گنجور

شمارهٔ ۹۶

گر زمین از جا رود، آزادگان را باک نیست
همچو نخل موم، ما را ریشه‌ای در خاک نیست
نیست حرف آرزو بر گفتگوی ما سوار
همچو باد انفاس عیسی مرکب خاشاک نیست
طایر همت نمی‌گنجد در این تنگ‌آشیان
همچو عنقا جای ما در بیضهٔ افلاک نیست
شمع معذور است اگر در پردهٔ فانوس رفت
چون حباب باده، چشم اهل مجلس پاک نیست
باغبان داند که گل را خندهٔ مستانه چیست
نیست یک گلبن که در پایش خمی در خاک نیست
ای گل باغ لطافت، در کدامین مجمع است
کز غم عشقت چو یوسف صد گریبان‌چاک نیست
باد دستان گرچه بسیارند در گلشن سلیم
هیچ کس را دست بر بالای دست تاک نیست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر زمین از جا رود، آزادگان را باک نیست
همچو نخل موم، ما را ریشه‌ای در خاک نیست
هوش مصنوعی: اگر زمین هم از جای خود حرکت کند، آزادگان نگران نیستند، زیرا مانند نخل‌هایی هستند که ریشه‌ای در خاک ندارند.
نیست حرف آرزو بر گفتگوی ما سوار
همچو باد انفاس عیسی مرکب خاشاک نیست
هوش مصنوعی: آرزوهایمان بر گفت‌و‌گویمان چیره نیستند، همان‌طور که نفسی که عیسی به آن دمید، بر روی خاشاک قرار نمی‌گیرد.
طایر همت نمی‌گنجد در این تنگ‌آشیان
همچو عنقا جای ما در بیضهٔ افلاک نیست
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که بلند پرواز است در این آشیانه‌ی تنگ جا نمی‌گیرد، مانند عنقای افسانه‌ای، جای ما در آسمان‌ها و فراتر از آن است.
شمع معذور است اگر در پردهٔ فانوس رفت
چون حباب باده، چشم اهل مجلس پاک نیست
هوش مصنوعی: شمع را می‌توان بخشود اگر در نور فانوس خاموش شود، چون چشم افرادی که در مجلس هستند به اندازه‌ای پاک نیست که بی‌واسطه زیبایی‌اش را ببینند.
باغبان داند که گل را خندهٔ مستانه چیست
نیست یک گلبن که در پایش خمی در خاک نیست
هوش مصنوعی: باغبان می‌داند که گل چه لذتی دارد، اما درختی که در پایش نشانه‌ای از زندگی و سرزندگی نباشد، مانند گلی که فقط به خاک تکیه می‌کند، بی‌معناست.
ای گل باغ لطافت، در کدامین مجمع است
کز غم عشقت چو یوسف صد گریبان‌چاک نیست
هوش مصنوعی: ای گل لطیف باغ، در کدام اجتماع پیدا می‌شود که از غم عشق تو، مانند یوسف، صد نفر گریبان چاک نکرده باشند؟
باد دستان گرچه بسیارند در گلشن سلیم
هیچ کس را دست بر بالای دست تاک نیست
هوش مصنوعی: با اینکه در باغ سلیم دستان زیادی وجود دارد، اما هیچ‌کس نمی‌تواند دستی را بالاتر از دست دیگری بگذارد.