گنجور

شمارهٔ ۷۵

رازی ز ازل در دل عشاق نهانست
زان راز خبر یافت کسی را که عیانست
او را ز پس پردهٔ اغیار دوم نیست
زان مثل ندارد که شهنشاه جهانست
گویند ازین میدان آن را که درآمد
کی خواجه دل و روح و روانت ز روانست
گر ماه هلال آید در نعت کسوفست
ور تیر وصال آید بر بسته کمانست
کاین کوی دو صد بار هزار از سر معنی
گشتست کز ایشان تف انگشت نشانست
آنکس که ردایی ز ریا بر کتف افگند
آن نیست ردا آن به صف دان طلسانست
گر چند نگونست درین پرده دل ما
میدان به حقیقت که ز اقبال ستانست
قاف از خبر هیبت این خوف به تحقیق
چون سین سلامت ز پی خواجه روانست
گویی که مگر سینهٔ پر آتش دارد
یا دیدهٔ او بر صفت بحر عمانست
این چیست چنین باید اندر ره معنی
آن کس که چنین نیست یقین دان که چنانست
نظم گهر معنی در دیدهٔ دعوی
چون مردمک دیده درین مقله نهانست
در راه فنا باید جانهای عزیزان
کاین شعر سنایی سبب قوت جانست

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رازی ز ازل در دل عشاق نهانست
زان راز خبر یافت کسی را که عیانست
هوش مصنوعی: راز و رمزی از آغازین روزگار در دل عاشقان پنهان است. این راز را تنها کسی درک کرده که خود به طور واضح و روشن با آنچیز آشناست.
او را ز پس پردهٔ اغیار دوم نیست
زان مثل ندارد که شهنشاه جهانست
هوش مصنوعی: او از پشت پردهٔ دیگران دیده نمی‌شود و مانند او در جهان وجود ندارد، چرا که او پادشاه واقعی است.
گویند ازین میدان آن را که درآمد
کی خواجه دل و روح و روانت ز روانست
هوش مصنوعی: می‌گویند از این میدان تنها کسی موفق می‌شود که دل و روحش از جانش بهره‌مند باشد.
گر ماه هلال آید در نعت کسوفست
ور تیر وصال آید بر بسته کمانست
هوش مصنوعی: اگر ماه به شکل هلال ظاهر شود، نشانه کسوف است، و اگر تیر وصال بیافتد، به معنای کمان بسته است.
کاین کوی دو صد بار هزار از سر معنی
گشتست کز ایشان تف انگشت نشانست
هوش مصنوعی: این مکان بارها و بارها به عمق معنای خود رسیده است، به طوری که نشانه‌ای از آن هنوز باقی مانده است.
آنکس که ردایی ز ریا بر کتف افگند
آن نیست ردا آن به صف دان طلسانست
هوش مصنوعی: کسی که به طور ظاهری و به خاطر نمایش خود را با لباس ریا می‌آراید، در واقع نمی‌تواند خود را به درستی نشان دهد و لباس واقعی او، مانند طلا، درونش است نه ظواهرش.
گر چند نگونست درین پرده دل ما
میدان به حقیقت که ز اقبال ستانست
هوش مصنوعی: اگرچه دل ما در این دنیا دچار سختی‌هاست، اما به راستی بدان که این وضعیت به خاطر بدشانسی نیست.
قاف از خبر هیبت این خوف به تحقیق
چون سین سلامت ز پی خواجه روانست
هوش مصنوعی: خبر از ترس و قدرت آن بسیار است، اما به راستی این ترس مانند سین به دنباله‌ی سلامتی و رفاه خواجه است.
گویی که مگر سینهٔ پر آتش دارد
یا دیدهٔ او بر صفت بحر عمانست
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد او قلبی پر از احساسات و هیجان دارد، یا شاید نگاه او به بزرگ و وسیع مانند دریای عمان است.
این چیست چنین باید اندر ره معنی
آن کس که چنین نیست یقین دان که چنانست
هوش مصنوعی: این چه چیزی است که باید در مسیر فهم آن به دقت توجه کرد؟ کسی که چنین نیست، مطمئن باش که واقعیات او نیز همین گونه است.
نظم گهر معنی در دیدهٔ دعوی
چون مردمک دیده درین مقله نهانست
هوش مصنوعی: معنی این بیت به این صورت است که حقیقت و ارزش داخلی یک چیز همانند مردمک چشم در مکانی پنهان است. به عبارتی، مانند اینکه مردمک چشم در چشم پنهان است، معانی عمیق و واقعی در ظواهر قابل مشاهده نیستند و باید به دنبال درک آن‌ها باشیم.
در راه فنا باید جانهای عزیزان
کاین شعر سنایی سبب قوت جانست
هوش مصنوعی: برای پیشرفت در مسیر نابودی، باید جان‌ها و زندگی‌های گرانبها را فدای هدف کرد، زیرا این شعر سنایی قوت و قدرتی برای روح و جان به ارمغان می‌آورد.

خوانش ها

شمارهٔ ۷۵ به خوانش عندلیب