بخش ۱ - ده نامه
حمد و ثنای ملک بی نظیر
جمله جهان را به کرم دست گیر
اوست دلیل همه سرگشتگان
راه نمایند برگشتگان
روز پدید آرد و روزی دهد
خلق جهان را به کرم نیک و بد
اوست منزه ز همه کاینات
هست چو موصوف به ذات و صفات
خاک زمین را به کرم حی کند
این بجز از حق دگری کی کند
او کند از سنگ پدیدار آب
ساخته طباخ جهان آفتاب
باز ازین سنگ وز پولاد سرد
آتش سوزنده پدیدار کرد
خیمه زربفت سما بی ستون
بر سر عالم کند او سرنگون
مشعله داری کند این آفتاب
بر سر این خلق جهان بی حساب
هر چه کند او به کمال کرم
لطف بود در حق مادم به دم
آورد از کتم عدم در وجود
آدم خاکی ز برای سجود
تاج سعادت به سر او نهاد
بر رخ او چون در عرفان گشاد
کرد شناسا به خود این خاک را
منظر خود ساخت دل پاک را
هر چه دگر در همه عالم است
آن همه از بهر بنی آدم است
آدمی از بهر شناسای اوست
گر بشناسی تو خدا را نکوست
عقل و خرد داد ترا و تمیز
تا بشناسی تو خدا، ای عزیز
گر تو بدانی به یقین از خدا
عشق بود دولت دیگر ترا
آدمی از عشق بود با شرف
عشق چو درست و بدن چون صدف
آدم از آ ن خاک چو موجود شد
بود به او عشق که مسجود شد
نوح نبی باز به آن قوم خاص
یافت ازین عشق زطوفان خلاص
عشق چو آمد سوی موسی چو پیک
نعره برآورد که «انظر الیک»
عشق چو با عیسی مریم رسید
در دم ازین خاک به گردون پرید
باز ببین خاتم پیغمبران
رفت ز عشق، او به سوی لامکان
هر چه بگفت و ز خدا می شنود
آن همه از مرتبه عشق بود
پس تو بیا عشق به بازی مدان
هست حقیقت تو مجازی مدان
ور به مجازی شودش جان گداز
هم به حقیقت کشد او از مجاز
عشق بود مخزن اسرار دوست
او به حقیقی و مجازی نکوست
زنده به عشق است دل آدمی
...
...
عشق عزیز است تو خارش مدار
گر به حقیقت نتوانی رسید
عشق مجازی بکن این دم پدید
اطلاعات
وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حمد و ثنای ملک بی نظیر
جمله جهان را به کرم دست گیر
هوش مصنوعی: ستایش و تمجید از فرمانروای بینظیر، تمام جهان را با لطف و حمایت خود در آغوش میگیرد.
اوست دلیل همه سرگشتگان
راه نمایند برگشتگان
هوش مصنوعی: او دلیل همه کسانی است که در زندگی سردرگم هستند و راهنمایی برای آنهایی که قصد بازگشت به مسیر درست را دارند.
روز پدید آرد و روزی دهد
خلق جهان را به کرم نیک و بد
هوش مصنوعی: روز به وجود میآید و به مردم جهان از روی لطف و کرم، خیر و شر میدهد.
اوست منزه ز همه کاینات
هست چو موصوف به ذات و صفات
هوش مصنوعی: او از تمام موجودات پاک و بینقص است، چون که به ذات و صفاتش توصیف میشود.
خاک زمین را به کرم حی کند
این بجز از حق دگری کی کند
هوش مصنوعی: خاک زمین را تنها حق میتواند به حیات وادارد و غیر از او هیچ کس توانایی این کار را ندارد.
او کند از سنگ پدیدار آب
ساخته طباخ جهان آفتاب
هوش مصنوعی: او از سنگها آب میسازد و تواناییاش در پختن خورشید را نشان میدهد.
باز ازین سنگ وز پولاد سرد
آتش سوزنده پدیدار کرد
هوش مصنوعی: او دوباره از سنگ و فلز سرد، آتش سوزان و شعلهوری را به وجود آورد.
خیمه زربفت سما بی ستون
بر سر عالم کند او سرنگون
هوش مصنوعی: خیمهای از جنس طلا، بدون هیچ ستونی، بر فراز جهان قرار میگیرد و باعث سقوط آن میشود.
مشعله داری کند این آفتاب
بر سر این خلق جهان بی حساب
هوش مصنوعی: این خورشید همچون مشعلی روشن، بر فراز مردم این جهان که بیشمارند، میتابد و گرما و روشنی خود را منتشر میکند.
هر چه کند او به کمال کرم
لطف بود در حق مادم به دم
هوش مصنوعی: هر کاری که او انجام دهد، به خاطر کمال رحمت و لطفی است که نسبت به من دارد.
آورد از کتم عدم در وجود
آدم خاکی ز برای سجود
هوش مصنوعی: از جایی که هیچ چیز وجود نداشت، خاک آدمی را به وجود آورد تا برای عبادت سر به سجده گذاشته شود.
تاج سعادت به سر او نهاد
بر رخ او چون در عرفان گشاد
هوش مصنوعی: خوشبختی و شادکامی بر سر او قرار گرفت و زیبایی چهرهاش چون در آگاهی و معرفت روشن و نمایان شد.
کرد شناسا به خود این خاک را
منظر خود ساخت دل پاک را
هوش مصنوعی: شخصی با آگاهی و شناخت، این خاک را به عنوان خانه و منظر خود انتخاب کرد و دل پاک و صافش را در اینجا به نمایش گذاشت.
هر چه دگر در همه عالم است
آن همه از بهر بنی آدم است
هوش مصنوعی: هر چیزی که در این دنیا وجود دارد، به خاطر انسانهاست و برای آنها خلق شده است.
آدمی از بهر شناسای اوست
گر بشناسی تو خدا را نکوست
هوش مصنوعی: انسان به خاطر شناخت خداوند آفریده شده است و اگر تو خدا را بشناسی، این کار نیکو و پسندیدهای است.
عقل و خرد داد ترا و تمیز
تا بشناسی تو خدا، ای عزیز
هوش مصنوعی: خودت را به کمک عقل و فهمی که داری، به شناخت خدا برسان، ای عزیز.
گر تو بدانی به یقین از خدا
عشق بود دولت دیگر ترا
هوش مصنوعی: اگر تو یقین داشته باشی که عشق از سوی خداست، آنگاه صاحب نعمت و سعادت دیگری خواهی شد.
آدمی از عشق بود با شرف
عشق چو درست و بدن چون صدف
هوش مصنوعی: انسان به واسطه عشق دارای کرامت و شرافت است. عشق، در صورتی که واقعی باشد، انسان را از قید و بندهای جسمی فراتر میبرد و او را به مقام والایی میرساند. مانند صدف که درونش مروارید گرانبهایی وجود دارد، عشق نیز درون انسان را پر از ارزش میکند.
آدم از آ ن خاک چو موجود شد
بود به او عشق که مسجود شد
هوش مصنوعی: انسان از خاک به وجود آمده و به خاطر محبت و عشق خداوند، مورد پرستش واقع شده است.
نوح نبی باز به آن قوم خاص
یافت ازین عشق زطوفان خلاص
هوش مصنوعی: نوح نبی دوباره به آن گروه خاص رسید و از این عشق، در برابر طوفان نجات یافت.
عشق چو آمد سوی موسی چو پیک
نعره برآورد که «انظر الیک»
هوش مصنوعی: وقتی عشق به موسی نزدیک شد، همچون پیامآوری با صدای بلند گفت: «به من نگاه کن».
عشق چو با عیسی مریم رسید
در دم ازین خاک به گردون پرید
هوش مصنوعی: عشق همانند عیسی مسیح وقتی به مریم رسید، در瞬های کوتاه از این زمین به آسمان پرواز کرد.
باز ببین خاتم پیغمبران
رفت ز عشق، او به سوی لامکان
هوش مصنوعی: به خاطر عشق، خاتم پیامبران از دنیای مادی و محدودیتها عبور کرد و به سوی عالم بینهایت و نامشهود رفت.
هر چه بگفت و ز خدا می شنود
آن همه از مرتبه عشق بود
هوش مصنوعی: هر چه گفته میشود و هر چه انسان از خداوند میشنود، همگی ناشی از مرتبه عشق و محبت است.
پس تو بیا عشق به بازی مدان
هست حقیقت تو مجازی مدان
هوش مصنوعی: عشق را به بازی نگیر، زیرا حقیقت تو واقعی نیست و تنها جلوهای از آن را مشاهده میکنی.
ور به مجازی شودش جان گداز
هم به حقیقت کشد او از مجاز
هوش مصنوعی: اگر جان او به صورت مجازی دچار داغی و درد باشد، باز هم در حقیقت به سمت واقعیت و حقیقتی عمیقتر حرکت میکند.
عشق بود مخزن اسرار دوست
او به حقیقی و مجازی نکوست
هوش مصنوعی: عشق گنجینهای است که رازهای محبوب را در خود دارد و در هر دو حالت واقعی و غیرواقعی، از ارزش و زیبایی برخوردار است.
زنده به عشق است دل آدمی
...
هوش مصنوعی: دل انسان به خاطر عشق زنده و پرنشاط است. عشق باعث میشود که زندگی و احساسات ما به جریان بیفتند و به ما انرژی و انگیزه بدهند.
...
عشق عزیز است تو خارش مدار
هوش مصنوعی: عشق گرانقدر و باارزش است، پس به آن آسیبی نزن.
گر به حقیقت نتوانی رسید
عشق مجازی بکن این دم پدید
هوش مصنوعی: اگر نمیتوانی به حقیقت واقعی دست پیدا کنی، در این لحظه به عشق دنیوی و خیالی روی بیاور.