گنجور

غزل شمارهٔ ۱

دل به بوی وصل آن گل آب و گل را ساخت جا
ورنه مقصود آن گلستی گل کجا و دل کجا
از هوای دل گل بستان خوبی یافت رنگ
وزگل بستان خوبی بوی می‌یابد هوا
گر دماغ باغ نیز از بوی او آشفته نیست
پس چرا هر دم ز جای خود جهد باد صبا
جز به چشم آشنایانش خیال روی او
در نمی‌آید که می‌داند خیالش آشنا
با شما بودیم پیش از اتصال مائ و طین
حبذا ایاما فی وصلکم یا حبذا
مردمی کایشان نمی‌ورزند سودای گلی
نیستند از مردمان خوانندشان مردم گیا
تا قتیل دوست باشد جان کجا یابد حیات
تا مریض عشق باشد دل کجا خواهد دوا
هندوی زلف تو در سر دولتی دارد قوی
اینکه دستش می‌رسد کت سر در اندازد به پا
عاشقان آنند کایشان در جدایی واصلند
حد هر کس نیست این هستند آن خاصان جدا
زن خراب آباد گل سلمان به کلی شد ملول
ای خوشا روزی که ما گردیم ازین زندان رها

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ساوه‌سرا

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل به بوی وصل آن گل آب و گل را ساخت جا
ورنه مقصود آن گلستی گل کجا و دل کجا
هوش مصنوعی: دل به عطر و بوی وصال آن گل آرامش می‌یابد و در آنجا جا می‌گیرد. اما اگر بخواهیم حقیقت را بگوییم، این گل کجا و دل کجاست که به هم برسند؟
از هوای دل گل بستان خوبی یافت رنگ
وزگل بستان خوبی بوی می‌یابد هوا
هوش مصنوعی: از احساسات قلبی، گل باغ خوبی رنگی زیبا به خود می‌گیرد و از این باغ خوشبو، هوا هم عطر دل‌انگیزی به دست می‌آورد.
گر دماغ باغ نیز از بوی او آشفته نیست
پس چرا هر دم ز جای خود جهد باد صبا
هوش مصنوعی: اگر بوی او دماغ باغ را آشفته نمی‌کند، پس چرا هر لحظه باد صبا با شدت از جای خود جست و خیز می‌کند؟
جز به چشم آشنایانش خیال روی او
در نمی‌آید که می‌داند خیالش آشنا
هوش مصنوعی: فقط افرادی که با او آشنا هستند می‌توانند به یاد او بیفتند، زیرا آنها می‌دانند که این یادآوری با احساس آشنایی همراه است.
با شما بودیم پیش از اتصال مائ و طین
حبذا ایاما فی وصلکم یا حبذا
هوش مصنوعی: ما پیش از اینکه با هم درآمیخته شویم، در کنار شما بودیم. چه ایام خوبی بود که در وصال شما قرار داشتیم، چقدر این حال خوشی داشت.
مردمی کایشان نمی‌ورزند سودای گلی
نیستند از مردمان خوانندشان مردم گیا
هوش مصنوعی: مردمی که به عشق و محبت نمی‌پردازند، آرزوی زیبایی و خوشبختی ندارند و به همین دلیل نمی‌توان آنها را انسان‌های واقعی نامید.
تا قتیل دوست باشد جان کجا یابد حیات
تا مریض عشق باشد دل کجا خواهد دوا
هوش مصنوعی: تا وقتی که محبوب جانش را از دست بدهد، زندگی کجا برای آدمی وجود دارد؟ و وقتی دل در عشق بیمار است، هیچ درمانی برایش کافی نخواهد بود.
هندوی زلف تو در سر دولتی دارد قوی
اینکه دستش می‌رسد کت سر در اندازد به پا
هوش مصنوعی: زلف‌های سیاه تو به گونه‌ای است که قدرت و جذابیت خاصی دارد. همچنان که اگر کسی به آن نزدیک شود، می‌تواند با از سر برداشتن آن، بر دیگران تأثیر بگذارد و مخصوصاً زیبایی آن را به نمایش بگذارد.
عاشقان آنند کایشان در جدایی واصلند
حد هر کس نیست این هستند آن خاصان جدا
هوش مصنوعی: عاشقان کسانی هستند که حتی در دوری از محبوب، به حقیقت آن پیوسته‌اند. برای هر فردی حد و مرزی وجود دارد، اما این افراد مخصوص، فراتر از این مرزها هستند.
زن خراب آباد گل سلمان به کلی شد ملول
ای خوشا روزی که ما گردیم ازین زندان رها
هوش مصنوعی: زنی که در خرابی آباد گل سلمان زندگی می‌کرد، به شدت دل‌زده و ناراحت شده است. ای کاش روزی بیاید که ما از این زندان آزاد شویم.

حاشیه ها

1392/04/28 12:06
امین کیخا

بیت ششم مردمی را که گل دوست ندارند مردمگیا خوانده است و ان گیاهی هست که مشی و مشیانه از او رستند و ادمی دو جنس شد.

1392/04/28 12:06
امین کیخا

داستان های اغاز افرینش را همه ملت ها دارند و به فارسی به انها بندهش می گویند یعنی بن و اساس افرینش . افرینش گونه ای دهش و فضل پروردگار خوانده می شده است . کتابی هم به پهلوی به این نام هست . در ژاپن مردم بر این باور بوده اند که ژاپن حاصل چکیدن قطره های اب نیزه خدایان بوده است در دریای نخستین و به این دلیل ژاپن جزیره جزیره است . بندهش ملت های مختلف بیشتر در بر دارنده روش افرینش نخستین ادمیان و سرزمین هاست .

1393/03/27 09:05
مهرنوش

بیت آخر: زن--> زین (به معنی از این)

1393/03/13 13:06
مهدی پژوهنده

در بیت ششم، عبارت " نیستند ار (اکر) مردمان " صحیح است.

1396/06/12 21:09

نمیدونم چرا سلمان اینقدر مغفول مانده ، اشعارش واقعا آرامش بخشه

1397/07/22 06:10
احمد

با سلام ... رادیو روشن بود میگفت امروز ( 30 مهر ماه 1397 ) سالروز درگذشت سلمان ساوجیه منم همینطور یهویی تفعلی زدم ....
دیدم در مصرع
از هوای دل گل بستان خوبی یافت رنگ... بین دو واژه بستان و خوبی ؛ " به " جا افتاده ( اشتباه تایپی )

1397/07/22 11:10
احمد

البته با کسره بستانِ ... وزن درسته
اگه اونی که اول گفتم باشه اشتباه تایپیه اگه کسره داشته باشه که درسته وزن من اشتباه کردم ببخشید ... چون کلا منتقدم با دید انتقادی نگاه کردم ☺