گنجور

قطعه شمارهٔ ۷۱

عقل را گفتم که عمری پیش ازین چوپانیان
گردن از گردون گردان از چه می‌افراشتند
این زمان آخر چرا زین سان جدا از خان مان
پشت بر کردند و روی از دشمنان برداشتند
گفت ای غافل تو از صورتگران روزگار
نیستی آگه کزین صورت بسی انگاشتند
پیش ازین چون گله در صحرای گیتی مردمان
خویشتن را گرگ یکدیگر همی پنداشتند
چون نبود این گله را از حفظ چوپانی گریز
میر چوپان را به چوپانی برو بگماشتند
میر چوپان را به چوپانی گریز
گرگ و میش آن داوری را از میان برداشتند
تا به عهد دولتت شاهنشه ایران رسد
گله را ار خواستند ار نه بدو بگذاشتند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ساوه‌سرا

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عقل را گفتم که عمری پیش ازین چوپانیان
گردن از گردون گردان از چه می‌افراشتند
هوش مصنوعی: به عقل گفتم که مدتی پیش از این، چوپان‌ها چگونه گردنشان را از آسمان بلند می‌کردند و به آن می‌نگریستند.
این زمان آخر چرا زین سان جدا از خان مان
پشت بر کردند و روی از دشمنان برداشتند
هوش مصنوعی: این زمان چرا از خانه‌مان جدا شدیم و پشت به هم کردیم و روی از دشمنان برگرداندیم؟
گفت ای غافل تو از صورتگران روزگار
نیستی آگه کزین صورت بسی انگاشتند
هوش مصنوعی: ای بی‌خبر، تو نمی‌دانی که سازندگان سرنوشت چه کارهایی انجام می‌دهند و از ساختن صورت‌ها و شکل‌ها چقدر می‌گذرد.
پیش ازین چون گله در صحرای گیتی مردمان
خویشتن را گرگ یکدیگر همی پنداشتند
هوش مصنوعی: قبل از این، انسان‌ها مانند گله‌ای در بیابان، یکدیگر را گرگ می‌پنداشتند و به همدیگر شک داشتند.
چون نبود این گله را از حفظ چوپانی گریز
میر چوپان را به چوپانی برو بگماشتند
هوش مصنوعی: زمانی که این گله بدون نگهبانی و مراقبت چوپان باشد، به دنبال رهایی از خطرات می‌رود و در این شرایط، چوپان را به کار نگهبانی گماشته‌اند.
میر چوپان را به چوپانی گریز
گرگ و میش آن داوری را از میان برداشتند
هوش مصنوعی: بهتر است که چوپان به کار خود ادامه دهد و از درگیری با گرگ و میش دوری کند، زیرا مواقعی هست که مشکلات بزرگتر از آن هستند که بخواهیم دخالت کنیم و در نتیجه از میان برداشته می‌شوند.
تا به عهد دولتت شاهنشه ایران رسد
گله را ار خواستند ار نه بدو بگذاشتند
هوش مصنوعی: تا زمانی که حکومت تو، شاه ایران، برقرار باشد، اگر خواسته‌ای از گله (رعیت) باشد، آن را به تو منتقل می‌کنند و اگر نه، به این نیازها توجهی نخواهند کرد.