گنجور

بخش ۵ - الفرقة الاولی

فلسفی کرد نفی جمله صفات
زان سبب شد معطل اندر ذات
گفت ذات از صفات گوناگون
متکثر شود ببین اکنون
شبهه​ای کوفتادش از تنزیه
خود کند این حدیث شیخ سفیه
ذات دید کز اختلاف صفات
متعدد شود؟ زهی طامات
از تعلق که گشت در اطوار
متعلق چرا شود بسیار؟
چه قیاس است شاهد و غایب
اینت فکر سقیمناصایب
گر زمین از شعاع گردد گرم
قرص خور کی بگردد ای بی شرم
از برای خدای، خواجه فلان
تو خدا را به از خدای مدان
او چو خود را صفت کند ظاهر
تو کئی اندرین میان آخر
تا کی از هرزه گوئی ای ناکس
منقطع گشتی و نکردی بس
نفی کردی سه رکن ایمانی
قدرت وعلم و حشر جسمانی
آنگهی نام علم و عقل بری
ای خدا و رسول از تو بری
فلسفه چیست نزد اهل ملل
کفر و خودرایی و ضلال و حیل
هستم از علم آن گروه آگاه
جمله دانسته​ام بحمداللّه
این یقین است لیک نفس خبیث
نکند میل جز به لهو حدیث

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فلسفی کرد نفی جمله صفات
زان سبب شد معطل اندر ذات
هوش مصنوعی: یک فیلسوف به دلیل منفی‌نگری به تمام ویژگی‌ها و صفات، باعث شد که در درک ذات و حقیقت با مشکل مواجه شود و خود را در حالت وقفه قرار دهد.
گفت ذات از صفات گوناگون
متکثر شود ببین اکنون
هوش مصنوعی: گفت: وقتی صفات مختلف و گوناگون در ذات وجود داشته باشد، حالا به این نکته توجه کن.
شبهه​ای کوفتادش از تنزیه
خود کند این حدیث شیخ سفیه
هوش مصنوعی: شک و تردیدی به او وارد شد که از پاک‌دامنی خود دفاع کند و این فرمایش پیر نادان را برای خود به چالش بکشد.
ذات دید کز اختلاف صفات
متعدد شود؟ زهی طامات
هوش مصنوعی: آیا واقعاً وجودی می‌تواند از تفاوت‌های متعدد صفات مختلف شکل بگیرد؟ چه عجب!
از تعلق که گشت در اطوار
متعلق چرا شود بسیار؟
هوش مصنوعی: وقتی که انسان به چیزهایی وابسته می‌شود، چرا باید به آن‌ها دلبستگی و وابستگی‌های زیاد داشته باشد؟
چه قیاس است شاهد و غایب
اینت فکر سقیمناصایب
هوش مصنوعی: این بیت به بیان تفاوت و تمایز بین یک شخص حاضر و غیرحاضر (شاهد و غایب) می‌پردازد و به نظرات و افکار نادرست و ناقص نسبت به این دو اشاره دارد. این بیان نشان‌دهنده اشتباهاتی است که ممکن است در مقایسه یا قضاوت درباره افراد حاضر و غایب به وجود آید.
گر زمین از شعاع گردد گرم
قرص خور کی بگردد ای بی شرم
هوش مصنوعی: اگر زمین به دلیلی گرم شود و مانند خورشید داغ گردد، آن وقت چه کسی می‌تواند در برابر این گرما مقاومت کند و بی‌شرمی خود را حفظ کند؟
از برای خدای، خواجه فلان
تو خدا را به از خدای مدان
هوش مصنوعی: به خاطر خدا، آن شخص خاص را خدای خود ندان و او را از خداوند برتر نپندار.
او چو خود را صفت کند ظاهر
تو کئی اندرین میان آخر
هوش مصنوعی: شخصی که خود را توصیف می‌کند، در این میان تو چند بار خود را نشان می‌دهی؟
تا کی از هرزه گوئی ای ناکس
منقطع گشتی و نکردی بس
هوش مصنوعی: تا کی به حرف‌های بیهوده و بی‌معنی توجه خواهی کرد و از آن‌ها دور نخواهی شد و اقدامی نخواهی کرد؟
نفی کردی سه رکن ایمانی
قدرت وعلم و حشر جسمانی
هوش مصنوعی: تو اساس‌های ایمان را که شامل قدرت، دانش و قیامت جسمانی است، انکار کرده‌ای.
آنگهی نام علم و عقل بری
ای خدا و رسول از تو بری
هوش مصنوعی: در آن زمان، ای خدا و ای رسول، نام علم و عقل از تو جدا خواهد بود.
فلسفه چیست نزد اهل ملل
کفر و خودرایی و ضلال و حیل
هوش مصنوعی: فلسفه از دیدگاه برخی ملت‌ها، به معنی کفر، خود بزرگ بینی، گمراهی و نیرنگ است.
هستم از علم آن گروه آگاه
جمله دانسته​ام بحمداللّه
هوش مصنوعی: من از دانش آن گروه آگاهی دارم و همه چیز را به یاری خدا می‌دانم.
این یقین است لیک نفس خبیث
نکند میل جز به لهو حدیث
هوش مصنوعی: این موضوع حتمی است، اما نفس پلید انسان تنها تمایل به سرگرمی و گفت‌وگوهای بی‌محتوا دارد.