شاه نعمت‌الله ولیشمارهٔ ۲۸
مجمع البحرین اگر جوئی دلست
جامع مجموع اگر گوئی دلست
دل بود خلوتسرای خاص او
هرچه می خواهی بیا از دل بجو
اوسع است از عرش اعظم عرش دل
چیست کرسی سدره ای از فرش دل
کنت کنزاً گنج اسمای وی است
کنز دل می جو که آن جای وی است
جملهٔ اسما در او گنجیده اند
اهل دل دل را بدین سان دیده اند
علم اجمالی چو دانستی به جان
علم تفصیلی ز لوح دل بخوان
از جمال و از جلال ذوالجلال
تربیت یابد دل مالایزال
نقطه ای در دایره بنهفته اند
اهل دل این نقطه را دل گفته اند
نقد دل را قلب می خواند عرب
باشد از تقلیب او را این لقب
جامع غیب و شهادت دل بود
تخت سلطان ولایت دل بود
رحمت ذاتی دهد دل را سعت
لاجرم اوسع بود دل را صفت
فی المثل گر عالم بی منتها
در دل عارف درآید بارها
دل مُحسّ آن نگردد جان من
این چنین فرمود آن جانان من
شمه ای گفتم ز دل بشنو ز جان
تا بیابی ذوق جان عارفان
یادگار نعمت الله یاد دار
یاد دار از نعمت الله یادگار
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مجمع البحرین اگر جوئی دلست
جامع مجموع اگر گوئی دلست
هوش مصنوعی: اگر به دنبال جایی هستی که دو دریا به هم می‌پیوندند، در حقیقت آنجا دل است. اگر بخواهی بگویی که همه‌ی زیبایی‌ها در کنار هم جمع شده‌اند، در واقع منظور همان دل است.
دل بود خلوتسرای خاص او
هرچه می خواهی بیا از دل بجو
هوش مصنوعی: دل، محلی خصوصی و خاص است که در آن احساسات و آرزوها جای دارند. هر آنچه که می‌خواهی، باید از دل خود جستجو کنی.
اوسع است از عرش اعظم عرش دل
چیست کرسی سدره ای از فرش دل
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که عظمت و بزرگیشان در آسمان‌ها و عرش الهی برتر از عرش دل انسان است. در واقع، دلی که پر از محبت و احساسات ناب است، همانند فرشی است که زیر صندلی معنوی حقیقتی بزرگ قرار دارد.
کنت کنزاً گنج اسمای وی است
کنز دل می جو که آن جای وی است
هوش مصنوعی: گنج واقعی در اسم‌های او نهفته است، اما دل را جستجو کن که آن مکان اصلی اوست.
جملهٔ اسما در او گنجیده اند
اهل دل دل را بدین سان دیده اند
هوش مصنوعی: تمام اسم‌ها و نشان‌ها در وجود او جای دارند و اهل معرفت و دل‌شاد، دل را به این شکل مشاهده کرده‌اند.
علم اجمالی چو دانستی به جان
علم تفصیلی ز لوح دل بخوان
هوش مصنوعی: وقتی که به علم کلی و اجمالی پی بردی، باید علم دقیق و جزئی را از دل خود استخراج کنی.
از جمال و از جلال ذوالجلال
تربیت یابد دل مالایزال
هوش مصنوعی: از زیبایی و عظمت پروردگار بی‌نهایت، دل انسان آموزش می‌بیند و رشد می‌کند.
نقطه ای در دایره بنهفته اند
اهل دل این نقطه را دل گفته اند
هوش مصنوعی: اهل دل در دایره ای که می‌چرخند، نقطه‌ای را پنهان کرده‌اند که آن را دل می‌نامند.
نقد دل را قلب می خواند عرب
باشد از تقلیب او را این لقب
هوش مصنوعی: دل را به نام قلب می‌شناسند و این عنوان به خاطر تغییراتی است که در آن ایجاد می‌شود، حتی اگر زبان گوینده عربی باشد.
جامع غیب و شهادت دل بود
تخت سلطان ولایت دل بود
هوش مصنوعی: دل، مرکز حقایق پنهان و آشکار است و در واقع، جایگاه سلطنت حکمت و شناخت در دل انسان قرار دارد.
رحمت ذاتی دهد دل را سعت
لاجرم اوسع بود دل را صفت
هوش مصنوعی: خداوند به دل به طور طبیعی رحمتی می‌بخشد، پس دل به همین خاطر فضیلت و وسعتی پیدا می‌کند.
فی المثل گر عالم بی منتها
در دل عارف درآید بارها
هوش مصنوعی: مثلاً اگر علمی بی‌پایان در دل عارفی وارد شود، بارها و بارها به او تأثیر می‌گذارد.
دل مُحسّ آن نگردد جان من
این چنین فرمود آن جانان من
هوش مصنوعی: دل من چنان نمی‌شود که جانم می‌گوید، این را آن معشوق من گفت.
شمه ای گفتم ز دل بشنو ز جان
تا بیابی ذوق جان عارفان
هوش مصنوعی: به کمی از احساسم اشاره کردم، حالا گوش بده تا با روح خود آشنا شوی و لذتی که عارفان از آن می‌برند را درک کنی.
یادگار نعمت الله یاد دار
یاد دار از نعمت الله یادگار
هوش مصنوعی: یادگاری از نعمت‌های الهی را به خاطر بسپار و همیشه به خاطر داشته باش.
حاشیه ها
1402/03/01 08:06
یزدانپناه عسکری
1- مجمع البحرین اگر جوئی دلست - جامع مجموع اگر گوئی دلست
***
[سهراب سپهری]
دو کران خود را هر لحظه بیافرینیم.*
[یزدانپناه عسکری]
تعقل قلب و حاکم تمامیت خود بودن.
* هشت کتاب ، سهراب سپهری – تهران : انتشارات طهوری 1385- ص 174 ؛ - 3:270