گنجور

شمارهٔ ۲۰۳ - در مدح شمس الدین وزیر

صدرا ، مساعی تو مؤید بود همی
و ز تو نظام دین محمد بود همی
تو شمس دینی و بفضای بهای تو
دین را جمال و زینت بی حد بود همی
در هند و روم و ترک نباشد نشان شیر
تا رای تو چو روی مهند بود همی
خاک ستانهٔ تو ، که چرخ سیادتست
از روی چرخ افزون مسند بود همی
کردار تو بخیر مشهر شدست و باز
گفتار تو بصدق مؤید بود همی
فضل تو و سخاوت تو ده قصیده اند
کان را ثبات ذکر مخلد بود همی
اسباب ملک از تو مهیا شود همی
و ارکان شرع از تو مشید بود همی
آن زمره را که فاضل تحصیل دولتند
اندر زمانه صدر تو مقصد بود همی
چشم مخافان تو و روز حاسدانت
از هیبت تو ابیض و اسود بود همی
هر عالمی ، که مشکل آفاق حل کند
در مجلس تو عاجر ابجد بود همی
یک نکتهٔ کمینه ز انواع دانشت
سرمایهٔ خلیل و مبرد بود همی
تا رونق کمال ندارد بنزد عقل
هر جا که از علوم مجدد بود همی
بادا مرکب از تو همه مفردات مجد
تا در سخن مرکب و مفرد بود همی

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

صدرا ، مساعی تو مؤید بود همی
و ز تو نظام دین محمد بود همی
هوش مصنوعی: ای صدرا، تلاش‌ها و کوشش‌های تو همواره رهنمودی برای موفقیت بود و از توست که نظم و سامان دین محمد به وجود آمده است.
تو شمس دینی و بفضای بهای تو
دین را جمال و زینت بی حد بود همی
هوش مصنوعی: شما نور و روشنی دین هستید و به سبب وجود شما، دین زیبایی و جذابیت بی‌پایانی پیدا کرده است.
در هند و روم و ترک نباشد نشان شیر
تا رای تو چو روی مهند بود همی
هوش مصنوعی: در هند، روم و ترکیه اثری از شیر نیست؛ زیرا وقتی نظر تو همچون چهره ماه روشن و زیباست، همه جا تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد.
خاک ستانهٔ تو ، که چرخ سیادتست
از روی چرخ افزون مسند بود همی
هوش مصنوعی: خاکی که تو بر آن ایستاده‌ای، پایه و اساس سلطنتی است که به گردونه آسمانی تعلق دارد و از زمین بیشتر بر مسند قدرت استوار است.
کردار تو بخیر مشهر شدست و باز
گفتار تو بصدق مؤید بود همی
هوش مصنوعی: عمل نیک تو در جامعه شناخته شده است و نیز سخنانت به راستی تأیید شده است.
فضل تو و سخاوت تو ده قصیده اند
کان را ثبات ذکر مخلد بود همی
هوش مصنوعی: محبت و سخاوت تو به قدری زیاد است که ده شعر به خاطر آن نوشته‌اند و یاد تو همیشه در ذهن‌ها زنده است.
اسباب ملک از تو مهیا شود همی
و ارکان شرع از تو مشید بود همی
هوش مصنوعی: وسایل حکومت از تو فراهم می‌شود و اصول دین از تو تأسیس می‌شود.
آن زمره را که فاضل تحصیل دولتند
اندر زمانه صدر تو مقصد بود همی
هوش مصنوعی: گروهی که در پی کسب علم و دانایی هستند، در زمان تو به هدف و مقصود خود می‌رسند.
چشم مخافان تو و روز حاسدانت
از هیبت تو ابیض و اسود بود همی
هوش مصنوعی: چشمان دشمنان تو و روزهایی که حسادت می‌ورزند، از بزرگی و جلال تو سفید و سیاه شده است.
هر عالمی ، که مشکل آفاق حل کند
در مجلس تو عاجر ابجد بود همی
هوش مصنوعی: هر دانشمندی که بتواند مشکلات جهان را حل کند، در محضر تو مانند مبتدیانی است که هنوز الفبا را یاد نگرفته‌اند.
یک نکتهٔ کمینه ز انواع دانشت
سرمایهٔ خلیل و مبرد بود همی
هوش مصنوعی: یک نکتهٔ کوچک از علم و دانش تو، به قدر سرمایهٔ خلیل و مبرد ارزشمند است.
تا رونق کمال ندارد بنزد عقل
هر جا که از علوم مجدد بود همی
هوش مصنوعی: هر جا که علم نو و تازه‌ای وجود دارد، اگر کمال و شکوفایی آن علم در نظر عقل نیست، رونقی نخواهد داشت.
بادا مرکب از تو همه مفردات مجد
تا در سخن مرکب و مفرد بود همی
هوش مصنوعی: ای کاش که تمام صفات نیک و عظمت تو یکجا جمع شود، تا در سخن و گفتار هم به صورت واحد و هم به صورت جدا بتوانم از آن بهره ببرم.