گنجور

غزل شمارهٔ ۳۶۵

در این در به جز ما آشنا نیست
به نزد آشنا خود عین ما نیست
گمان کج مبر بشنو ز عطار
که هر کو در خدا گم شد جدا نیست
نه قربست و نه بعد آنجا که مائیم
مگو آنجا کجا آنجا کجا نیست
حباب و موج و دریا هر سه آبند
جدایند از هم و از هم جدا نیست
فنا شو از فنا و از بقا هم
فقیران را فنا و هم بقا نیست
حریف درد نوش و دردمندیم
از این خوشتر دل ما را دوا نیست
وجود این و آن نقش خیالست
حقیقت جز وجود کبریا نیست
اگر گوئی همه حقست حقست
وگر خلقش همی خوانی خطا نیست
چو سید نیست شو از هست و از نیست
چو تو خود نیستی هستی تو را نیست

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در این در به جز ما آشنا نیست
به نزد آشنا خود عین ما نیست
هوش مصنوعی: در این مکان تنها ما هستیم و کسی غیر از ما آشنا نیست. حتی نزدیک‌ترین آشنا هم مانند ما نمی‌باشد.
گمان کج مبر بشنو ز عطار
که هر کو در خدا گم شد جدا نیست
هوش مصنوعی: به اشتباه گمان نکن که اگر کسی در عشق خدا گم شده، از دیگران جدا شده است؛ بلکه او به حقیقت به اوج وصل و اتحاد رسیده است.
نه قربست و نه بعد آنجا که مائیم
مگو آنجا کجا آنجا کجا نیست
هوش مصنوعی: نه نزدیکیم و نه دور، جایی که ما هستیم را توضیح نده، چون آنجا که ما هستیم، هیچ کجا نیست.
حباب و موج و دریا هر سه آبند
جدایند از هم و از هم جدا نیست
هوش مصنوعی: حباب، موج و دریا هر سه از آب تشکیل شده‌اند، اما هر کدام ویژگی‌ها و حالت‌های خاص خود را دارند. هرچند که به نظر جدا از هم می‌آیند، در واقع همگی به یک منبع مشترک وابسته‌اند و از هم تفکیک‌ناپذیرند.
فنا شو از فنا و از بقا هم
فقیران را فنا و هم بقا نیست
هوش مصنوعی: از فنا بگذر و از بقا هم فاصله بگیر، زیرا در نهایت نه از فنا چیزی برای فقیران باقی می‌ماند و نه از بقا.
حریف درد نوش و دردمندیم
از این خوشتر دل ما را دوا نیست
هوش مصنوعی: ما دردی را با نوش خوشایندش تحمل می‌کنیم و از آنچه داریم راضی هستیم، چون چیزی برای التیام دل ما وجود ندارد.
وجود این و آن نقش خیالست
حقیقت جز وجود کبریا نیست
هوش مصنوعی: وجود افراد و چیزهای مختلف تنها تصویری در ذهن ماست و حقیقت واقعی فقط وجود خداوند بزرگ است.
اگر گوئی همه حقست حقست
وگر خلقش همی خوانی خطا نیست
هوش مصنوعی: اگر بگویی که همه چیز درست است، درست است؛ و اگر هم او را به عنوان مخلوقش بخوانی، این نیز نادرست نیست.
چو سید نیست شو از هست و از نیست
چو تو خود نیستی هستی تو را نیست
هوش مصنوعی: اگر خود را به عنوان یک شخص مهم در نظر نمی‌گیری، از وجود و عدم خود دور شو. چون اگر خود را «نیستی» بدانی، در واقع وجودی نداری.