گنجور

شمارهٔ ۱۰۴ - در صف خانگاه محمد منصور واقع در سرخس که وی در آن داروخانه و کتابخانه برای فقرا و درویشان بنیاد نهاد

لب روح الله ست یا دم صور
خانگاه محمد منصور
که ز درس و کتاب و دارو هست
از سه سو دین و جان و تن را سور
زین بنا ایمن از دو چیز سه چیز
تن و جان و دل از قبور و فتور
تعبیه در صدای هر خم اوست
لحن داوود با ادای زبور
از تحلیش تیره چهرهٔ تیر
وز تجلیش طیره تودهٔ طور
در تن ار علتی‌ست اینجا خواه
حب مرطوب و شربت محرور
در دل ار شبهتیست اینجا خوان
لوح محفوظ و دفتر مسطور
کتب اینجاست ای دل طالب
دارو اینجاست ای تن رنجور
عیسی اینجاست ای هوای عفن
خضر اینجاست ای سراب غرور
پس ازین زین ستانه خواهد بود
دولت و رحمت و قصور و حبور
صفت و صورتش گه ادراک
برتر از گوش روح و دیدهٔ حور
چون بدو چشم نیک درنرسد
چونش گویم که چشم بد ز تو دور
مجد او داشت مر سنایی را
در نثای سنای خود معذور

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

لب روح الله ست یا دم صور
خانگاه محمد منصور
هوش مصنوعی: لب روح الله به معنای لبی است که از وجود مقدس و روحانی خداوند سرچشمه گرفته، و یا به تعبیر دیگر، نفسی که از عرش الهی و مقام بلند مربوط به محمد منصور آمده است. یا شاید اشاره به عاتقه و جانبازی در راه حقیقت و عشق به معشوق الهی دارد، که در آن دم و نفسی جاری است که حقیقت معنوی را به تصویر می‌کشد.
که ز درس و کتاب و دارو هست
از سه سو دین و جان و تن را سور
هوش مصنوعی: از کتاب و علم و دارو، انسان به سه طریق می‌تواند دین و روح و جسم خود را تقویت کند.
زین بنا ایمن از دو چیز سه چیز
تن و جان و دل از قبور و فتور
هوش مصنوعی: از این بنیاد، اطمینان دارم از دو چیز، و سه چیز: جسم، روح و دل از قبر و فساد.
تعبیه در صدای هر خم اوست
لحن داوود با ادای زبور
هوش مصنوعی: صدای هر کجای او نشان‌دهنده‌ی حسی خاص است، مانند لحن داوود که در خواندن زبور زیبایی خاصی دارد.
از تحلیش تیره چهرهٔ تیر
وز تجلیش طیره تودهٔ طور
هوش مصنوعی: از تاریکی چهرهٔ تیر (سیاه) و از روشنایی‌اش، تودهٔ کوه طور (طور) به وجود می‌آید.
در تن ار علتی‌ست اینجا خواه
حب مرطوب و شربت محرور
هوش مصنوعی: اگر در بدن انسانی دلیلی وجود دارد، اینجا ممکن است به خاطر عشق یا نوشیدنی گرم باشد.
در دل ار شبهتیست اینجا خوان
لوح محفوظ و دفتر مسطور
هوش مصنوعی: اگر در دل شکی وجود دارد، اینجا مانند لوح محفوظ و دفتری نوشته شده است.
کتب اینجاست ای دل طالب
دارو اینجاست ای تن رنجور
هوش مصنوعی: عزیزم، اینجا دارویی برای آرامش دل و التیام دردها وجود دارد. ای جسم خسته، اینجا راه علاجی برای توست.
عیسی اینجاست ای هوای عفن
خضر اینجاست ای سراب غرور
هوش مصنوعی: عیسی در اینجا حضور دارد، ای هوای ناخوشایند و آلوده! خضر هم اینجا است، ای فریب و توهم و خودپسندی!
پس ازین زین ستانه خواهد بود
دولت و رحمت و قصور و حبور
هوش مصنوعی: از این پس، خوشبختی و رحمت، و همچنین قصرها و خوشی‌ها، نصیب او خواهد بود.
صفت و صورتش گه ادراک
برتر از گوش روح و دیدهٔ حور
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که ویژگی‌ها و شکل او، گاهی از درک و فهم فراتر می‌رود و حتی از حس‌های روح و زیبایی نیز فراتر است.
چون بدو چشم نیک درنرسد
چونش گویم که چشم بد ز تو دور
هوش مصنوعی: وقتی که تو به کسی نگاه نیکی نمی‌کنی، باید به او بگویم که چشم بد از تو دور است.
مجد او داشت مر سنایی را
در نثای سنای خود معذور
هوش مصنوعی: در این بیت به این نکته اشاره شده که مجد و عظمت خداوند به حدی است که حتی سنایی، شاعر بزرگ، در ستایش خداوند، نمی‌تواند به طور کامل و کافی او را توصیف کند و در این کار، عذرش پذیرفته شده است.