گنجور

شمارهٔ ۶۰

بشنو اسماء الهی یادگیر
زان که هم واحد بود او هم کثیر
ما صفات و ذات اسما خوانده ایم
اسم را عین مسمی خوانده ایم
اسم اسمست اینکه می خوانیش اسم
کی چنین خوانی اگر دانیش اسم
در مقام جمع روشن شد چو شمع
آنچه مخفی بود اندر جمع جمع
عارفان ذات و صفت دانند اسم
بی صفت دانش کجا خوانند اسم
می تجلی دان و جامش عالم است
بودن این هر دو هر دو با هم است
جام و می دریاب چون آب و حباب
تا سؤال هر دو را یابی جواب
جام و می با همدگر همدم شدند
صورت و معنی به هم محرم شدند
نیستی و دم ز هستی می زنی
از منی بگذر اگر یار منی
از خودی در حضرت او دم مزن
ملک توحید از دوئی بر هم مزن
آینه برداشت برقع برگشود
آن یکی از هر یکی او را نمود
در همه صورت تو آن معنی نگر
صورت و معنی خود یعنی نگر
سایه و خورشید از هم دور نیست
روشن است این چشم ما و کور نیست
برزخ است این حضرت و باشد در او
زین سبب غیب مضافی نام او
با شهادت وجه او باشد مثال
چار حضرت گفتم ای صاحب کمال

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بشنو اسماء الهی یادگیر
زان که هم واحد بود او هم کثیر
هوش مصنوعی: به نام‌های خدا گوش بسپار و آنها را بیاموز، زیرا او هم واحد است و هم در عین حال بسیار.
ما صفات و ذات اسما خوانده ایم
اسم را عین مسمی خوانده ایم
هوش مصنوعی: ما ویژگی‌ها و صفات را به نام‌ها نسبت داده‌ایم و این نام‌ها را عین واقعیت و حقیقت آن چیز می‌دانیم.
اسم اسمست اینکه می خوانیش اسم
کی چنین خوانی اگر دانیش اسم
هوش مصنوعی: اسم، همان نام است که بر سر آن گذاشته می‌شود. اگر بدانید که این نام به چه چیزی اشاره دارد، به چه شکل آن را می‌خوانید؟
در مقام جمع روشن شد چو شمع
آنچه مخفی بود اندر جمع جمع
هوش مصنوعی: در جمع و در کنار هم، همچون شمعی که روشنی بخش است، آنچه پنهان بود آشکار شد.
عارفان ذات و صفت دانند اسم
بی صفت دانش کجا خوانند اسم
هوش مصنوعی: عرفا به ماهیت و صفات واقعی آشنا هستند و می‌دانند که دانش بدون صفت و ویژگی چگونه می‌تواند نامیده شود.
می تجلی دان و جامش عالم است
بودن این هر دو هر دو با هم است
هوش مصنوعی: شراب را نشانه‌ای از تجلی ببر و بدان که جام آن نمایانگر وجود جهان است. وجود هر دو، یعنی شراب و جام، به هم وابسته و همراه یکدیگر است.
جام و می دریاب چون آب و حباب
تا سؤال هر دو را یابی جواب
هوش مصنوعی: نوشیدنی و شادی را همانند آب و حباب درک کن؛ تا زمانی که سؤال‌هایی درباره آن‌ها برایت پیش می‌آید، پاسخ‌شان را پیدا خواهی کرد.
جام و می با همدگر همدم شدند
صورت و معنی به هم محرم شدند
هوش مصنوعی: جام و می به یکدیگر همراه و هم‌نشین شدند و همچنین ظاهر و حقیقت نیز با یکدیگر آشنا و فاش شدند.
نیستی و دم ز هستی می زنی
از منی بگذر اگر یار منی
هوش مصنوعی: تو وجودی نداری و مدام درباره وجود صحبت می‌کنی، اگر دوستم هستی، از من دور شو.
از خودی در حضرت او دم مزن
ملک توحید از دوئی بر هم مزن
هوش مصنوعی: به خودت مغرور نباش و به خودی خود در نزد او سخن مگو، زیرا که سلطنت توحید از دوگانگی و تفاوت‌ها نشأت نمی‌گیرد.
آینه برداشت برقع برگشود
آن یکی از هر یکی او را نمود
هوش مصنوعی: آینه را برداشت و روبنده را کنار زد؛ او از هر یک از آن‌ها یک نفر را نشان داد.
در همه صورت تو آن معنی نگر
صورت و معنی خود یعنی نگر
هوش مصنوعی: در هر شرایطی، تو به عمق مفهوم توجه کن؛ به ظاهر و معنای خودت همچنین دقت کن.
سایه و خورشید از هم دور نیست
روشن است این چشم ما و کور نیست
هوش مصنوعی: سایه و خورشید از هم دور نیستند، این موضوع برای چشم ما کاملاً واضح است و ما نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم.
برزخ است این حضرت و باشد در او
زین سبب غیب مضافی نام او
هوش مصنوعی: این شخص در مرز بین دو جهان قرار دارد و به همین دلیل به او نام "غیب مضافی" داده‌اند.
با شهادت وجه او باشد مثال
چار حضرت گفتم ای صاحب کمال
هوش مصنوعی: با گواهی دادن به زیبایی او، او به مانند چهار شخصیت بزرگ است. گفتم ای صاحب کمال!