گنجور

بخش ۸ - التمثّل فی‌الاجتهاد

ابن خطّاب آن به مردی فرد
کعب احبار ازو روایت کرد
گفت اگر نه ز بهر این سه خصال
بودیی بودمی حیات وبال
کردمی اختیار خود را مرگ
این حیاتم دگر نبودی برگ
لیکن از بهر این سه خصلت را
می‌پسندم حیات و مهلت را
کعب گوید که گفتمش ای میر
این سه خصلت بگو و باز مگیر
گفت عمّر یکی که گه گاهی
در سبیل خدای هر راهی
می‌دویم و جهاد می‌جوییم
در ره غزو شاد می‌پوییم
دوم آنست کز پی طاعت
سر به سجده بریم هر ساعت
گاه و بی‌گه خدای می‌خوانیم
به خدایی ورا همی دانیم
سیم آن کین جماعت مشتاق
که جلیس‌اند بی‌ریا و نفاق
سخن حق ز ما همی شنوند
همچو مرغ گرسنه دانه چنند
یا چو ریگی که تفته گشت از تاب
آب یابد خورد به سیری آب
از پی این سه خصلتم دلخوش
بر سرِ آب پای در آتش
به حیات از برای خلق خدا
دادم از بهر کردگار رضا
گرنه از بهر این سه حال بُدی
زین حیاتم بسی ملال بُدی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ابن خطّاب آن به مردی فرد
کعب احبار ازو روایت کرد
هوش مصنوعی: ابن خطّاب از مردی به نام کعب احبار برای ما چیزهایی نقل کرده است.
گفت اگر نه ز بهر این سه خصال
بودیی بودمی حیات وبال
هوش مصنوعی: گفت اگر این سه ویژگی در تو نبود، زندگی‌ات به بار نخواهد آمد و بی‌فایده خواهد بود.
کردمی اختیار خود را مرگ
این حیاتم دگر نبودی برگ
هوش مصنوعی: اگر اختیار خود را در دست بگیرم، زندگی‌ام به پایان می‌رسد و دیگر برگشتی نخواهد بود.
لیکن از بهر این سه خصلت را
می‌پسندم حیات و مهلت را
هوش مصنوعی: اما به خاطر این سه ویژگی، زندگی و فرصت را पसंद دارم.
کعب گوید که گفتمش ای میر
این سه خصلت بگو و باز مگیر
هوش مصنوعی: کعب به کسی می‌گوید: ای آقا، این سه ویژگی را بگو و بیش از این توضیح نده.
گفت عمّر یکی که گه گاهی
در سبیل خدای هر راهی
هوش مصنوعی: یک نفر گفت که زندگی گاه و بیگاه در مسیر خداوند، به هر طریقی ممکن است.
می‌دویم و جهاد می‌جوییم
در ره غزو شاد می‌پوییم
هوش مصنوعی: ما با شور و شوق در مسیر مبارزه و جهاد پیش می‌رویم و در این راه خوشحال و شاداب هستیم.
دوم آنست کز پی طاعت
سر به سجده بریم هر ساعت
هوش مصنوعی: دومین نکته این است که برای انجام عبادت و اطاعت، هر لحظه باید سر به سجده بگذاریم.
گاه و بی‌گه خدای می‌خوانیم
به خدایی ورا همی دانیم
هوش مصنوعی: گاهی نماز می‌خوانیم و از خداوند درخواست می‌کنیم و به او اعتقاد داریم.
سیم آن کین جماعت مشتاق
که جلیس‌اند بی‌ریا و نفاق
هوش مصنوعی: افراد مشتاقی که در جمع هستند، با صداقت و بدون هرگونه نفاقی در کنار یکدیگر حضور دارند.
سخن حق ز ما همی شنوند
همچو مرغ گرسنه دانه چنند
هوش مصنوعی: سخن درست و حق را مانند پرنده‌ای که به دنبال دانه است، می‌شنوند و به آن واکنش نشان می‌دهند.
یا چو ریگی که تفته گشت از تاب
آب یابد خورد به سیری آب
هوش مصنوعی: مثل ریگی که بر اثر گرمای خورشید داغ شده و با تابیدن آب بر آن، سرد و خیسانده می‌شود.
از پی این سه خصلتم دلخوش
بر سرِ آب پای در آتش
هوش مصنوعی: من به دنبال این سه ویژگی هستم و با وجود اینکه به مشکلات زیادی برخورد کرده‌ام، باز هم از زندگی‌ام رضایت دارم.
به حیات از برای خلق خدا
دادم از بهر کردگار رضا
هوش مصنوعی: من برای زندگی‌ام به خاطر خدمت به مردم و رضایت خداوند تلاش کردم.
گرنه از بهر این سه حال بُدی
زین حیاتم بسی ملال بُدی
هوش مصنوعی: اگر بخواهم به طور ساده بگویم، اگر این سه حالت نبود، زندگی‌ام پر از غم و اندوه بود.