صفی علیشاهبخش ۳۲ - در بیان آنکه رهنما را ظاهریست و باطنی،باطنش متصف به وحدت است و ظاهرش متصف کثرت، در ظاهر عبد است و در باطن حق، معنی العبودیه جوهره کنهها الربوبیه را اینجا دریاب
وصف ره را چون شنیدی ای پسر
گوش جان بگشا به وصف راه بر
هست ما را رهنمایی در طریق
واحد و عادل بسی بر ما شفیق
هست ذاتش واحد آن صاحب کمال
در صفت موصوفِ وصف اعتدال
بهر راه اوست ثابت وصف عدل
ره نمودن هست او را سرّ فضل
سِیر سالک در صفات عدل اوست
رهنمایی از ظهور فضل اوست
پیر، ما را هم به ظاهر رهنماست
هم به معنی راه و هم مقصود ماست
ظاهر و باطن دو وصف از ذات اوست
بطن های بیشمارش تو به توست
هریکی زآن بطن های محترم
ظاهر و باطن بود نسبت به هم
همچنین تا بطن آخر ای فقیر
مقصد ما هست آن بطن الاخیر
بطنهای برزخی اش راه ماست
بطن آخر بطن ذات ﷲ ماست
بطنهای برزخی را ای حکیم
شاید ار خوانی صراط مستقیم
شد چهسوی نقطه راجع خط ما
سر به دریا هِشت جوی و شط ما
در مقام نقطه غالی کی بود
جز وجود ذات عالی کی بود
کی بود در بطن آخر غالیای
همچنین در ظهر اول تالیای
کیست غالی آنکه از ره گمره است
جسم را گوید که ذات ﷲ است
کیست تالی آنکه دانی همّت است
نور را گوید که جنس ظلمت است
چون تو دانی حد خود اهل دلی
نیستی غالی و تالی، عادلی
بخش ۳۱ - در بیان آنکه خط مستقیم در میان خطوط که مابین دو نقطه فوقانی و تحتانی واقع است آن است که اقصر و اقرب باشد لهذا صراط المستقیم خط اقصر است: سرّ دیگر دارم و جوش دگربخش ۳۳ - در تحقیق صراط الذین انعمت علیهم ای طالب راه گوش معنی بگشا انعمت علیهم را دریاب و بدانکه چون اهدنا الصراط المستقیم گویی راه کجاست و از حق طلب کدام راه می نمایی، این معنی بر تو مجهول نباشد حق جل و علا راه را واضح نموده و انعمتعلیهم فرموده درویش نعمت اللّهی به سرّاین نکته رسیده و مورد نعمت خاص الهی گردیده تا نگویی که آن راه راست که خدا فرموده کجاست: هرچه خواهم زین بیان گردم خموش
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
وصف ره را چون شنیدی ای پسر
گوش جان بگشا به وصف راه بر
هوش مصنوعی: زمانی که تو، پسر، توصیف راه را شنیدی، به قلبت گوش کن و به شرح و توضیح آن مسیر توجه کن.
هست ما را رهنمایی در طریق
واحد و عادل بسی بر ما شفیق
هوش مصنوعی: ما راهنمایی داریم که ما را در مسیر درست و عادلانه هدایت میکند و او نسبت به ما بسیار مهربان است.
هست ذاتش واحد آن صاحب کمال
در صفت موصوفِ وصف اعتدال
هوش مصنوعی: وجود او یکپارچه است و او صاحب کمال است، در ویژگیهایی که به عدالت و توازن اشاره دارند.
بهر راه اوست ثابت وصف عدل
ره نمودن هست او را سرّ فضل
هوش مصنوعی: برای همراهی با او، ثبات و وصف عدالت در مسیر اوست. راز بخشش و فضل او همین جاست.
سِیر سالک در صفات عدل اوست
رهنمایی از ظهور فضل اوست
هوش مصنوعی: سفر سلوک کننده به درستی و عدالت خداوند بستگی دارد و هدایت او از رحمت و نعمتهای الهی نشأت میگیرد.
پیر، ما را هم به ظاهر رهنماست
هم به معنی راه و هم مقصود ماست
هوش مصنوعی: پیر، هم در ظاهر به ما راهنمایی میکند و هم در حقیقت، هدف و مقصود ما را مشخص مینماید.
ظاهر و باطن دو وصف از ذات اوست
بطن های بیشمارش تو به توست
هوش مصنوعی: ظاهر و باطن، هر دو از ویژگیهای وجود او هستند و در دل این وجود، رازهای بسیار زیادی پنهان است که به خودت نزدیکترند.
هریکی زآن بطن های محترم
ظاهر و باطن بود نسبت به هم
هوش مصنوعی: هر فردی که از آن رحمهای محترم بیرون آمده است، در ظاهر و باطن به یکدیگر نسبت دارند.
همچنین تا بطن آخر ای فقیر
مقصد ما هست آن بطن الاخیر
هوش مصنوعی: ما تا آخرین مرحله و عمق وجود، به دنبال هدف و مقصد خود هستیم، ای فقیر.
بطنهای برزخی اش راه ماست
بطن آخر بطن ذات ﷲ ماست
هوش مصنوعی: در دلهای واسطهای، راهی برای ما وجود دارد و در نهایت، درون ذات الهی ما قرار دارد.
بطنهای برزخی را ای حکیم
شاید ار خوانی صراط مستقیم
هوش مصنوعی: ای حکیم، اگر بتوانی به درستی به عمق موضوعات بپردازی و آنها را تحلیل کنی، شاید بتوانی راه درست و راست را پیدا کنی.
شد چهسوی نقطه راجع خط ما
سر به دریا هِشت جوی و شط ما
هوش مصنوعی: نقطهای که به خط ما مربوط میشود، به دریا میرسد و این خط، هشت جریان و رودخانه را به همراه دارد.
در مقام نقطه غالی کی بود
جز وجود ذات عالی کی بود
هوش مصنوعی: در جایگاه نقطهی نهایی، چه چیزی جز وجود خداوند میتواند باشد؟
کی بود در بطن آخر غالیای
همچنین در ظهر اول تالیای
هوش مصنوعی: کیست که در دل آخرین مرتبه از علم و دانش، این گونه در آغاز کار، درخشان و برجسته باشد؟
کیست غالی آنکه از ره گمره است
جسم را گوید که ذات ﷲ است
هوش مصنوعی: کیست آن شخصی که در مسیر نادرست حرکت میکند و میگوید که جسم، ذات الهی است؟
کیست تالی آنکه دانی همّت است
نور را گوید که جنس ظلمت است
هوش مصنوعی: کیست که بتواند با اراده و توانایی خود، نور را تشخیص دهد و بگوید که واقعیت جنس ظلمت است؟
چون تو دانی حد خود اهل دلی
نیستی غالی و تالی، عادلی
هوش مصنوعی: وقتی که تو میدانی کیستی و جایگاه خود را میشناسی، دیگر از حد خود فراتر نمیروی و در مسیر درست و متعادل قرار داری.