گنجور

بخش ۶۵ - حکایت

آن شنیدی که با سکندر راد
گفت در پیش مردمان استاد
کی شده فتنه بر جهانگیری
غافل از روز مرگ وز پیری
باز عمر تو چون کند پرواز
نبود با هیچ کس دمساز
هرکسی گوشه‌ای دگر گیرد
ورچه شاهی به بنده نپذیرد
در جهان بهتر از کم آزاری
هیچ کاری تو تا نپنداری
عمر کرکس از آن بُوَد بسیار
که نبیند کسی از او آزار
تا از او جانور نیازارد
جز به مردار سر فرو نارد
باز اگر کبک را نکشتی زار
سال عمرش فزون شدی ز هزار
زانکه از کرکس او ضعیف‌ترست
طعمه و جای او لطیف‌ترست
هرکه خون ریختن کند آغاز
زود میرد بسان باشه و باز
چون نمودم در این سخن برهان
سخن آغاز کردم از نسیان

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن شنیدی که با سکندر راد
گفت در پیش مردمان استاد
هوش مصنوعی: آیا شنیدی که آن شخص با سکندر، در مقابل مردم، صحبت کرد و خود را استاد معرفی نمود؟
کی شده فتنه بر جهانگیری
غافل از روز مرگ وز پیری
هوش مصنوعی: چه زمانی فتنه و آشوب بر جهان حاکم شده که تو از مرگ و پیری غافل هستی؟
باز عمر تو چون کند پرواز
نبود با هیچ کس دمساز
هوش مصنوعی: عمر تو مانند پروازی است که نمی‌تواند با هیچ‌کس هم‌راستا و هم‌ساز شود.
هرکسی گوشه‌ای دگر گیرد
ورچه شاهی به بنده نپذیرد
هوش مصنوعی: هر فردی ممکن است به سمتی متفاوت برود و حتی اگر پادشاهی هم از پذیرفتن کسی سر باز زند، این موضوع بر او تأثیری نخواهد گذاشت.
در جهان بهتر از کم آزاری
هیچ کاری تو تا نپنداری
هوش مصنوعی: در دنیا هیچ کاری بهتر از این نیست که کمترین آزار را به دیگران برسانی، پس این را همیشه در نظر داشته باش.
عمر کرکس از آن بُوَد بسیار
که نبیند کسی از او آزار
هوش مصنوعی: عمر کرکس طولانی است، زیرا کسی از او آسیب نمی‌بیند.
تا از او جانور نیازارد
جز به مردار سر فرو نارد
هوش مصنوعی: تا زمانی که از او آسیبی به هیچ جانوری نرسد، جز زمانی که به میزان حداقل و برای نیازهای ضروری باشد.
باز اگر کبک را نکشتی زار
سال عمرش فزون شدی ز هزار
هوش مصنوعی: اگر کبک را دوباره نکشی، عمرش بیشتر از هزار سال خواهد شد.
زانکه از کرکس او ضعیف‌ترست
طعمه و جای او لطیف‌ترست
هوش مصنوعی: زیرا که طعمه و مکان او نرم‌تر و بهتر از کرکس است که از او ضعیف‌تر می‌باشد.
هرکه خون ریختن کند آغاز
زود میرد بسان باشه و باز
هوش مصنوعی: هرکس که شروع به ریختن خون دیگران کند، به سرعت به سرنوشت شومی دچار می‌شود، مانند حیوانات وحشی که به خاطر خشونت و جنگیدن به مرگ می‌رسند.
چون نمودم در این سخن برهان
سخن آغاز کردم از نسیان
هوش مصنوعی: وقتی که دلایل و شواهدی را در این حرف ارائه دادم، صحبت را از فراموشی و نسیان شروع کردم.