گنجور

غزل شمارهٔ ۲۰۹

انسان کاملست که او کون جامعست
تیغ ولایت است که برهان قاطعست
صد جام خورده ایم و طلب می کنیم باز
بیچاره آن کسی که به یک جام قانعست
خورشید اگر چه روز منور کند ولی
مهریست عشق ما که شب و روز لامعست
مستان بزم ما چه بخوانند سِر عشق
روح القدس به ذوق ورا بزم سامعست
گفتم قبای گل بدرم در هوای او
اما نوای بلبل بیچاره مانعست
هر جا که دلبری به تو بنماید او جمال
نیکش ببین که آینهٔ صنع صانعست
گنجینه ایست ظاهر و گنجی است باطنش
سید به جان و دل به چنین گنج طامعست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

انسان کاملست که او کون جامعست
تیغ ولایت است که برهان قاطعست
هوش مصنوعی: انسان کامل کسی است که به جامعیت رسیده است و سلاحی که او را از دیگران متمایز می‌کند، قدرت ولایت و هدایت اوست که به عنوان دلیل قاطعی برای حقانیت او عمل می‌کند.
صد جام خورده ایم و طلب می کنیم باز
بیچاره آن کسی که به یک جام قانعست
هوش مصنوعی: ما صد جام نوشیدیم و همچنان خواهان بیشتریم، افسوس به حال کسی که فقط به یک جام راضی است.
خورشید اگر چه روز منور کند ولی
مهریست عشق ما که شب و روز لامعست
هوش مصنوعی: اگرچه خورشید روزها را روشن می‌کند، اما عشق ما همچنان در شب و روز درخشش خاصی دارد.
مستان بزم ما چه بخوانند سِر عشق
روح القدس به ذوق ورا بزم سامعست
هوش مصنوعی: دلنشینی و شور و شوق ما در میخانه، چه اهمیتی دارد که دیگران درباره عشق و روح مقدس چه بگویند؟ آنچه مهم است، لذتی است که در گوش شنوندگان می‌نشیند.
گفتم قبای گل بدرم در هوای او
اما نوای بلبل بیچاره مانعست
هوش مصنوعی: به او گفتم که می‌خواهم در هوایش ظاهر شوم و زیبایی‌ام را نشان دهم، اما صدای بلبل غمگین مانع این کار است.
هر جا که دلبری به تو بنماید او جمال
نیکش ببین که آینهٔ صنع صانعست
هوش مصنوعی: هر جا که کسی زیبایی و جذابیتش را به تو نشان دهد، به زیبایی او توجه کن، زیرا او نشان‌دهندهٔ هنر و آفرینش خداوند است.
گنجینه ایست ظاهر و گنجی است باطنش
سید به جان و دل به چنین گنج طامعست
هوش مصنوعی: این شعر به این موضوع اشاره دارد که در ظاهری ساده و عادی، ارزش‌های بزرگی نهفته است. کسی که به عمق و باطن این ارزش‌ها نگاه کند، به گنجینه‌ای دست خواهد یافت. به همین دلیل، انسان باید با جان و دل به کسب و درک این ارزش‌ها بپردازد و نسبت به آن‌ها طمع داشته باشد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۰۹ به خوانش سید جابر موسوی صالحی