گنجور

بخش ۱۷ - در سؤال از عقل کل و جواب او

خردم دوش اندرین معنی
نکته‌ای چند نغز کرد املی
گفت شهری‌که جا و مبین ماست
صحن او سقف‌گنبد اعلا‌ست
خاک او راست نکهت عنبر
آب او راست‌، لذت شکر
نز برودت در او اثر بینی‌
نز حرارت در او شرر بینی
اندر آن شهر ما گلستانهاست
که چمنهاش نزهت جانهاست
طوطیان بینی اندر آن بستان
همه را ذکر حق بود الحان
چون کند لطف او تعلمشان
«‌ربی الله» بود ترنمّشان
در چمنهاش بلبلان ، گویا
نغمه‌شان جمله «‌ربنا الاعلی»
«‌مقعد صدق‌» ازو ولایت ماست
هرکه آنجاست در حمایت ماست
همگان خاص حضرت سلطان
جسته از بند انجم و ارکان
رهروان بینی از سر غیرت
همه اوفتاده در ره حیرت
ساکنان بینی از سر اخلاص
چشم بگشاده بر سرادق خاص
چون بدان شهر جان فرود آیی
زین همه دردسر بیاسایی‌
مسکن و جایگاه ما بینی
مجلس خاص شاه ما بینی
خلعت شاه‌، بی بدن پوشی
بادهٔ شوق‌، بی دهن نوشی
نغمهٔ بلبلان ره شنوی
«‌وحده لاشریک له» شنوی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: طریق التحقیق دکتر مؤذنی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خردم دوش اندرین معنی
نکته‌ای چند نغز کرد املی
هوش مصنوعی: شب گذشته در این مورد، چند نکته‌ای خوب و جالب به ذهنم رسید.
گفت شهری‌که جا و مبین ماست
صحن او سقف‌گنبد اعلا‌ست
هوش مصنوعی: شهری که ما در آن زندگی می‌کنیم، مانند صحن و حیاطی است که سقف آن از گنبد بلند و زیبایی ساخته شده است.
خاک او راست نکهت عنبر
آب او راست‌، لذت شکر
هوش مصنوعی: خاک او بوی خوش مانند عنبر دارد و آب او مثل شکر شیرین و لذت‌بخش است.
نز برودت در او اثر بینی‌
نز حرارت در او شرر بینی
هوش مصنوعی: از خنکی او نشان و تاثیری می‌بینی و از گرما نیز جرقه‌ای را مشاهده می‌کنی.
اندر آن شهر ما گلستانهاست
که چمنهاش نزهت جانهاست
هوش مصنوعی: در آن شهر، باغ‌های زیبا و گل‌هایی وجود دارد که چمن‌زاری دلپذیر و روح‌افزاست.
طوطیان بینی اندر آن بستان
همه را ذکر حق بود الحان
هوش مصنوعی: طوطی‌های رنگارنگی را در آن باغ مشاهده می‌کنی که همگی به ذکر و یاد خدا مشغول‌اند و صدای شیرینی دارند.
چون کند لطف او تعلمشان
«‌ربی الله» بود ترنمّشان
هوش مصنوعی: زمانی که لطف و رحمت او شامل حالشان می‌شود، یادشان تنها «پروردگارم الله» است و صدایشان شبیه نغمه‌ای دلنشین می‌شود.
در چمنهاش بلبلان ، گویا
نغمه‌شان جمله «‌ربنا الاعلی»
هوش مصنوعی: در چمنزاری که بلبل‌ها در آن می‌خوانند، به نظر می‌رسد که همه‌ی نغمه‌هایشان فقط ستایش و دعا به پیشگاه الهی است.
«‌مقعد صدق‌» ازو ولایت ماست
هرکه آنجاست در حمایت ماست
هوش مصنوعی: مقام معتبر و rightful ما در آنجا قرار دارد و هر کسی که در آنجا باشد، تحت حمایت و محافظت ماست.
همگان خاص حضرت سلطان
جسته از بند انجم و ارکان
هوش مصنوعی: همه مردم به جستجوی قرب و نزدیکی به مقام والای سلطان هستند و از قید و بندهای سخت و محدودیت‌های دنیوی رهایی یافته‌اند.
رهروان بینی از سر غیرت
همه اوفتاده در ره حیرت
هوش مصنوعی: رهروانی را می‌بینی که به خاطر غیرت خود، همگی در مسیر حیرت و سردرگمی افتاده‌اند.
ساکنان بینی از سر اخلاص
چشم بگشاده بر سرادق خاص
هوش مصنوعی: ساکنان با صداقت و نیت خالص، چشمان خود را بر درگاه ویژه‌ای گشوده‌اند.
چون بدان شهر جان فرود آیی
زین همه دردسر بیاسایی‌
هوش مصنوعی: زمانی که به آن شهر برسید، از تمام مشکلات و سختی‌ها رها خواهید شد و آرامش خواهید یافت.
مسکن و جایگاه ما بینی
مجلس خاص شاه ما بینی
هوش مصنوعی: جایگاه و محل زندگی ما را می‌توانی ببینی، همچنین می‌توانی نشانه‌های ویژه‌ای از حضور شاه ما را در آنجا مشاهده کنی.
خلعت شاه‌، بی بدن پوشی
بادهٔ شوق‌، بی دهن نوشی
هوش مصنوعی: پوشیدن لباس سلطنتی بدون داشتن جسم و وجود، مانند نوشیدن شراب شوق بدون داشتن دهان است.
نغمهٔ بلبلان ره شنوی
«‌وحده لاشریک له» شنوی
هوش مصنوعی: صدای خوش بلبلان را بشنو، همان‌طور که «خدای یگانه‌ای که شریک ندارد» را می‌شنوی.

حاشیه ها

1395/02/29 03:04
شهرام

خردم دوش اندپن ( اندر ین) معنی

طوطیان بینی (ا)ندر آن بستان

1396/08/12 13:11
سید ابراهیم جوادی

گفت شهری که جا و مسکن(مأمن) ماست
صحن او سقف گند اعلاست