گنجور

بخش ۱۲ - حکایت

خانۀ زال داشت یک روزن
تنگ مانند منفذ سوزن
تابش خور چو رشتۀ باریک
اندر آمد به خانۀ تاریک
زال مسکین چو آن شعاع بدید
رشته پنداشت پیش باز دوید
تا کند ریسمان به کلافه
رای درآفه چیست جز یافه
چونکه با روزن او برابر شد
مدرک قرص چشمۀ خور شد
بانگ برداشت تا غریوی خاست
کافتاب اندرون خانۀماست
عارفی گفتش ای بعیدالذّات
تو کجائی و او کجا هیهات
کی درآید همیبهکنج چنین
قرص چندین هزار مثل زمین
کلخن ملک و گلشن ملکوت
کنج ناسوت و هودج لاهوت؟!
چرخ سان گرد خویش می​گردی
زان سررشته را تو گم کردی
سر این رشته را چو باز کنی
کار بر خویشتن دراز کنی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خانۀ زال داشت یک روزن
تنگ مانند منفذ سوزن
هوش مصنوعی: خانه زال یک روزنه‌ بسیار باریک داشت که شبیه به سوراخ سوزن بود.
تابش خور چو رشتۀ باریک
اندر آمد به خانۀ تاریک
هوش مصنوعی: زمانی که نور خورشید مانند نخی باریک به درون خانه‌ای تاریک نفوذ می‌کند.
زال مسکین چو آن شعاع بدید
رشته پنداشت پیش باز دوید
هوش مصنوعی: زال بیچاره به محض دیدن آن شعاع، فکر کرد که رشته‌ای وجود دارد و به سمت آن دوید.
تا کند ریسمان به کلافه
رای درآفه چیست جز یافه
هوش مصنوعی: تا وقتی که به هم بپیچد افکار و ایده‌ها، نتیجه‌ای جز پیدا کردن یک چیز مشخص نخواهی داشت.
چونکه با روزن او برابر شد
مدرک قرص چشمۀ خور شد
هوش مصنوعی: زمانی که در روزن او به هم نزدیک شدند، توانستند نور و زیبایی خورشید را مشاهده کنند.
بانگ برداشت تا غریوی خاست
کافتاب اندرون خانۀماست
هوش مصنوعی: صدای بادی بلند شد و نجوایی به گوش رسید، چون آفتاب در درون خانه‌مان می‌تابد.
عارفی گفتش ای بعیدالذّات
تو کجائی و او کجا هیهات
هوش مصنوعی: عارفی به کسی می‌گوید: ای موجود بسیار دور، تو کجا هستی و او کجا، هیا! نمی‌توان به این دوری رسید.
کی درآید همیبهکنج چنین
قرص چندین هزار مثل زمین
هوش مصنوعی: کیست که بتواند به این گوشه‌ی پنهان و عمیق، به اندازه‌ی هزاران زمین، راه پیدا کند؟
کلخن ملک و گلشن ملکوت
کنج ناسوت و هودج لاهوت؟!
هوش مصنوعی: آیا هر چیزی که در دنیا وجود دارد، مانند گل‌ها و باغ‌ها، در واقع نشان‌دهنده‌ی چیزهای بیشتری در دنیای بالا و والاتر نیستند؟ هر آنچه که در جهان مادی است، می‌تواند نمادی از حقیقت‌های معنوی و الهی باشد.
چرخ سان گرد خویش می​گردی
زان سررشته را تو گم کردی
هوش مصنوعی: تو مانند چرخ در مدار خود در حال چرخش هستی و از آن نکته مهم که به تو مربوط می‌شود غافل هستی.
سر این رشته را چو باز کنی
کار بر خویشتن دراز کنی
هوش مصنوعی: اگر به ریشه و دلیل یک مشکل یا موضوع توجه کنی و آن را بررسی کنی، ممکن است متوجه شوی که برای خودت کار و مسئولیت‌های بیشتری ایجاد می‌کنی.