گنجور

شمارهٔ ۱۸ - دربارۀ ملک اتسز

شاها ، خدایگانا ، آنی که لحظه ای
از بیم خنجر تو نیارد غنود چرخ
در روزگار دولت تو همچو ماتمی
پوشد ز هیبت تو لباس کبود چرخ
تا رفت جز براه وفاقت نرفت ماه
تا بود جز بحکم مرادت نبود چرخ
از روی فخر گوهر اکلیل خویش ساخت
هر نکته کان ز لفظ شریفت شنود چرخ
شاها چو دست حشمت تو برسرم ببرد
در زیر پای قهر تنم را بسود چرخ
هر چان طراوتست ز حالم ببرد دهر
هر چان حلاوتست ز عیشم ربود چرخ
بی حسن اصطناع تو و لطف جود تو
عیشم بکاست عالم و رنجم فزرود چرخ
به زین بمن نگر ، که اگر حالتی بود
والله ! که مثل من بخواهد نمود چرخ

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شاها ، خدایگانا ، آنی که لحظه ای
از بیم خنجر تو نیارد غنود چرخ
هوش مصنوعی: ای پادشاه، ای خداوندگار، کسی که لحظه‌ای از ترس چاقوی تو آرامش نمی‌یابد، برای او زمان نیز به تلاطم می‌افتد.
در روزگار دولت تو همچو ماتمی
پوشد ز هیبت تو لباس کبود چرخ
هوش مصنوعی: در times of your reign، دنیا با حالتی از سوگواری به نظر می‌رسد و به خاطر عظمت تو، آسمان لباس کبود به تن کرده است.
تا رفت جز براه وفاقت نرفت ماه
تا بود جز بحکم مرادت نبود چرخ
هوش مصنوعی: تا زمانی که بر سر صلح و توافق بود، ماه از آسمان پایین نیامد و زمانی که به اراده و خواست تو بود، چرخ فلک هم به همین ترتیب نچرخید.
از روی فخر گوهر اکلیل خویش ساخت
هر نکته کان ز لفظ شریفت شنود چرخ
هوش مصنوعی: از روی تکبر، جواهرات گرانبهای خود را به شکل تاجی زیبا ساخته است، هر سخنی که از نام نیک تو شنیده است، به آسمان می‌رسد.
شاها چو دست حشمت تو برسرم ببرد
در زیر پای قهر تنم را بسود چرخ
هوش مصنوعی: وقتی دست بزرگی و عظمت تو بر سر من بیفتد، بدنم که تحت فشار تقدیر است، در زیر پاهای قهری که بر من چیره است، درگیر می‌شود.
هر چان طراوتست ز حالم ببرد دهر
هر چان حلاوتست ز عیشم ربود چرخ
هوش مصنوعی: هر بار که زندگی با شادابی و نشاط پیش می‌رود، زمان به من حس و حال خوشی می‌دهد و هر زمانی که زندگی طعم خوشی دارد، روزگار آن را از من می‌گیرد.
بی حسن اصطناع تو و لطف جود تو
عیشم بکاست عالم و رنجم فزرود چرخ
هوش مصنوعی: بدون زیبایی و مهربانی تو، خوشی من کاهش می‌یابد و دنیا برایم تنگ و آزرده می‌شود.
به زین بمن نگر ، که اگر حالتی بود
والله ! که مثل من بخواهد نمود چرخ
هوش مصنوعی: به زین نگاه کن، اگر حالت تغییر کند، قسم به خدا! که هیچ‌کس نمی‌تواند مانند من خود را به نمایش بگذارد.