایط، کیست که در سوگ و ماتم بماند؟
می برد بازوی اندوه به شمشیر ظلام
طره هندوی شام
هوش مصنوعی: در دل تاریکی شب، غم‌انگیزی مانند یک شمشیر به جان انسان می‌افتد و همانند مویی زیبا از یک دختر هندی، سختی‌های زندگی را به تصویر می‌کشد.
می درد دست عزا جامه صبح دویمین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: دست عزاداری را به نشانه حزن و غم به تن کرده‌ام، زیرا در صبح دوم، شیعیان در سوگ چه کسی هستند؟
گشته خاکستری این اطلس سبز بته دار
ریخت از بسکه غبار
هوش مصنوعی: این طبیعت سرسبز که به زیبایی شناخته می‌شود، اکنون پوشیده از خاک و غبار شده است. این تغییر به دلیل آلودگی و شرایط نامناسبی است که بر آن تاثیر گذاشته است.
بر سر از توده خاکستر غم روح امین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: در بالای توده‌ای از خاکستر غم، روحی که مورد اعتماد شیعیان است، در حال عزاداری و سوگواری کیست؟
نعره از پرده دل می گذراند زافلاک
مریم از توده خاک
هوش مصنوعی: فریاد و ناله‌ای از عمق دل به گوش می‌رسد که مانند صدای مریم، از زیر خاک و از میان توده‌های خاکی به آسمان می‌رسد.
می کندخاک به سر عیسی افلاک نشین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: خاک بر سر عیسی، که در آسمان‌ها زندگی می‌کند، می‌ریزد. حالا بپرسید که شیعیان در حال عزاداری و داغ‌دیدگی برای چه کسی هستند؟
کعبه چون چشم سیه مست عروسان ختا
رفته در نیل عزا
هوش مصنوعی: کعبه مانند چشمان زیبای عروسان ختا است که در آبی غم فرو رفته‌اند.
زمزم از دیده فرو می چکد اشک تمکین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: چشم‌ها مانند چشمه زلالی اشک می‌ریزد و نشان از تسلیم و احترام شیعیان در عزاداری دارد. این اشک‌ها به خاطر ماتمی است که برپا شده است.
تربت پاک نبی واسطه طینت کل
ز اشک ارواح رسل
هوش مصنوعی: خاک پاک نبی، منبع اصلی آفرینش است و روح‌های پیامبران از اشک‌های آن به وجود آمده‌اند.
راست چون عرصه ماریه به خون گشته عجین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: راست مانند میدان جنگ است که با خون آغشته شده، شیعیان در ماتم و عزاداری به سر می‌برند.
غرش شیر خدا ضیغم نی زار شرف
بشنو از دشت نجف
هوش مصنوعی: صدای رعدآسا و قوی شیر خدا را بشنو، او که در دشت نجف با عظمت و شرافت خود نمایان است.
کز دمش بیشه گردون شده لبریز طنین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: به خاطر نفس او، آسمان پر از صدا و ناله‌های شیعیان در عزاداری شده است. این نشان‌دهنده تاثیر عمیق او بر جهان و احساسات مردم است.
بسکه بر سینه زند فاطمه با خیل ملک
چار ایوان سمک
هوش مصنوعی: فاطمه آن‌چنان با محبت و شوق بر سینه‌اش می‌زند که چهار ایوان بزرگ و زیبا به وجود می‌آورد، مانند گنجی که در دریا نهفته است.
پر شد از غلغه تا سطح سپهر نهمین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: آسمان نهمین به هیاهو و سر و صدا پر شده است. چه کسی در میان شیعیان در حال سوگواری است؟
شاه و درویش گذشتند چو ماتم زده ها
پی ترتیب عزا
هوش مصنوعی: پادشاه و درویش مانند افرادی که در حال عزاداری و سوگواری هستند، از کنار هم عبور کردند و به دنبال برگزاری مراسم سوگواری بودند.
این زکشکول و نمد آن دگر از تاج و نگین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: این عبارت به توصیف یک تضاد و تفاوت می‌پردازد. در یک سو، چهره‌ای از فقر و ساده‌زیستی با نشانه‌هایی مانند کشکول و نمد قرار دارد و در سوی دیگر، نشانه‌هایی از ثروت و قدرت مانند تاج و نگین به تصویر کشیده می‌شود. به نوعی، این دو نماد نشان‌دهنده دو وضعیت یا دو گروه مختلف هستند و سوالی ایجاد می‌کند که در این دنیای نابرابر، کیست که در حال سوگواری و ماتم است.
زاهد صومعه کز خرقه مهر است بری
با همه بی خبری
هوش مصنوعی: زاهدی که در صومعه زندگی می‌کند و تنها به ظواهر مذهبی توجه دارد، به طور کامل از حقیقت بی‌خبر است. او با وجود اینکه به شمع مهر (محبت و بندگی) وابسته است، اما از عمق معانی و واقعیات دور افتاده و از دنیای واقعی بیخبر است.
روز و شب در عوض سجده زند سر به زمین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: روز و شب سر به زمین می‌گذارد و سجده می‌کند، در حالی که شیعیان در حال برگزاری مراسم عزاداری هستند.
عاشقان را که بود عمر ابد بزم وصال
شده از فرط ملال
هوش مصنوعی: عاشقان، عمر ابدی ندارند و نشستن در بزم وصال، به خاطر خستگی تبدیل به ملال و دلزدگی شده است.
اول وصل حبیبان نفس بازپسین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: در آغاز وصال عاشقان، نفس به عقب برمی‌گردد. اکنون سؤال اینجاست که میان شیعیان، چه کسی در حال عزاداری است؟
نچکد جام مگر از مژه خوناب جگر
زین عزا شام و سحر
هوش مصنوعی: جامی نچکد مگر وقتی که از چشمانش اشک خونین به خاطر اندوهی که دارد، بریزد؛ در این شب و روز عزاداری.
نکند چنگ مگر ناله به آواز حزین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: شاید چنگی به صدا نیاید مگر اینکه ناله و گریه‌ای مانند نوای غم‌انگیز شیعیان برپا باشد.
خسرو ظلم بر آراسته صف ها ز ستم
بیرق کفر و علم
هوش مصنوعی: خسرو با قدرت و زیبایی، صفوف دشمنان را تحت فشار قرار داده و پرچم کفر و نادانی را با ظلم و ستم خود به اهتزاز درآورده است.
خیل اسلام پراکنده نگون رایت دین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: جمعیت مسلمانان در حال حاضر، زیر پرچم دین شیعه، در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد. کیست که برای این وضعیت، ناراحت نباشد؟
تشنه لب کیست خدایا که ز فردوس علا
به سوی کرب و بلا
هوش مصنوعی: خدایا! این تشنه‌لب کیست که از سرای بهشتی به سوی کربلا می‌رود؟
موج هر لحظه به زنجیر کشد ماء معین
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: موج هر لحظه، آب را به بند می‌کشد. چه کسی در این ماتم است که شیعیان در حزن از آن یاد می‌کنند؟
گفت یغما مگر افتاد زپا، ریخت زهم
عرش با لوح و قلم
هوش مصنوعی: گفت یغما آیا به زمین افتاد؟ که عرش و لوح و قلم از هم فرو افتادند.
نی به ذات ملک العرش نه آن است ونه این
شیعیان ماتم کیست
هوش مصنوعی: نه این مقام ملکوتی به آن شکل است و نه این شیعیان که در سوگ هستند، حقیقت واقعی را می‌شناسند.