گنجور

در ستایش کاخ میرمیران

ای مقیمان این خجسته مقام
دور باد از شما غم ایام
بر در این بهشت روحانی
عیش و عشرت کنند رضوانی
زین طربخانه نشاط انگیز
رفته غم تا در عدم به گریز
این حرم وین ریاض گرد حرم
قصر حور است و بوستان ارم
صحن و سقفش به چشم صنعت بین
زیور آسمان و زیب زمین
کلک نقاش او گه نیرنگ
ناسخ کارنامه ارژنگ
حبذا طرح این بنای شگرف
پیش دریاچه چو قلزم ژرف
قلزم ژرف و آبش از کوثر
اندر او عکس مهر زورق زر
غایت عمق اندر او نایاب
گاو ماهی ندیدش از ته آب
آب صافش زلال چشمهٔ مهر
غرق در وی چو عکس خویش سپهر
ای خوشا جوی سنگ مرمر او
کز بلور است اصل گوهر او
سنگ شفافش آب آینه رنگ
رنگ آیینه‌اش گل از پس سنگ
جوی آن آب سلسبیل سرشت
نایب جوی شیر باغ بهشت
حوضی از هر طرف چو یشم در او
خیره از بس اشعه چشم در او
گشته زان حوض آینه کردار
روز بر آب خضر تیره و تار
ماهی ار آلت بیان می‌داشت
وصف آن حوض بر زبان می‌داشت
دیده با ماهیش به جلوه در آب
حوت گردون ز رشگ گشته کباب
صور صفحهٔ جدار و درش
نسخهٔ لوح بینی و صورش
نقش بی‌جان خانهٔ نقاش
یافته جان ز لطف آب و هواش
مطبخش قوت بخش جان همه
بهره ور گشته زان روان همه
نعمتش چون نعیم جنت عام
آتشش نابدیده پخته طعام
آتش و دودش از درون رانده
همچو نامحرمان برون مانده
این بهشت است در سرای وجود
نبود در بهشت آتش و دود
آب فواره‌اش به حوض بلور
کز صفا دم زند ز لمعهٔ نور
شمع کافورییست پنداری
در یکی تشت سیم بگذاری
طرفه شمعی که تا به صبح نشور
بزم امید از او بود پر نور
یا رب این بزم باد فرخنده
شمع دولت در او فروزنده
اندرو تا ابد به وفق مراد
بانی این بنا به دولت باد
آنکه اقبال خادم در اوست
بخت و دولت غلام و چاکر اوست
آسمان طاق درگه جاهش
کهکشان آستان درگاهش
بزم پیرای عیش خانهٔ جود
مجلس آرای بزمگاه وجود
میر میران غیاث دین و دول
آفتاب سپهر و ملک و ملل
تا ابد مدت بقایش باد
وین سرای سرور جایش باد
چون نشیند به صدر جاه وجلال
باد وحشی مقیم صف نعال

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای مقیمان این خجسته مقام
دور باد از شما غم ایام
هوش مصنوعی: ای کسانی که در این مکان خوشبخت زندگی می‌کنید، کاش غم و اندوه روزگار از شما دور باشد.
بر در این بهشت روحانی
عیش و عشرت کنند رضوانی
هوش مصنوعی: در این بهشت روحانی، فرشتگان به خوشی و شادی مشغولند و از زندگی لذت می‌برند.
زین طربخانه نشاط انگیز
رفته غم تا در عدم به گریز
هوش مصنوعی: از این خانه‌ی شاد و مفرح، غم رفته و به نیستی پناه برده است.
این حرم وین ریاض گرد حرم
قصر حور است و بوستان ارم
هوش مصنوعی: این مکان مقدس و باغ‌ها، دور تا دور حرم، جایی است که قصر حور و باغ ارم در آن قرار دارد.
صحن و سقفش به چشم صنعت بین
زیور آسمان و زیب زمین
هوش مصنوعی: فضای داخلی و سقف این مکان به شکلی زیبا و هنرمندانه ساخته شده که تناسب خاصی بین زیبایی آسمان و زیبایی زمین برقرار کرده است.
کلک نقاش او گه نیرنگ
ناسخ کارنامه ارژنگ
هوش مصنوعی: نقاش او با دستانش نیرنگ‌هایی را می‌سازد که کارنامه ارژنگ را تغییر می‌دهد.
حبذا طرح این بنای شگرف
پیش دریاچه چو قلزم ژرف
هوش مصنوعی: ای کاش طرح این سازه‌ی زیبا کنار دریاچه عمیق و وسیع اجرا شود.
قلزم ژرف و آبش از کوثر
اندر او عکس مهر زورق زر
هوش مصنوعی: دریای عمیق و آبش از کوثر (آبش زلال و پاک) است و در آن، تصویر خورشید بر روی قایق طلایی نمایان است.
غایت عمق اندر او نایاب
گاو ماهی ندیدش از ته آب
هوش مصنوعی: جنبه‌های عمیق دریای وجود او چنان غیرقابل درک است که هیچ گاوماهی‌ای نتوانسته از عمق آب او را ببیند.
آب صافش زلال چشمهٔ مهر
غرق در وی چو عکس خویش سپهر
هوش مصنوعی: آب شفاف چشمهٔ محبت در او به قدری زیباست که مانند تصویر آسمان در آن منعکس می‌شود.
ای خوشا جوی سنگ مرمر او
کز بلور است اصل گوهر او
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و درخشش جوی سنگ مرمر اشاره دارد که اصل و جوهر آن از بلور است. به عبارتی دیگر، این بیانگر زیبایی طبیعی و خالصی است که در این جوی وجود دارد و نشان‌دهنده ارزش و زیبایی منحصر به فرد آن است.
سنگ شفافش آب آینه رنگ
رنگ آیینه‌اش گل از پس سنگ
هوش مصنوعی: سنگی شفاف دارد که مانند آینه، رنگ‌های مختلفی را نشان می‌دهد و گل‌ها از پشت این سنگ نمایان هستند.
جوی آن آب سلسبیل سرشت
نایب جوی شیر باغ بهشت
هوش مصنوعی: نهر آبی که شیرینی آن همچون آب سلسبیل است، نمایانگر نهر شیر در باغ بهشت می‌باشد.
حوضی از هر طرف چو یشم در او
خیره از بس اشعه چشم در او
هوش مصنوعی: حوضی که از هر سمت مانند یشم درخشان است و انسان را مجذوب خود می‌کند به خاطر انعکاس نور و درخشش آن.
گشته زان حوض آینه کردار
روز بر آب خضر تیره و تار
هوش مصنوعی: آب آینه‌ای که در آن بازتاب رفتار روزهای گذشته دیده می‌شود، حالا به مانند آب خضر، تیره و مبهم شده است.
ماهی ار آلت بیان می‌داشت
وصف آن حوض بر زبان می‌داشت
هوش مصنوعی: اگر ماهی توانایی بیان داشت، حتماً زیبایی و وصف آن حوض را با کلامش بیان می‌کرد.
دیده با ماهیش به جلوه در آب
حوت گردون ز رشگ گشته کباب
هوش مصنوعی: چشم‌ها با زیبایی ماهی در آب به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌اند و به دلیل غبطه و حسادت، از شدت احساس به شدت می‌سوزند.
صور صفحهٔ جدار و درش
نسخهٔ لوح بینی و صورش
هوش مصنوعی: تصاویر روی دیوار و در آن، نسخه‌ای از لوح وجود را می‌بینی و شکل‌ها را مشاهده می‌کنی.
نقش بی‌جان خانهٔ نقاش
یافته جان ز لطف آب و هواش
هوش مصنوعی: تصویری که نقاش از خانه ایجاد کرده، به نظر می‌رسد که به زندگی و روحی تازه دست یافته است، این شگفتی از نیکی و تأثیر هوای پیرامونش به وجود آمده است.
مطبخش قوت بخش جان همه
بهره ور گشته زان روان همه
هوش مصنوعی: آشپزخانه‌ات جان همه را قوت می‌بخشد و هر کسی از آن بهره‌مند شده است.
نعمتش چون نعیم جنت عام
آتشش نابدیده پخته طعام
هوش مصنوعی: نعمت او مانند نعمت‌های بهشت است و آتش او غذایی را می‌پزد که هرگز دیده نشده است.
آتش و دودش از درون رانده
همچو نامحرمان برون مانده
هوش مصنوعی: آتش و دود از درون بیرون رفته‌اند، مثل نامحرمان که در بیرون مانده‌اند.
این بهشت است در سرای وجود
نبود در بهشت آتش و دود
هوش مصنوعی: این دنیا مانند بهشتی است که در آن خبری از آتش و دود نیست.
آب فواره‌اش به حوض بلور
کز صفا دم زند ز لمعهٔ نور
هوش مصنوعی: آب فواره به حوض شفاف و درخشان می‌ریزد و از خلوص و روشنی خود نور را منعکس می‌کند.
شمع کافورییست پنداری
در یکی تشت سیم بگذاری
هوش مصنوعی: شمعی مانند کافور به نظر می‌رسد که در یک ظرف نقره‌ای قرار داده شده است.
طرفه شمعی که تا به صبح نشور
بزم امید از او بود پر نور
هوش مصنوعی: شمعی جالب و زیبا که تا صبح روشن باقی می‌ماند و باعث ایجاد فضایی امیدبخش و روشن در مهمانی می‌شود.
یا رب این بزم باد فرخنده
شمع دولت در او فروزنده
هوش مصنوعی: پروردگارا، امیدوارم این میهمانی خوش یمن باشد و چراغ موفقیت در آن روشن بماند.
اندرو تا ابد به وفق مراد
بانی این بنا به دولت باد
هوش مصنوعی: این بنا همیشه به خواست و اراده سازنده‌اش آباد و برقرار باشد.
آنکه اقبال خادم در اوست
بخت و دولت غلام و چاکر اوست
هوش مصنوعی: کسی که شانس و fortuna در خدمت اوست، ثروت و خوشبختی هم در خدمت او قرار دارد.
آسمان طاق درگه جاهش
کهکشان آستان درگاهش
هوش مصنوعی: آسمان قسمتی از دنیای بزرگ است که مانند یک سقف بر سر ماست و کهکشان نیز به عنوان نشانه‌ای از عظمت و زیبایی، در نزدیکی درگاه وجودش قرار دارد.
بزم پیرای عیش خانهٔ جود
مجلس آرای بزمگاه وجود
هوش مصنوعی: مهمانی که با زیبایی برگزار می‌شود، خانه‌ای از بخشندگی است که محفل وجود را تزئین می‌کند.
میر میران غیاث دین و دول
آفتاب سپهر و ملک و ملل
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف فردی بلندمرتبه و با نفوذ می‌پردازد که به عنوان یک رهبر و فراهم‌آورنده‌ی خیر و رفاه برای مردم شناخته می‌شود. او نماد روشنی و قدرت در جامعه است و نقش مهمی در سرنوشت ملت‌ها و کشورها ایفا می‌کند.
تا ابد مدت بقایش باد
وین سرای سرور جایش باد
هوش مصنوعی: باشد که همیشه پابرجا بماند و این مکان شادابی و خوشی‌اش را حفظ کند.
چون نشیند به صدر جاه وجلال
باد وحشی مقیم صف نعال
هوش مصنوعی: زمانی که کسی در جایگاه بلند و با احترام و عظمت بنشیند، احساس قدرت و همچنین سلطنتی دارد که مانند باد وحشی در کنار او قرار می‌گیرد و در صف نعال او نیست.

حاشیه ها

1402/01/02 19:04
محمد سالاری

یارب این بزم باد فرخنده صحیح است.