سوزنی سمرقندیشمارهٔ ۸ - دهقان زاده
مدح دهقان زاده طبع از زنگ بزداید مرا
تا نگویم مدحت او، طبع نگشاید مرا
تا نکوخواه ویم، دولت نکو خواهد مرا
تا ستایم مرورا، ایام بستاید مرا
شب چو بندیشم که فردا سر نهم بر آستانش
بامدادان از شرف سر بر فلک ساید مرا
گر صلت گیرم ز دست دیگران بسیار چیز
تا نگیرم اندکی زو، کار برناید مرا
اندکش بسیار به باشد ز بسیار کسان
من همی دانم که خود اندک نفرماید مرا
از برای آنکه زو عیدی بیابم روز عید
بر تن این سی روز، روزه هیچ نگزاید مرا
از گراینده نباشد سیم او در جیب من
از سبکباری به ناگه باد برباید مرا
هست ارزانی بدان آن مهتر آزاده خلق
کز ثنای او زبان در کام ناساید مرا
جز ثنای او مبادا زینتی در شعر من
تا بدان گاهی که از خاطر سخن زاید مرا
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مدح دهقان زاده طبع از زنگ بزداید مرا
تا نگویم مدحت او، طبع نگشاید مرا
هوش مصنوعی: ستایش و تمجید از دهقان زاده باعث می‌شود که غم و غصه‌های من دور شود؛ اما برای اینکه درباره او صحبت کنم و او را ستایش کنم، نیاز دارم که دل و روح من آماده شود.
تا نکوخواه ویم، دولت نکو خواهد مرا
تا ستایم مرورا، ایام بستاید مرا
هوش مصنوعی: اگر کسی به من نیکی کند و خوبی مرا ارج نهد، به ناچار روزگار خوبی نصیب من خواهد شد. پس من هم او را ستایش خواهم کرد و روزهای خوب را به خاطر او گرامی می‌دارم.
شب چو بندیشم که فردا سر نهم بر آستانش
بامدادان از شرف سر بر فلک ساید مرا
هوش مصنوعی: وقتی شب بر من سایه می‌افکند و به خواب می‌روم، در روز بعد می‌خواهم به آستان او بیایم و سرم را بر آسمان بگذارم.
گر صلت گیرم ز دست دیگران بسیار چیز
تا نگیرم اندکی زو، کار برناید مرا
هوش مصنوعی: اگر از دیگران چیزهای زیادی بگیرم، اما کمی از آن‌ها را که می‌خواهم به دست نیاورم، کار من پیش نخواهد رفت.
اندکش بسیار به باشد ز بسیار کسان
من همی دانم که خود اندک نفرماید مرا
هوش مصنوعی: اندک بودن چیزها اگرچه زیاد است، به من نشان می‌دهد که خود به خود کم ارزش نمی‌شود.
از برای آنکه زو عیدی بیابم روز عید
بر تن این سی روز، روزه هیچ نگزاید مرا
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه در روز عید هدیه‌ای از او بگیرم، در این سی روز هیچ روزهای نمی‌تواند من را آسیب بزند.
از گراینده نباشد سیم او در جیب من
از سبکباری به ناگه باد برباید مرا
هوش مصنوعی: اگر شخصی به من چیزی ندهد، به خاطر سبکی و بی‌خیالی ممکن است ناگهان از دست برود.
هست ارزانی بدان آن مهتر آزاده خلق
کز ثنای او زبان در کام ناساید مرا
هوش مصنوعی: ارزانی به کسی است که آزاد و بزرگوار است، زیرا به خاطر ستایش او، زبان من هیچ وقت در کامم تلخ نمی‌شود.
جز ثنای او مبادا زینتی در شعر من
تا بدان گاهی که از خاطر سخن زاید مرا
هوش مصنوعی: جز ستایش او، هیچ زینتی در شعر من نباشد، تا زمانی که سخن از یادم برود.
حاشیه ها
1402/05/23 20:07
علی میراحمدی
نمیدانم جناب سوزنی بابت این شیرینکاری چه مقدار صله دریافت کرده است اما هر میزان که بوده استحقاقش را داشته است.
بیت هفتم «ار گراینده... »به نظر صحیح تر است و بیت به ابیات سبک هندی میماند.