گنجور

بخش ۴۲ - فصل در صفت عشق و محبت

گر حیات ابد همی‌خواهی
خیز و با عشق جوی همراهی
رو، دم از عشق زن‌ که‌ کار این است
رهروان را بهین شعار این است
به زبان سرّ عشق نتوان گفت
آنچنان دُر به گفت نتوان سفت
هر چه گویی گر «آن‌چنان باشد»
صفت عشق غیر از آن باشد
عشق را عین و شین و قاف مدان
بلکه سرّی‌ست در سه حرف نهان
سخن سرّ عشق کار دلست
عشق پیرایه و شعار دلست
عاشقی قصه و حکایت نیست
عشق‌بازی در این ولایت نیست
عالم عشق عالم دگر است
پایهٔ عشق از این بلندتر است
کی به هر مسکنی کند منزل
تا بود میل او به عالم گل
عشق در هر وطن فرو ناید
حجرهٔ خاص عشق‌، دل باید
مرکب عشق سخت تیزرو است‌
هر زمانیش منزلی ز نو است
هر که با عشق هم‌عنان باشد
منزلش زآن سوی جهان باشد
دل که از بوی عشق بی‌رنگ است
نه دلست آن که پارهٔ سنگ است
به زبان قال و قیل عشق مگوی
خیز و دل را به آب صدق بشوی
دل ز خبث هوا نمازی کن
چون شدی پاک عشق‌بازی کن
عشقبازی (است‌) و عشق بازی‌ نیست
هوسی به ز عشقبازی نیست

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: طریق التحقیق دکتر مؤذنی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر حیات ابد همی‌خواهی
خیز و با عشق جوی همراهی
هوش مصنوعی: اگر خواهان زندگی جاودانه هستی، برخیز و با عشق و محبت همراه شو.
رو، دم از عشق زن‌ که‌ کار این است
رهروان را بهین شعار این است
هوش مصنوعی: به چهره ی عشق زن نگاه کن، زیرا این ویژگی‌ای است که برای مسافران در مسیر زندگی بهترین نشانه محسوب می‌شود.
به زبان سرّ عشق نتوان گفت
آنچنان دُر به گفت نتوان سفت
هوش مصنوعی: عشق را نمی‌توان با کلمات عادی بیان کرد، زیرا عمق و زیبایی آن به قدری زیاد است که حتی بهترین واژه‌ها نمی‌توانند آن را به درستی منتقل کنند.
هر چه گویی گر «آن‌چنان باشد»
صفت عشق غیر از آن باشد
هوش مصنوعی: هر چه درباره عشق بگویی، اگر بگویی که عشق به آن صورت است، در واقع صفت عشق به گونه‌ای دیگر است.
عشق را عین و شین و قاف مدان
بلکه سرّی‌ست در سه حرف نهان
هوش مصنوعی: عشق را فقط با چند حرف ساده و سطحی نشناس، زیرا در این احساس عمیق و پیچیده، اسراری پنهان وجود دارد که فراتر از ظاهر آن است.
سخن سرّ عشق کار دلست
عشق پیرایه و شعار دلست
هوش مصنوعی: عشق یک احساس عمیق و پنهان است که به دل مربوط می‌شود و بیان آن از طریق کلام ممکن می‌باشد. در واقع، عشق همان چیزی است که دل به آن زینت می‌دهد و نشان‌دهندهٔ واقعیات درونی انسان‌هاست.
عاشقی قصه و حکایت نیست
عشق‌بازی در این ولایت نیست
هوش مصنوعی: عاشقی داستان و حکایتی نیست که تنها در کتاب‌ها گفته شود، بلکه عشق ورزیدن در این سرزمین واقعی و ملموس نیست.
عالم عشق عالم دگر است
پایهٔ عشق از این بلندتر است
هوش مصنوعی: جهان عشق یک دنیای متفاوت و نوین است و اساس عشق از هر چیزی که فکر کنی، بالاتر و والاتر است.
کی به هر مسکنی کند منزل
تا بود میل او به عالم گل
هوش مصنوعی: هر کس به جایی می‌رود که دلش خواسته و تمایل او به زیبایی‌های دنیا باشد، در حقیقت در هر مکان، اقامت می‌کند.
عشق در هر وطن فرو ناید
حجرهٔ خاص عشق‌، دل باید
هوش مصنوعی: عشق در هر مکان و شرایطی به وجود نمی‌آید؛ برای تجربه‌ی واقعی عشق، باید دل و احساسات ویژه‌ای داشته باشیم.
مرکب عشق سخت تیزرو است‌
هر زمانیش منزلی ز نو است
هوش مصنوعی: عشق زاییده‌ای است که همیشه با سرعت پیش می‌رود و هر بار به مقصدی تازه و نو می‌رسد.
هر که با عشق هم‌عنان باشد
منزلش زآن سوی جهان باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که با عشق هم‌راستا باشد، مکانش فراتر از این دنیا خواهد بود.
دل که از بوی عشق بی‌رنگ است
نه دلست آن که پارهٔ سنگ است
هوش مصنوعی: دل که از عطر عشق خالی باشد، دیگر دل نیست؛ بلکه مانند یک تکه سنگ سخت و بی‌احساس می‌ماند.
به زبان قال و قیل عشق مگوی
خیز و دل را به آب صدق بشوی
هوش مصنوعی: در مورد عشق فقط صحبت نکن، بلکه اقدام کن و دل خود را با صداقت پاک کن.
دل ز خبث هوا نمازی کن
چون شدی پاک عشق‌بازی کن
هوش مصنوعی: دل را از ناپاکی‌ها پاک کن و نماز بخوان، سپس که خود را رها کردی، به عشق و محبت بپرداز.
عشقبازی (است‌) و عشق بازی‌ نیست
هوسی به ز عشقبازی نیست
هوش مصنوعی: عشق واقعی و عاشقانه وجود دارد و بازی‌های عشقانه و هوسرانی در حقیقت نمی‌توانند با عشق حقیقی مقایسه شوند.

حاشیه ها

1402/10/31 23:12
فرهود

عشق‌بازی و عشق، بازی نیست