شاه نعمت‌الله ولیغزل شمارهٔ ۳۷۱
موجود حقیقی به جز از ذات خدا نیست
مائیم صفات و صفت از ذات جدا نیست
جز عین یکی در دو جهان نیست حقیقت
گر هست تو را در نظرت غیر مرا نیست
عشق است مرا چاره و این چاره مرا هست
درد است دوای تو و این درد تو را نیست
هرجا که تو انگشت نهی عین حقست آن
زین نیست معین که کجا هست و کجا نیست
چون است بقای همه و باقی مطلق
چیزی که بود قابل تغییر و فنا نیست
آن دم که دمیدند دم آدم خاکی
بود آن دم ما زان همه دم جز دم ما نیست
سرمست شراب ازل و جام الستیم
در مجلس ما ساقی ما غیر خدا نیست
ما ماهی دریای محیطیم کماهی
ماهیت ما را تو نگر تا که که را نیست
سید چو همه طالب و مطلوب نمایند
عاشق نتوان گفت که معشوق نما نیست
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
موجود حقیقی به جز از ذات خدا نیست
مائیم صفات و صفت از ذات جدا نیست
هوش مصنوعی: هیچ موجود حقیقی جز ذات خداوند وجود ندارد و ما تنها صفات او هستیم و این صفات از ذات او جدا نیستند.
جز عین یکی در دو جهان نیست حقیقت
گر هست تو را در نظرت غیر مرا نیست
هوش مصنوعی: در این دنیا تنها یک حقیقت وجود دارد و آن هم همان یک وجود است. اگر در نظر تو چیز دیگری وجود دارد، به واقع آن چیز وجود ندارد.
عشق است مرا چاره و این چاره مرا هست
درد است دوای تو و این درد تو را نیست
هوش مصنوعی: عشق برای من تنها راه‌حل است و این راه‌حل، درد را به دوای تو تبدیل کرده، در حالی که این درد برای تو وجود ندارد.
هرجا که تو انگشت نهی عین حقست آن
زین نیست معین که کجا هست و کجا نیست
هوش مصنوعی: هر جا که تو اشاره کنی، حقیقت آنجا وجود دارد. این موضوع مشخص نمی‌کند که کجا حقیقت هست و کجا نیست.
چون است بقای همه و باقی مطلق
چیزی که بود قابل تغییر و فنا نیست
هوش مصنوعی: همه چیز که وجود دارد در نهایت تغییرپذیر و ناپایدار است، اما چیزی که دائمی و جاویدان است، هرگز دستخوش تغییر و زوال نمی‌شود.
آن دم که دمیدند دم آدم خاکی
بود آن دم ما زان همه دم جز دم ما نیست
هوش مصنوعی: زمانی که زندگی آغاز شد، انسان در شرایط خاکی و مادی به وجود آمد. آن زمان، ما تنها در حال دمیدن و نفس کشیدن بودیم و هیچ چیز دیگر جز همین نفس ما وجود نداشت.
سرمست شراب ازل و جام الستیم
در مجلس ما ساقی ما غیر خدا نیست
هوش مصنوعی: ما در مجالسی شاد و پر از لذت در کنار هم جمع شده‌ایم و از خوشی و شادی سرمست هستیم. در این لحظه، تنها کسی که داریم و به او تکیه می‌کنیم، خداست و هیچ کس دیگری اهمیت ندارد.
ما ماهی دریای محیطیم کماهی
ماهیت ما را تو نگر تا که که را نیست
هوش مصنوعی: ما در دریای وجود به مانند ماهی هستیم، پس ماهیت ما را تو ببین تا متوجه شوی که چه کسی هستیم و چه ویژگی‌هایی داریم.
سید چو همه طالب و مطلوب نمایند
عاشق نتوان گفت که معشوق نما نیست
هوش مصنوعی: وقتی که همه به دنبال یک هدف واحد باشند و خواسته‌ها مشابه یکدیگر شود، نمی‌توان گفت که آن هدف به راحتی قابل دسترسی نیست. در واقع، در این وضعیت، عشق به آن هدف یا شخص خاص مساله‌ای پیچیده‌تر خواهد شد.