گنجور

غزل شمارهٔ ۴۴۹

هر که بد بازی کند بد باز گردد عاقبت
ور کسی نیکو نشد بد باز گردد عاقبت
گرچه بی ساز است ساز مطرب عشاق ما
گر نوازد ساز ما با ساز گردد عاقبت
همدم جامیم و با ساقی حریفی می کنیم
خوش بود گر همدمی دمساز گردد عاقبت
عاشقی گر پیش معشوقی نیازی می کند
آن نیاز عاشقان با ناز گردد عاقبت
هر که او در سایهٔ فَر هُما مأوا گرفت
گرچه گنجشکی بود شهباز گردد عاقبت
عقل مخمور است دردسر به رندان می دهد
بی غمی داند که او غمساز گردد عاقبت
سید از بنده تمیزی گر کند صاحبدلی
در میان عاشقان ممتاز گردد عاقبت

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر که بد بازی کند بد باز گردد عاقبت
ور کسی نیکو نشد بد باز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: هر کسی که بدی کند، در نهایت نتیجه‌ی بدی خواهد دید. حتی اگر کسی در ابتدا به خوبی رفتار کند، باز هم ممکن است در پایان با عواقب منفی روبه‌رو شود.
گرچه بی ساز است ساز مطرب عشاق ما
گر نوازد ساز ما با ساز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: هرچند که ساز عشق ما بدون نوازنده است، اما اگر ساز ما با دلگشایی نواخته شود، در پایان به زیبایی تبدیل خواهد شد.
همدم جامیم و با ساقی حریفی می کنیم
خوش بود گر همدمی دمساز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: ما با هم در کنار جام هستیم و با ساقی به خوشگذرانی می‌پردازیم. کاش این رفاقت روزی به دوستی عمیق‌تر و هماهنگ‌تری تبدیل شود.
عاشقی گر پیش معشوقی نیازی می کند
آن نیاز عاشقان با ناز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: عاشق زمانی که در کنار محبوبش باشد، احساس نیاز می‌کند و این نیاز به عشق و محبت، به نرمی و زیبایی تبدیل می‌شود.
هر که او در سایهٔ فَر هُما مأوا گرفت
گرچه گنجشکی بود شهباز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: هر کسی که در پناه و حمایت قدرت و عظمت باشد، حتی اگر در آغاز معمولی و ناچیز باشد، در نهایت به مقام و شأن بلندتری دست خواهد یافت.
عقل مخمور است دردسر به رندان می دهد
بی غمی داند که او غمساز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: عقل مست و گیج است و باعث ایجاد مشکلات برای رندان می‌شود. بی‌غم بودن او را وادار می‌کند که در نهایت غمگین شود.
سید از بنده تمیزی گر کند صاحبدلی
در میان عاشقان ممتاز گردد عاقبت
هوش مصنوعی: اگر سید (عالم یا بزرگی) از بنده‌ای (فردی عادی) پاکی و خلوص اخلاقی را درک کند، در نهایت، آن فرد با قلبی پاک و صاحب دل در میان عاشقان و دوست‌داران واقعی به جایگاه والایی می‌رسد.