وطواطشمارهٔ ۱۶۲ - د رمدح اتسز
نظام حال زمانه ، قوام کار جهان
تمام گشت باقبال شهریار جهان
علا دولت و دین خسرو جهان ، اتسز
کزو گرفت نظام و قرار کار جهان
مظفری ، که خدای جهان پدید آورد
ز بی قرارحسامش همه قرار جهان
زخسروان جهان مثل او جوان بختی
نپرورد فلک پیر در کنار جهان
ربوده زلزلهٔ هیبتش قرار زمین
ببرده قاعدهٔ عدلش اقتدار جهان
بر امر و نهی مساعیش اتفاق فلک
بحل و عقد معالیش افتخار جهان
زمانه پاسا، دریادلا ، فلک قدرا
شدست خدمت صدر تو اختیار جهان
قضا اسیر تو و سرکشان اسیر قضا
جهان شکار تو و صفدران شکار جهان
مطیع حکم تو اجرام بی قیاس فلک
غلام امر تو اجسام بی شمار جهان
بدیدهای کواکب ز عهد آدم باز
وجود ملک ترا بوده انتظار جهان
بگاه مکرمت ، ای یمن و یسر بندهٔ تو
بر یمین تو اندک بود یسار جهان
ز پای پند نهیب تو احتراز سپهر
ز دستبر حسام تو اعتبار جهان
بگاه بزم ببخش تویی جهان سخا
بروز رزم بکوشش تویی سوار جهان
شعار خدمت درگاه تو نشان فلک
نشان طاعت فرمان تو شعار جهان
زنظم قاعدهٔ ملک تو نظام هدی
ز خمر صاعقهٔ تیغ تو خمار جهان
ز عنف تست وز لطف تو خوف و امن بشر
ز مهر تست وز کین تو فخر و عار جهان
خدای عز و جل سخرهٔ ضمیر تو کرد
همه دقایق پنهان و آشکار جهان
همیشه تا که بصنع خدای عز و جل
بر اختلاف طبایع بود مدار جهان
مباد کس زبشر ، جز تو ، پیشوای بشر
مباد کس بجهان ، جز تو شهریار جهان
مخالفان تو در خوف حادثات فلک
موافقان تو در عهد زینهار جهان
ز بهر عدد جود تو مایهای زمین
ز بهر خدمت عمر تو روزگار جهان
شمارهٔ ۱۶۱ - در مدح علاء الدوله اتسز: منت خدای را ، که بتأیید آسمانشمارهٔ ۱۶۳ - د رمدح اتسز: جانا ، طریق مهر و وفا اختیار کن
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نظام حال زمانه ، قوام کار جهان
تمام گشت باقبال شهریار جهان
هوش مصنوعی: وضعیت کنونی زمانه و استحکام کارهای جهانی به واسطه توفیق فرمانروای جهان کامل شد.
علا دولت و دین خسرو جهان ، اتسز
کزو گرفت نظام و قرار کار جهان
هوش مصنوعی: به خاطر قدرت و دین پادشاه بزرگ، که موجب استحکام و تنظیم زندگی مردم در دنیا شده است.
مظفری ، که خدای جهان پدید آورد
ز بی قرارحسامش همه قرار جهان
هوش مصنوعی: مظفری، که خداوند جهان را به وجود آورد، از بیقراری شمشیرش، تمام آرامشهای جهان به وجود آمده است.
زخسروان جهان مثل او جوان بختی
نپرورد فلک پیر در کنار جهان
هوش مصنوعی: در دنیا مانند او جوان خوشاقبالی پرورش نیافته که سرنوشت قدیمی در کنار زندگی با او همراه شده است.
ربوده زلزلهٔ هیبتش قرار زمین
ببرده قاعدهٔ عدلش اقتدار جهان
هوش مصنوعی: زلزلهای که از هیبت او به وقوع پیوسته، آرامش زمین را از بین برده و قدرت او بر جهان، نظم و عدالت را به هم زده است.
بر امر و نهی مساعیش اتفاق فلک
بحل و عقد معالیش افتخار جهان
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که تلاشها و کوششهای انسان تحت تأثیر قدرت و تدبیر آسمانی است و موفقیتها و مقامهایی که فرد به دست میآورد، مربوط به تأثیرات کلی جهان و سرنوشت اوست. به عبارت دیگر، انسان با کوششهای خود در پی دستیابی به موفقیتهاست، اما در نهایت، عوامل بزرگتری از جمله سرنوشت و حکمت الهی در این مسیر تأثیرگذارند.
زمانه پاسا، دریادلا ، فلک قدرا
شدست خدمت صدر تو اختیار جهان
هوش مصنوعی: زمانه به ما نشان داده که در دنیا، همه چیز به انتخاب و اراده تو بستگی دارد. تو میتوانی بر زندگی خود تسلط پیدا کنی و به خواستههایت دست یابی.
قضا اسیر تو و سرکشان اسیر قضا
جهان شکار تو و صفدران شکار جهان
هوش مصنوعی: سرنوشت تحت کنترل توست و کسانی که سرکشان هستند، تحت تأثیر سرنوشتند. جهان برای تو به مانند شکار است و کسانی که قوی و شجاع هستند، تنها به دنبال شکار نعمتهای این جهاناند.
مطیع حکم تو اجرام بی قیاس فلک
غلام امر تو اجسام بی شمار جهان
هوش مصنوعی: تمامی اجرام آسمانی تحت فرمان تو هستند و جهان با تمام اشیاء و موجوداتش به پیروی از دستورات تو در حرکتاند.
بدیدهای کواکب ز عهد آدم باز
وجود ملک ترا بوده انتظار جهان
هوش مصنوعی: از زمان آدم تا کنون، ستارهها و کواکب منتظر بودهاند تا وجود تو در این دنیا نمایان شود.
بگاه مکرمت ، ای یمن و یسر بندهٔ تو
بر یمین تو اندک بود یسار جهان
هوش مصنوعی: در زمان بزرگواری تو، ای یمن و خوشی، بندۀ تو بر دست راست تو اندکی از ثروت جهان دارد.
ز پای پند نهیب تو احتراز سپهر
ز دستبر حسام تو اعتبار جهان
هوش مصنوعی: از تأثیر و نگاه سرزنشآمیز تو دوری میجوید، چرا که قدرت و اعتبار تو بر جهان چیره است.
بگاه بزم ببخش تویی جهان سخا
بروز رزم بکوشش تویی سوار جهان
هوش مصنوعی: در لحظات خوشی و هنگام جشن، تو بخشندهترین هستی، و در زمان جنگ و نبرد، تو بهترین مبارز و دلاوری.
شعار خدمت درگاه تو نشان فلک
نشان طاعت فرمان تو شعار جهان
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که خدمت به تو، نشانهای از تقدیر آسمان است و اطاعت از فرمان تو، نمایانگر سرتاسر عالم و جهان است.
زنظم قاعدهٔ ملک تو نظام هدی
ز خمر صاعقهٔ تیغ تو خمار جهان
هوش مصنوعی: جایگاه و ساختار فرمانروایی تو به مانند نظم خوبی است. این در حالی است که نوشیدن شراب قدرت تو به اندازهای است که کل جهان را خمار و مست میکند.
ز عنف تست وز لطف تو خوف و امن بشر
ز مهر تست وز کین تو فخر و عار جهان
هوش مصنوعی: از شدت سختی تو و از لطف تو ترس و امنیت بشر وجود دارد، از محبت تو و از دشمنیات بزرگترین افتخار و ننگ در جهان شکل میگیرد.
خدای عز و جل سخرهٔ ضمیر تو کرد
همه دقایق پنهان و آشکار جهان
هوش مصنوعی: خداوند متعال، ذهن و اندیشه تو را به تسخیر خود درآورده است و همه جزئیات نهان و پیدا در جهان را در اختیار تو قرار داده است.
همیشه تا که بصنع خدای عز و جل
بر اختلاف طبایع بود مدار جهان
هوش مصنوعی: جهان همیشه در حال چرخش و تغییر است و این تغییرات به خواست خداوند متعال و بر اساس تفاوتهای ذاتی موجودات به وجود میآید.
مباد کس زبشر ، جز تو ، پیشوای بشر
مباد کس بجهان ، جز تو شهریار جهان
هوش مصنوعی: هرگز نگذار که هیچکس به جز تو، رهبر انسانها باشد و هیچکس به جز تو، حاکم بر جهان باشد.
مخالفان تو در خوف حادثات فلک
موافقان تو در عهد زینهار جهان
هوش مصنوعی: دشمنان تو از حوادث آسمان در ترس و نگرانی هستند، اما دوستانت در این دنیا بر عهد و پیمان خود ثابتقدم و مطمئناند.
ز بهر عدد جود تو مایهای زمین
ز بهر خدمت عمر تو روزگار جهان
هوش مصنوعی: به خاطر نعمتی که تو به ما میدهی، مایعات زمین وجود دارند و برای خدمت به عمر با ارزش تو، روزهای دنیا به جریان هستند.