واعظ قزوینیشمارهٔ ۶۲۱
بملک فقر خود را آن زمان فرمانروا بینی
که بر سر خاک به از سایه بال هما بینی
جهانی را بهمت زیر دست خود توان کردن
برین تل گر برآیی، عالمی را زیر پا بینی
ز آزار قناعت نیست کم رنج طلب، آن به
که چین جبهه این خواجگان از بوریا بینی
جهانی را که دیدی بس وسیع از تنگ چشمیها
بچشم دل چو وابینی، بقدر پشت پا بینی
بدل، حرف قناعت گفتن و، بی بهره ز آن بودن
چنان باشد که بر طاقی، کتاب کیمیا بینی
غبارت گر به دل ننشیند از آمد شد دنیا
دو عالم را در این آیینه گیتی نما بینی
شود آنگاه چشم دل ترا روشن، که از بینش
کدورتهای عالم را، به چشم توتیا بینی
چه یاری در جهان واعظ تو از بیگانگان دیدی؟
که اکنون چشم میداری که آن از آشنا بینی
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بملک فقر خود را آن زمان فرمانروا بینی
که بر سر خاک به از سایه بال هما بینی
هوش مصنوعی: زمانی می‌توانی بر فقر خود تسلط و سلطنت احساس کنی که بر روی خاک، از سایه بال پرنده‌ای بزرگ و باشکوه نیز بهره‌مندتری.
جهانی را بهمت زیر دست خود توان کردن
برین تل گر برآیی، عالمی را زیر پا بینی
هوش مصنوعی: اگر بر این بلندی قرار بگیری، می‌توانی با توانایی‌ات جهانی را زیر دست خود داشته باشی و به عظمت و گستردگی آن پی ببری.
ز آزار قناعت نیست کم رنج طلب، آن به
که چین جبهه این خواجگان از بوریا بینی
هوش مصنوعی: از آزار و سختی قناعت، کمتر رنجی در جستجوی طلب نیست. بهتر است که چین و چروک پیشانی این مردان بزرگ را که از پارچه و مواد ساده زندگی می‌کنند، ببینی.
جهانی را که دیدی بس وسیع از تنگ چشمیها
بچشم دل چو وابینی، بقدر پشت پا بینی
هوش مصنوعی: اگر با دیده دل به جهان بنگری، متوجه می‌شوی که با تنگ‌نظری‌ها، جهان به اندازه‌ی یک قدم عقب‌تر از تو کوچکتر به نظر می‌رسد.
بدل، حرف قناعت گفتن و، بی بهره ز آن بودن
چنان باشد که بر طاقی، کتاب کیمیا بینی
هوش مصنوعی: برای اینکه قناعت را درک کنیم، باید بگوییم که داشتن قناعت و راضی بودن به کمبودها، مانند این است که بر روی طاقی، کتابی درباره‌ی کیمیا (تبدیل فلزات بی‌ارزش به طلا) را تماشا کنیم؛ این کتاب در واقع هیچ سودی برای ما ندارد و فقط چیزی است که از آن بهره‌مند نمی‌شویم.
غبارت گر به دل ننشیند از آمد شد دنیا
دو عالم را در این آیینه گیتی نما بینی
هوش مصنوعی: اگر غم و اندوه به دل تو نفوذ نکند، پس در این دنیا و در این جهان، همه چیز را همچون آیینه‌ای خواهی دید که به روشنی نمایان است.
شود آنگاه چشم دل ترا روشن، که از بینش
کدورتهای عالم را، به چشم توتیا بینی
هوش مصنوعی: چشم دل تو زمانی روشن می‌شود که با نگرش صحیح، کدورت‌ها و مشکلات جهان را از دید روشن و صاف خود ببینی.
چه یاری در جهان واعظ تو از بیگانگان دیدی؟
که اکنون چشم میداری که آن از آشنا بینی
هوش مصنوعی: در این دنیا، چه کمکی از دیگران و غریبه‌ها به تو رسیده است که حالا انتظار داری از آشناها پشتیبانی و یاری ببینی؟