گنجور

شمارهٔ ۷

هر گه بیفشانی به رخ زلف سیاه خویش را
مانند شب سازی سیه روز من دلریش را
خویشان دهندم پند و من بیگانه ام ز ایشان بلی
عشق تو هر جا پا نهد بیگانه سازد خویش را
شاهان عالم را بود گاهی نظر سوی گدا
ای خسرو خوبان ببین یک ره من درویش را
بی شک ببازد دین و دل زنار بندد بر میان
زاهد ببیند گر چو من آن زلف کافر کیش را
نوش است وصل آن صنم نیش است طعن بیخبر
خواهی اگر آن نوش را آماده شو این نیش را
جز یار کو جز یار کو عاشق شو و او را ببین
ای فلسفی یک سو بنه این عقل دوراندیش را
آن اصل هر بیش و کمت خواهی درآید در نظر
بیرون کن از دل ای صغیر آمال کم یا بیش را

اطلاعات

وزن: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر گه بیفشانی به رخ زلف سیاه خویش را
مانند شب سازی سیه روز من دلریش را
هوش مصنوعی: هر بار که با موهای سیاهت درخشان می‌شوند، دلتنگی و غم روزهای تاریک من را بیشتر می‌کنی.
خویشان دهندم پند و من بیگانه ام ز ایشان بلی
عشق تو هر جا پا نهد بیگانه سازد خویش را
هوش مصنوعی: خویشاوندانم نکاتی را برایم می‌گویند، اما من از آن‌ها دور هستم. عشق تو هر جا که حضور پیدا کند، آدمی را از خویش بیگانه می‌کند.
شاهان عالم را بود گاهی نظر سوی گدا
ای خسرو خوبان ببین یک ره من درویش را
هوش مصنوعی: سلطانان و پادشاهان دنیا گاهی به گداها هم نظری می‌اندازند. ای پادشاه خوبان، یک بار به درویشی بنگر.
بی شک ببازد دین و دل زنار بندد بر میان
زاهد ببیند گر چو من آن زلف کافر کیش را
هوش مصنوعی: بدون تردید، کسی که دل و دینش را از دست بدهد، به زودی به زهد و ریاضت خواهد پرداخت. او اگر زیبایی‌های ظاهری و زلف‌های فردی بی‌مذهب و کافر را ببیند، ممکن است جذب آن‌ها شود.
نوش است وصل آن صنم نیش است طعن بیخبر
خواهی اگر آن نوش را آماده شو این نیش را
هوش مصنوعی: اتصال به آن معشوق شیرین است، اما سخن تلخ و گزنده به این است که اگر می‌خواهی از آن شیرینی لذت ببری، باید برای مواجهه با تلخی‌ها هم آماده باشی.
جز یار کو جز یار کو عاشق شو و او را ببین
ای فلسفی یک سو بنه این عقل دوراندیش را
هوش مصنوعی: به جز عشق، هیچ چیز دیگری مهم نیست. عاشق شو و معشوقت را ببین، ای فیلسوف! عقل و تفکر دوراندیشت را کنار بگذار.
آن اصل هر بیش و کمت خواهی درآید در نظر
بیرون کن از دل ای صغیر آمال کم یا بیش را
هوش مصنوعی: باید هر آنچه که می‌خواهی و هدف‌هات هست رو به وضوح ببینی و از دل خودت خارج کنی. ای جوان، آرزوها و خواسته‌های کم یا زیاد رو کنار بگذار.