گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۲۳

عاشقانه گر بیابی جام جم
همدم او باش چون ما دم به دم
جام جم شادی جم یکدم بنوش
دم به دم در دم به دم در دم به دم
کرد عیسی مرده را زنده به دَم
آن دم ما بود آن دم از قدم
از دم عیسی اگر یابی دمی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
گر دمی با همدمی باشی به هم
لذتی یابی ز همدم دم به دم
بشنو آن دم را غنیمت می شمار
دمه به دم در دم به دم در دم به دم
دمبدم دم می زند رند از ندم
تا چرا همدم نشد با جام جم
تو غنیمت دان دمی گر یافتی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
تا کی آخر از وجود و از عدم
وز خیالات محال بیش و کم
این و آن بگذار و می گو دم به دم
دم به دم در دم به دم در دم به دم
بی نوایانیم در ملک عدم
وز نوای بی نوائی محتشم
همدم جامیم و با ساقی حریف
دم به دم در دم به دم در دم به دم
رو فنا شو از وجود و از عدم
تا حجاب تو نماند بیش و کم
با موحد گر دمی همدم شوی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
ماضی و مستقبل ای صاحب کرم
از کرم بگذار ایشان را به هم
حالیا با حال خوش یک دم برآ
دم به دم در دم به دم در دم به دم
یکدمی گر بار یابی در حرم
باش محرم تا که باشی محترم
گر دمی محرم شوی با محرمی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
نعمت الله است در عالم علم
واقفست او از حدوث و از قدم
دمبدم گوید که ای همدم بگو
دم به دم در دم به دم در دم به دم
همدم جامیم و با همدم به هم
این چنین همدم که دیده دم به دم
یار همدم گرد می یابی چو ما
دم به دم در دم به دم در دم به دم

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عاشقانه گر بیابی جام جم
همدم او باش چون ما دم به دم
هوش مصنوعی: اگر عاشقانه‌ای پیدا کنی، مثل ما که همیشه در کنار عشق‌مان هستیم، به او هم در کنار آن جام جم companion باش.
جام جم شادی جم یکدم بنوش
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: این بیت به لذت بردن و بهره‌مندی از لحظات شاد زندگی اشاره دارد. گویا می‌گوید که باید هر لحظه از زندگی را با شادی و نشاط سپری کنیم و از انبساط خاطر لحظات استفاده کنیم. تاکید بر «دم به دم» نشان‌دهنده اهمیت زندگی در حال است و اینکه هر لحظه باید قدر دانسته شود.
کرد عیسی مرده را زنده به دَم
آن دم ما بود آن دم از قدم
هوش مصنوعی: عیسی (ع) با دم مسیحایی خود مرده‌ای را زنده کرد، و در آن لحظه ما نیز با او بودیم و از آن انرژی بهره‌مند شدیم.
از دم عیسی اگر یابی دمی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: اگر لحظه‌ای از وجود عیسی بهره‌مند شوی، هر آن لحظه‌ای که می‌گذرد از آن وجود استفاده کن و زندگی‌ات را پرکن.
گر دمی با همدمی باشی به هم
لذتی یابی ز همدم دم به دم
هوش مصنوعی: اگر لحظه‌ای با همراهی باشید، از بودن در کنار هم لذت‌ها و شادی‌های فراوانی خواهید برد.
بشنو آن دم را غنیمت می شمار
دمه به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: به هر لحظه توجه کن و آن را ارزشمند بدان، زیرا هر دم و هر لحظه جدیدی که می‌گذرد، فرصتی است که نباید از دست برود.
دمبدم دم می زند رند از ندم
تا چرا همدم نشد با جام جم
هوش مصنوعی: هر لحظه رند در حال صحبت است، اما چرا هیچ‌کس با جام جمشید هم‌دم نمی‌شود؟
تو غنیمت دان دمی گر یافتی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: هر لحظه‌ای که پیدا می‌کنی را غنیمت بشمار، زیرا هر لحظه ممکن است به فرصتی گرانبها تبدیل شود.
تا کی آخر از وجود و از عدم
وز خیالات محال بیش و کم
هوش مصنوعی: برای چه مدت باید درگیر وجود و عدم و خیالات غیرممکن باشیم؟
این و آن بگذار و می گو دم به دم
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: به هر چیزی که هست و نیست توجه نکن، من هر لحظه در حال گفتن و بیان کردن هستم.
بی نوایانیم در ملک عدم
وز نوای بی نوائی محتشم
هوش مصنوعی: ما در دنیای عدم و بی‌وجودی زندگی می‌کنیم و صدای غم‌انگیز بی‌نوایی‌مان به شدت طنین‌انداز است.
همدم جامیم و با ساقی حریف
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: من و شراب همدمیم و همراه ساقی، هر لحظه در حال نوشیدن و لذت بردن از شرایط هستیم.
رو فنا شو از وجود و از عدم
تا حجاب تو نماند بیش و کم
هوش مصنوعی: از وجود و عدم بگذر و خود را فراموش کن تا دیگر هیچ حجیبی بین تو و حقیقت باقی نماند.
با موحد گر دمی همدم شوی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: اگر با یک فرد مومن و خداشناس دوست شوی، هر لحظه و هر دم از عشق و محبت او پر خواهی شد.
ماضی و مستقبل ای صاحب کرم
از کرم بگذار ایشان را به هم
هوش مصنوعی: ای صاحب بزرگواری، گذشته و آینده را فراموش کن و به مهربانی خود ادامه بده. بی‌توجه به زمان، بر روی محبت و generosity خود تمرکز کن.
حالیا با حال خوش یک دم برآ
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: الان با حال خوش، لحظه‌ای نفس بکش و در هر لحظه زندگی کن.
یکدمی گر بار یابی در حرم
باش محرم تا که باشی محترم
هوش مصنوعی: اگر لحظه‌ای به حرم وارد شوی و خود را پاک و محترم نگه‌دار، احترام و کرامت نصیب تو خواهد شد.
گر دمی محرم شوی با محرمی
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: اگر لحظه‌ای با کسی که به او نزدیک هستی هم‌نشینی کنی، هر آنچه را که هستی، به آن شخص منتقل می‌شود و این ارتباط بسیار عمیق و مداوم است.
نعمت الله است در عالم علم
واقفست او از حدوث و از قدم
هوش مصنوعی: نعمت خداوند در دنیای علم وجود دارد و او به خوبی به زمان آغاز و ازلی بودن اشیاء آگاه است.
دمبدم گوید که ای همدم بگو
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: این جمله به طور مداوم به همدمش می‌گوید که هر لحظه را به او بگوید، با تأکید بر تکرار و پیوستگی لحظات. به نوعی به اهمیت ارتباط و حیات لحظه‌ای اشاره می‌کند.
همدم جامیم و با همدم به هم
این چنین همدم که دیده دم به دم
هوش مصنوعی: ما همواره در کنار هم هستیم و این نزدیکی و دوستی ما به گونه‌ای است که هر لحظه در کنار هم حضور داریم.
یار همدم گرد می یابی چو ما
دم به دم در دم به دم در دم به دم
هوش مصنوعی: دوست و همراهی را همچون ما در هر لحظه و در هر نفس می‌توانی پیدا کنی.