گنجور

بخش ۱۱ - در مذمت شهوت راندن

شهوت ار جانت بارّه باز کند
بر تو کارِ بتان دراز کند
گرچه از چهره عالم افروزند
از شره دل درند و جان دوزند
همه در بند کام خویشتند
عاشقان پیششان همه شمنند
از پی دردی روانها را
چشمشان رخنه کرده جانها را
ببرند آبروی دولت جم
زان دو زلف و دو ابروی پر خم
بر دو رخ زلفها گوا دارند
که نیند آدمی پری مارند
همه دیوند و ظن چنان دارند
که ز حورا شرف همان دارند
مار با گیسویند مشتی تر
زهر در یشک و مهره نی در سر
کرده از قفل زلف مرغولان
بهر دولی و فتنهٔ دولان
صدهزاران کلید با زنجیر
همه بر چین چو روی بدر منیر
جعد مقتول جان گسل باشد
زلف مرغول غول دل باشد
زین نکویان یکی ز روی عتاب
پشت غم را خمی دهد ز نهاب

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شهوت ار جانت بارّه باز کند
بر تو کارِ بتان دراز کند
هوش مصنوعی: اگر تمایلات و خواسته‌های نفسانی تو را تسخیر کند، به طوری که به تماشای زیبایی‌ها و معشوقان مشغول شوی، این کار می‌تواند تو را به حوادث و مشکلاتی طولانی دچار کند.
گرچه از چهره عالم افروزند
از شره دل درند و جان دوزند
هوش مصنوعی: هرچند که چهره‌های زیبا و روشن دارند، اما از عمق دل‌ها و احساسات می‌گذرد و جان انسان را به تسخیر در می‌آورد.
همه در بند کام خویشتند
عاشقان پیششان همه شمنند
هوش مصنوعی: همه در پی برآوردن خواسته‌های خود هستند و عاشقان در برابرشان همچون مجنون و دیوانه‌ی عشق به نظر می‌رسند.
از پی دردی روانها را
چشمشان رخنه کرده جانها را
هوش مصنوعی: چشم‌ها غم و درد درونی را نشان می‌دهند و روح‌ها به خاطر این دردها آسیب دیده‌اند.
ببرند آبروی دولت جم
زان دو زلف و دو ابروی پر خم
هوش مصنوعی: آبروی حکومت جم به خاطر آن دو زلف و دو ابرو با خمیدگی‌های ظریفش از بین می‌رود.
بر دو رخ زلفها گوا دارند
که نیند آدمی پری مارند
هوش مصنوعی: زلف‌ها بر روی دو چهره گواهی می‌دهند که آدمی در واقع پری یا موجودی عجیب نیست.
همه دیوند و ظن چنان دارند
که ز حورا شرف همان دارند
هوش مصنوعی: همه‌ی مردم به داشتن مقام و شأن خودشان اطمینان دارند و فکر می‌کنند که از نعمت‌های بهشتی برخوردارند و این جایگاه از حوریان هم بالاتر است.
مار با گیسویند مشتی تر
زهر در یشک و مهره نی در سر
هوش مصنوعی: مار مانند گیسویی است که می‌تواند سمی کشنده داشته باشد، اما در عین حال در زیبایی و دلربایی خیره‌کننده است. همچنین، او بر سر خود متعلقاتی دارد که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی قدرت و تأثیرش باشد.
کرده از قفل زلف مرغولان
بهر دولی و فتنهٔ دولان
هوش مصنوعی: زلف‌های پیچ‌خورده و زیبا، گویی قفل‌های محکمی هستند که برای فریفتن و به تلاطم انداختن دل‌ها طراحی شده‌اند.
صدهزاران کلید با زنجیر
همه بر چین چو روی بدر منیر
هوش مصنوعی: بسیاری از کلیدها با زنجیر در کنار هم هستند، همان‌طور که نور روی ماه می‌درخشد.
جعد مقتول جان گسل باشد
زلف مرغول غول دل باشد
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت موهای مجعد مانند جانِ کشته شده است و زلف‌های تاب‌دار و دلربا همچون موجودی غول‌آسا در دل عاشقان تأثیر می‌گذارد.
زین نکویان یکی ز روی عتاب
پشت غم را خمی دهد ز نهاب
هوش مصنوعی: یکی از زیبایی‌های این نیکوکار، به خاطر دلتنگی و ناراحتی باعث می‌شود که غم پشت سرش را خم کند و به سوی او بیاید.

حاشیه ها

1397/06/16 07:09
اینجانب

تر:خشمگین، ناپاک
یشک:دندان بزرگ