ای پیداتر از هر پیدائی، و ای آشکارتر از هر هویدائی، پیدائی تو با پنهانی تو سازگار، و پنهانی تو چون پیدائی تو آشکار،نه پیدائی ترا از پنهانی میان، و نه پنهانی ترا از پیدائی کران. ای هستی که هیچ نیستی در هستی تو فرود نیاید،وهیچ نیستی هستی ترا نشاید، نسبت هستی تو با نیستیها: کل یوم هو فی شأن، و نسبت نیستیها با هستی تو: کل من علیها فان. یگانگی تو در ازل و ابد بر یک قرار، منزه و مبرا از اضافت و نسبت اندک وبسیار. آن کیست که ترا داند تا بر تو ثنا خواند، هم سپاس تست که حضرت عزت ترا سزاوار است، و ستایش تست که بر جناب تو در کار است. و درود و سلام حضرت پاک تو و پاکان حضرت تو بر روان حامد: انت کما اثنیت، و شاهد: و ما رمیت اذرمیت، نقطۀ بدایت جمال: کنت نبیاً و آدم بین الماء و الطین، و زبدۀ نهایت کمال و لکن رسول اللّه و خاتم النبیین، ناظر: لقد رای من آیات ربه الکبری و سامع: فاوحی الی عبده ما اوحی. محرم سرای اسری، صدر صفۀ اصطفی، محمد مصطفی، علیه من الصلوات افضلها- و صد هزاران هزار آفرین، بر اهل بیت پاک و پاک آئین و یاران گزین او، که صف پیشین و صنف گزین ولایتاند، باد.
ای جان عزیز این کتاب که مسما است به حق الیقین فی معرفة رب العالمین، حضرت عزت از خزانۀ غیب بدین ضعیف کرامت فرمود، مشتمل است بر هشت باب به ازای درهای بهشت، و هر بابی از آن مشتمل بر حقایق و دقایق و لطایف و ترتیب بابها این است:
باب اول در ظهور ذات حضرت حق تعالی و بیان مقام معرفت.
باب دوم در ظهور صفات حق تعالی و بیان مقام علم.
باب سوم در مظاهر و مراتب آن و بیان مبداء.
باب چهارم دروجوب وحدت او «تعالی» و تقدس.
باب پنجم در بیان ممکن الوجود و عالم کثرت.
باب ششم در تعین و حرکت وتجدد تعینات.
باب هفتم در حکمت تکلیف و جبر وقدر.
باب هشتم در معاد و بیان حشر و حقیقت فناء و بقاء.
بر صاحب دلان اهل بصیرت پوشیده نیست که مبدأ جملۀ مشکلات و معضلات نظری، و مادۀ اختلاف موحد و متکلم و حکیم، منحصر است در این ابحاث، و از فضل باری تعالی در این کتاب به حد یقین رسید، بر وفق نقل و عقل و ذوق. و به تصدیق هر حقیقتی از حقایق و اثبات هر دعویی از دعاوی، دو گواه عقل و نقل، اعنی برهان و اضح و قرآن ناطق، قایل گشتند، بر سبیل مطالعه نظر کنند. بعد از تحصیل علوم عقلی و نقلی، استعداد این نوع علم از ذوقیات است و دیگر شرط تجرید باطن است از امور دعاوی و خلاص از ربقۀ تقلید و ترک شکوک: من یجادل فی اللّه بغیر علم و تعصب: من اضله اللّه علی علم. و تأمل بسیار در هر بحثی از ابحاث که در الفاظ غایت اختصار اختیار آمد، و در بعضی از معانی ستر و اخفاء مقصود. و اللّه یحکم بیننا و بینکم بالحق و هو خیر الحاکمین.
اطلاعات
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای پیداتر از هر پیدائی، و ای آشکارتر از هر هویدائی، پیدائی تو با پنهانی تو سازگار، و پنهانی تو چون پیدائی تو آشکار،نه پیدائی ترا از پنهانی میان، و نه پنهانی ترا از پیدائی کران. ای هستی که هیچ نیستی در هستی تو فرود نیاید،وهیچ نیستی هستی ترا نشاید، نسبت هستی تو با نیستیها: کل یوم هو فی شأن، و نسبت نیستیها با هستی تو: کل من علیها فان. یگانگی تو در ازل و ابد بر یک قرار، منزه و مبرا از اضافت و نسبت اندک وبسیار. آن کیست که ترا داند تا بر تو ثنا خواند، هم سپاس تست که حضرت عزت ترا سزاوار است، و ستایش تست که بر جناب تو در کار است. و درود و سلام حضرت پاک تو و پاکان حضرت تو بر روان حامد: انت کما اثنیت، و شاهد: و ما رمیت اذرمیت، نقطۀ بدایت جمال: کنت نبیاً و آدم بین الماء و الطین، و زبدۀ نهایت کمال و لکن رسول اللّه و خاتم النبیین، ناظر: لقد رای من آیات ربه الکبری و سامع: فاوحی الی عبده ما اوحی. محرم سرای اسری، صدر صفۀ اصطفی، محمد مصطفی، علیه من الصلوات افضلها- و صد هزاران هزار آفرین، بر اهل بیت پاک و پاک آئین و یاران گزین او، که صف پیشین و صنف گزین ولایتاند، باد.
هوش مصنوعی: ای ظهورکننده از هر ظهور، و ای نمایان‌تر از هر نمایانی. ظاهر شدنت با پنهانت سازگار است و پنهانیت به اندازه ظهور تو روشن است. نه ظهور تو از پنهانی‌ات متاثر می‌شود و نه پنهانی‌ات از ظهور تو. ای هستی که هیچ نیستی به هستی تو دسترسی ندارد و هیچ نیستی شایسته هستی تو نیست. رابطه‌ی هستی تو با نیستیها این‌گونه است: هر روز تو در امری مشغول هستی، و نسبت نیستیها با هستی تو: هر کس بر روی زمین به زودی نابود می‌شود. یگانگی تو در ازل و ابد ثابت و مستقل از هرگونه اضافت و نسبت است. چه کسی تو را می‌شناسد تا بتواند بر تو ستایش کند؟ سپاس تنها شایسته توست و ستایش مخصوص توست. درود و سلام بر مقام پاک تو و پاکان تو. تو هستی که چنان معرفی شده‌ای: «تو همانگونه‌ای که من تو را وصف کرده‌ام»، و چنان گواهی داده‌ای: «تو چیزی نمی‌افکنی، بلکه خداوند افکنده است». زیبایی آغازین تو: «تو نبی بودی در زمانی که آدم میان آب و گل بود»، و اوج کمال تو: «تو رسول خدا و خاتم پیامبران هستی». تو ناظر به آیات بزرگ خدا و شنونده وحی خدا به بنده‌اش هستی. تو محرم اسرار الهی، صدر صف منتخبینی و محمد مصطفی(ص) هستی. بر تو درود و رحمت فرستاده می‌شود و همچنین بر اهل بیت پاک و پاک‌سیرت تو و یاران برگزیده‌ات که در صف نخستین ولایتاند.
ای جان عزیز این کتاب که مسما است به حق الیقین فی معرفة رب العالمین، حضرت عزت از خزانۀ غیب بدین ضعیف کرامت فرمود، مشتمل است بر هشت باب به ازای درهای بهشت، و هر بابی از آن مشتمل بر حقایق و دقایق و لطایف و ترتیب بابها این است:
هوش مصنوعی: این کتاب با عنوان "حق الیقین فی معرفة رب العالمین" به ساحت قدس پروردگار اختصاص دارد و به قلم حضرت عزت از خزانه غیب نوشته شده است. این اثر شامل هشت فصل است که به تعداد درهای بهشت می‌باشد و هر فصل حاوی حقایق، نکات دقیق و لطایف معنوی است. ترتیب فصول نیز به گونه‌ای تنظیم شده است که مفاهیم عمیق را به خوبی منتقل کند.
باب اول در ظهور ذات حضرت حق تعالی و بیان مقام معرفت.
هوش مصنوعی: باب اول به معرفی و ظهور ذات مقدس خداوند می‌پردازد و به بیان مقام و جایگاه شناخت و معرفت نسبت به او اشاره می‌کند.
باب دوم در ظهور صفات حق تعالی و بیان مقام علم.
هوش مصنوعی: باب دوم به بررسی ظهور ویژگی‌ها و صفات خداوند و همچنین توضیح جایگاه علم در این زمینه می‌پردازد.
باب سوم در مظاهر و مراتب آن و بیان مبداء.
هوش مصنوعی: فصل سوم به بررسی نشانه‌ها و سطوح مختلف آن و توضیح منشا آنها می‌پردازد.
باب چهارم دروجوب وحدت او «تعالی» و تقدس.
هوش مصنوعی: فصل چهارم درباره لزوم وحدت خداوند و ویژگی‌های مقدس و والا بودن او بحث می‌کند.
باب پنجم در بیان ممکن الوجود و عالم کثرت.
هوش مصنوعی: فصل پنجم به بررسی وجود ممکن و دنیای متکثر می‌پردازد.
باب ششم در تعین و حرکت وتجدد تعینات.
هوش مصنوعی: فصل ششم به بررسی مفهوم تعیین و حرکت و همچنین تغییرات در تعیین‌ها می‌پردازد.
باب هفتم در حکمت تکلیف و جبر وقدر.
هوش مصنوعی: این باب به بررسی مفهوم حکمت در ارتباط با تکلیف و مسأله جبر و قدر می‌پردازد. در اینجا به مباحثی مانند آزادی اراده، مسئولیت فردی و تأثیرات قضای الهی بر زندگی انسان‌ها پرداخته می‌شود. هدف اصلی این باب روشن کردن نحوه تعامل انسان با سرنوشت و انتخاب‌های خود به‌طوری که درک بهتری از این مفاهیم و تأثیر آنها بر زندگی فراهم شود.
باب هشتم در معاد و بیان حشر و حقیقت فناء و بقاء.
هوش مصنوعی: باب هشتم به موضوع معاد و چگونگی به پا خیزي انسان‌ها پس از مرگ و همچنین مفهوم فنا و بقا می‌پردازد. در این بخش به بررسی جزئیات حشر، که به جمع‌آوری و محاسبه اعمال انسان‌ها اشاره دارد، پرداخته می‌شود و اهمیت بقای روح و معانی مرتبط با آن بررسی می‌گردد.
بر صاحب دلان اهل بصیرت پوشیده نیست که مبدأ جملۀ مشکلات و معضلات نظری، و مادۀ اختلاف موحد و متکلم و حکیم، منحصر است در این ابحاث، و از فضل باری تعالی در این کتاب به حد یقین رسید، بر وفق نقل و عقل و ذوق. و به تصدیق هر حقیقتی از حقایق و اثبات هر دعویی از دعاوی، دو گواه عقل و نقل، اعنی برهان و اضح و قرآن ناطق، قایل گشتند، بر سبیل مطالعه نظر کنند. بعد از تحصیل علوم عقلی و نقلی، استعداد این نوع علم از ذوقیات است و دیگر شرط تجرید باطن است از امور دعاوی و خلاص از ربقۀ تقلید و ترک شکوک: من یجادل فی اللّه بغیر علم و تعصب: من اضله اللّه علی علم. و تأمل بسیار در هر بحثی از ابحاث که در الفاظ غایت اختصار اختیار آمد، و در بعضی از معانی ستر و اخفاء مقصود. و اللّه یحکم بیننا و بینکم بالحق و هو خیر الحاکمین.
هوش مصنوعی: برای صاحبان دل و آگاهی، واضح است که منبع اصلی مشکلات و چالش‌های نظری و همچنین منشأ اختلافات میان توحیدگرایان، متکلمان و حکما به این مباحث بستگی دارد. این کتاب به موجب لطف خداوند، به حقیقتی دست یافته است که با نقل، عقل و حس، به وضوح مشخص شده است. برای تأیید هر حقیقت و اثبات هر دعوی، دو شاهد عقل و نقل، که همان برهان آشکار و قرآن روشن است، پذیرفته شده‌اند. بعد از فراگیری علوم عقلانی و نقلی، درک این نوع دانش مستلزم ذوق و همچنین به شرط خالص شدن باطن از دعاوی و رهایی از بند تقلید و تردید است. افرادی که بدون علم و با تعصب درباره خداوند جدال می‌کنند، در واقع توسط خداوند به گمراهی دچار می‌شوند. لذا باید در هر بحثی که به اختصار مطرح شده، تأمل و دقت لازم انجام گیرد، زیرا در برخی معانی ممکن است منظور پنهان باشد. خداوند میان ما و شما به حق قضاوت می‌کند و او بهترین قاضیان است.
شیخ محمود شبستری