گنجور

شمارهٔ ۲۶

از مه نو باز در دست فلک خنجر نگر
درنگر کینه اختر نگر
آسمان را در کمین آل پیغمبر نگر
درنگر کینه اختر نگر
فارس افلاک را در قصد شاه کم سپاه
آه آه رزم جوی و کینه خواه
خود ز اکلیل و ثریا جوشن و مغفر نگر
در نگر کینه اختر نگر
قوس و جوزابسته و بگشاده چون جنگ آوران
این میان وان دگر تیراز کمان
رایض بهرام را زرین زره در بر نگر
در نگر کینه اختر نگر
دارد آهنگ شبیخون خسرو سیارگان
کرد از آن روی در مغرب نهان
اینک از خیل نجومش در قفا لشکر نگر
در نگر کینه اختر نگر
گوئیا دارند عزم کربلای شاه دین
خیل کین بهر نصر مشرکین
کینه افلاک بین بدمهری اختر نگر
در نگر کینه اختر نگر
آفتاب طلعت خورشید بطحا و عراق
از نفاق تیره در ابر محاق
و از فروغ فرهی چهر ذنب انور نگر
در نگر کینه اختر نگر
در به خرم بوستانی کش همی با باک و بیم
در حریم جنبش آوردی نسیم
از دم باد مخالف فتنه صرصر نگر
در نگر کینه اختر نگر
بر سر دل خستگان و اندر دل سردادگان
بی امان گر همی دیدن توان
تیغ کین تا قبضه بین تیر ستم تا پر نگر
در نگر کینه اختر نگر
نوجوانان را ز عکس خون خط نیلوفری
احمری همچو گلبرگ طری
کودکان را از طپانچه لاله نیلوفر نگر
در نگر کینه اختر نگر
آن یکی را دجله ها جاری ز حلق از خون ناب
بهر آب وان دگر را زالتهاب
شیر خشک از جوی پستان طفل بی مادر نگر
در نگر کینه اختر نگر
جرعه پیمایان بزم قرب را پا تا به سر
دیده تر خشک لب خونین جگر
باده از خوناب دل وز دیدگان ساغر نگر
در نگر کینه اختر نگر
از پی خونخواری میناکش بزم رضا
از جفا مست عاری از حیا
پیر گردون را زشکل ماه نو ساغر نگر
در نگر کینه اختر نگر
آن سر و پیکر کش ازآغوش سلطان حجاز
بود ناز در مصاف ترکتاز
تن طپان در لجه خون بر سنانش سر نگر
در نگر کینه اختر نگر
آل مروان را که سر چون خاک زیبد پایمال
ماه و سال بر سر اکلیل جلال
تاج فرق فرقدان را فرق بی افسر نگر
در نگر کینه اختر نگر
آنکه برد از درد جامش صفوه آدم حیات
در فلات مانده ممنوع از فرات
آب جو به ز آبروی ساقی کوثر نگر
در نگر کینه اختر نگر
رنگ از خون چاک از پیکان پریشان برسنان
خون چکان از جفای آسمان
دست قاسم حلق اصغر کاکل اکبر نگر
در نگر کینه اختر نگر
عاکفان ستر عصمت را ز بی آزرم چند
صد گزند با وجود ذل بند
گوش پاره سرشکسته روی بی معجر نگر
در نگر کینه اختر نگر
آنکه گر گشتی پیمبر از دهان آرزو
بوسه جو رنجه می گشتش گلو
راست از کج گوهرانش تیغ بر حنجر نگر
در نگر کینه اختر نگر
ز آشیان چرخ بهر صید مرغان حرم
دمبدم بال بگشاده ز هم
کرکسان نسر را آوازه شهپر نگر
در نگر کینه اختر نگر
از کفن پوشان حسرت و از اسیران بلا
بر ملا در زمین کربلا
فتنه روز جزا هنگامه محشر نگر
در نگر کینه اختر نگر
ماند زاشک و نظم یغما منفعل دریا و کان
جاودان از غم لب تشنگان
باورت گر نیست اینک لعل بین گوهر نگر
در نگر کینه اختر نگر

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از مه نو باز در دست فلک خنجر نگر
درنگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به آسمان نگاه کن و ببین که چگونه سرنوشت با خنجر خود در دستانش به ما حمله می‌کند و به کینه ستاره‌ها توجه کن.
آسمان را در کمین آل پیغمبر نگر
درنگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به دقت به آسمان نگاه کن، مراقب باش که چگونه نشانه‌های دشمنان خاندان پیامبر در آن شکل می‌گیرد. ستاره‌ها را با کینه‌ای که در دل دارند، تماشا کن.
فارس افلاک را در قصد شاه کم سپاه
آه آه رزم جوی و کینه خواه
هوش مصنوعی: فارس به عنوان نماینده‌ای برای آسمان و ستاره‌ها، در پی شاهی است که در جنگی کم تعداد و با کینه‌جویی به‌دنبال نبرد می‌باشد.
خود ز اکلیل و ثریا جوشن و مغفر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به خودت نگاه کن که چطور از زینت‌ها و زیبایی‌ها مملو هستی و با دقت به ستاره‌ها و اثراتشان توجه کن.
قوس و جوزابسته و بگشاده چون جنگ آوران
این میان وان دگر تیراز کمان
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویر کشیده می‌شود که مانند جنگاوران، قوس و کمان کشیده شده‌اند و آماده‌ی جنگ هستند. در این میان تیرها آماده‌ی پرتاب هستند و به خوبی از یکدیگر تفکیک شده‌اند. این توصیف نشان‌دهنده‌ی آمادگی و تمرکز در لحظه‌ی نبرد است.
رایض بهرام را زرین زره در بر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: بهرام را با زره‌ای طلایی ببین، و به ستاره‌ی کینه‌توز نیز نگاهی بینداز.
دارد آهنگ شبیخون خسرو سیارگان
کرد از آن روی در مغرب نهان
هوش مصنوعی: خسرو سیارگان، در حال برنامه‌ریزی برای حمله است و از آن سمت، در مغرب به طور پنهان کمین کرده است.
اینک از خیل نجومش در قفا لشکر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که اکنون به گروهی از ستارگان نگاه کن که در پشت سر ایستاده‌اند و در این میان، به دشمنی و حسد یکی از آن ستاره‌ها توجه کن.
گوئیا دارند عزم کربلای شاه دین
خیل کین بهر نصر مشرکین
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که آن‌ها قصد دارند به کربلا رفته و در کنار شاه دین، به خاطر تلافی و انتقام از دشمنان، به کمک مشرکان بشتابند.
کینه افلاک بین بدمهری اختر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: من از کینه آسمان‌ها و بدخلقی ستاره‌ها خبر دارم. به ستاره‌ها نگاه کن و کینه آن‌ها را در نظر بگیر.
آفتاب طلعت خورشید بطحا و عراق
از نفاق تیره در ابر محاق
هوش مصنوعی: چهره نورانی و درخشان خورشید در سرزمین بطحا و عراق، به دلیل نفاق و دوگانگی، در سایه ابرها پنهان شده است.
و از فروغ فرهی چهر ذنب انور نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به چهره‌ی نورانی و درخشان فرهی نگاه کن، که مانند ستاره‌ای در آسمان می‌درخشد و به کینه و دشمنی‌ها بی‌اعتناست.
در به خرم بوستانی کش همی با باک و بیم
در حریم جنبش آوردی نسیم
هوش مصنوعی: در باغ سرسبزی که پر از شادی و ترس است، نسیمی به آرامی وزیده که حرکت و زندگی را به ارمغان آورده است.
از دم باد مخالف فتنه صرصر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: از هوای سرد و مخالف ببین که چگونه بلای فتنه و کینه به وجود می‌آید.
بر سر دل خستگان و اندر دل سردادگان
بی امان گر همی دیدن توان
هوش مصنوعی: اگر کسانی که دلشان خسته است و کسانی که در دل سردی دارند، می‌توانستند به طور مداوم همدیگر را ببینند، چه قدر خوب می‌شد.
تیغ کین تا قبضه بین تیر ستم تا پر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: دشمنی را مانند شمشیری تیز و کشنده ببین، که هر لحظه می‌تواند آسیب برساند. ظلم را نیز مانند تیر و فشاری تصور کن که آماده است تا به هدف بخورد. به کینه و دشمنی مانند ستاره‌ای در آسمان نگاه کن که همیشه در نظر است و ممکن است تأثیرگذار باشد.
نوجوانان را ز عکس خون خط نیلوفری
احمری همچو گلبرگ طری
هوش مصنوعی: نوجوانان مانند گلبرگ‌های نرم و لطیف هستند که در چهره‌شان نشانه‌هایی از جوانی و شادابی دیده می‌شود، درست همچون رد خون نیلوفر در میان آب که زیبایی خاصی را به تصویر می‌کشد.
کودکان را از طپانچه لاله نیلوفر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: بنگر که چگونه کودکان شاداب و بی‌دغدغه در دنیای خود بازی می‌کنند، همچون لاله‌های نیلوفر که در آب شکوفا می‌شوند. در این میان، یاد کینه‌ها و بدی‌ها را به کنار بگذار و به زیبایی و معصومیت آنها توجه کن.
آن یکی را دجله ها جاری ز حلق از خون ناب
بهر آب وان دگر را زالتهاب
هوش مصنوعی: در اینجا دو تصویر متضاد از آب و خون به تصویر کشیده شده است. یکی از آن‌ها در حاشیه‌ها و جریان‌های دجله، آبی زلال و ناب به همراه دارد، در حالی که دیگری به خاطر التهاب و هیجان، دچار اضطراب و آشفتگی است. این تضاد نشان‌دهنده وضعیت‌های مختلف و اثرات متفاوتی است که آب و خون می‌توانند بر زندگی انسان‌ها داشته باشند.
شیر خشک از جوی پستان طفل بی مادر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به نوزاد یتیم نگاه کن که چگونه با حسرت به شیر خشک نگاه می‌کند؛ این دلتنگی او را به یاد ستاره‌ها می‌اندازد.
جرعه پیمایان بزم قرب را پا تا به سر
دیده تر خشک لب خونین جگر
هوش مصنوعی: افراد حاضر در میخانه‌ای که در آن نزدیکی به خداوند می‌رسند، از سر تا پا دچار بحران و غم هستند و با لب‌های خشک و دل خونین خود، به سر می‌برند.
باده از خوناب دل وز دیدگان ساغر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: نوشیدنی که از درد دل می‌آید، از چشمانم به ساغری نگاه کن و کینه‌ات را در میان ستاره‌ها ببین.
از پی خونخواری میناکش بزم رضا
از جفا مست عاری از حیا
هوش مصنوعی: در پی انتقام جویی میناکش، جشن و شادی رضا به خاطر بدی و بی‌حیایی به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است.
پیر گردون را زشکل ماه نو ساغر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به تمثال ماه نو نگاه کن و از پیر گردون باده بنوش، و در این میان به کینه ستاره‌ها توجه کن.
آن سر و پیکر کش ازآغوش سلطان حجاز
بود ناز در مصاف ترکتاز
هوش مصنوعی: آن شخصی که از آغوش پادشاه حجاز جدا شد، با زیبایی و ناز در میدان نبرد می‌درخشد.
تن طپان در لجه خون بر سنانش سر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: بدن او در آب‌های خیس و خونی در رنج است و با نگاهی عمیق به جلو، تحقیر و کینه را در چهره‌اش می‌توان دید.
آل مروان را که سر چون خاک زیبد پایمال
ماه و سال بر سر اکلیل جلال
هوش مصنوعی: آل مروان، کسانی که باید سرشان به خاک بیفتد، به خاطر گذشت زمان و تحت فشار قرار گرفتن، تحت تأثیر قدرت و بزرگی دیگران هستند.
تاج فرق فرقدان را فرق بی افسر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به تاج سر ستاره‌ها نگاه کن که بدون افسر و زینت، کینه و دشمنی را هم می‌توان در آن دید.
آنکه برد از درد جامش صفوه آدم حیات
در فلات مانده ممنوع از فرات
هوش مصنوعی: کسی که توانسته است از درد و رنج خود رهایی یابد و به جایی برسد که زندگی خوبی دارد، در جایی مانده که از منابع حیات و آب دور است و دسترسی به آنها ندارد.
آب جو به ز آبروی ساقی کوثر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به جای آب جو، به آبروی ساقی کوثر نگاه کن و دشمنی ستاره را در نظر بگیر.
رنگ از خون چاک از پیکان پریشان برسنان
خون چکان از جفای آسمان
هوش مصنوعی: رنگی که به خاطر خون بر تن دارد و زخم‌هایی که از تیرهای پرتاب شده بر جسمش باقی مانده، در نتیجه‌ی مصیبت‌هایی است که از آسمان بر او نازل شده و حالا در سرنوشتش با درد و رنج و خونریزی دست و پنجه نرم می‌کند.
دست قاسم حلق اصغر کاکل اکبر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: دست قاسم را نگاه کن که همچون یک حلقه به دور کلاهی است که از آن اکبر است. به کینه و حسادت ستاره هم توجه کن.
عاکفان ستر عصمت را ز بی آزرم چند
صد گزند با وجود ذل بند
هوش مصنوعی: عابدان و پرستندگان حق همیشه در تلاش‌اند تا از آلودگی‌ها و ناپاکی‌ها دور بمانند، اما در این راه با انواع مشکلات و آزمایش‌ها روبرو می‌شوند، حتی اگر در واقع خود را در پایبندی به ارزش‌ها محکم نگه دارند.
گوش پاره سرشکسته روی بی معجر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: به چهره‌ای که گوشش بریدگی دارد و بر اثر شکستگی‌هایی که دیده، بدون پوشش به نظر می‌رسد نگاه کن. در آن نگاه کینه و حسد ستاره‌ای نهفته است.
آنکه گر گشتی پیمبر از دهان آرزو
بوسه جو رنجه می گشتش گلو
هوش مصنوعی: اگر تو هم پیامبر شوی و آرزوهایت را به زبان بیاوری، رنج و درد در گلویت به وجود می‌آید.
راست از کج گوهرانش تیغ بر حنجر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: نگاهی به کینه و دشمنی کن، که همچون تیغی بر گردن راست‌گویی فرود می‌آید و می‌تواند به سادگی به دردسر بیفتد.
ز آشیان چرخ بهر صید مرغان حرم
دمبدم بال بگشاده ز هم
هوش مصنوعی: از خانه آسمان برای شکار پرندگان حرم، پیوسته بال‌هایم را می‌گشایم و آماده پرواز هستم.
کرکسان نسر را آوازه شهپر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: کرکس‌ها به نسر (پرنده) نگاه می‌کنند و با حسادت به بال‌های او توجه دارند، در حالی که به ستاره‌ها نیز خیره شده‌اند.
از کفن پوشان حسرت و از اسیران بلا
بر ملا در زمین کربلا
هوش مصنوعی: در زمین کربلا، شاهدان حسرت‌ ها و دردهای اسیران بلا هستند.
فتنه روز جزا هنگامه محشر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: نگاهی به روز قیامت و هیاهوی آن بینداز، که در آن زمان کینه‌ها و دشمنی‌ها نمایان می‌شود.
ماند زاشک و نظم یغما منفعل دریا و کان
جاودان از غم لب تشنگان
هوش مصنوعی: از اشک و غم یغما، دریا تحت تأثیر قرار گرفته و در اینجا دیگر به خاطر تشنگی انسان‌ها دچار نگرانی و ناراحتی است.
باورت گر نیست اینک لعل بین گوهر نگر
در نگر کینه اختر نگر
هوش مصنوعی: اگر به زیبایی‌های زندگی اعتقاد نداری، به جواهرات با ارزش توجه کن و به دقت نگاه کن که حتی در آسمان هم ستاره‌های درخشان وجود دارند.