گنجور

۳۳- آیات ۱۷۶

یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اَللّٰهُ یُفْتِیکُمْ فِی اَلْکَلاٰلَةِ إِنِ اِمْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَهٰا نِصْفُ مٰا تَرَکَ وَ هُوَ یَرِثُهٰا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهٰا وَلَدٌ فَإِنْ کٰانَتَا اِثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا اَلثُّلُثٰانِ مِمّٰا تَرَکَ وَ إِنْ کٰانُوا إِخْوَةً رِجٰالاً وَ نِسٰاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ اَلْأُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَ اَللّٰهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۱۷۶)

فتوی می‌پرستند از تو بگو خدا فتوی می‌دهد شما را در کلاله اگر مردی بمیرد که نباشد مر او را فرزندی و مر او را خواهری باشد پس مر او راست نیمه آنچه گذاشته و او میراث می‌برد از او اگر نباشد مر او را فرزندی پس اگر باشند دو تا پس مر آنها راست دو ثلث از آنچه گذاشته و اگر باشند برادران مردان و زنان پس مر مرد راست مانند بهره دو زن بیان می‌کند خدا از برای شما مبادا که گمراه شوید و خدا بهمه چیزی دانا (۱۷۶)

« در بیان میراث کُلاله »

جابر انصار شد بیمار او
بر عیادت شد رسول نیک خو
گفت جابر، مال دارم من به عین
نه ولد باشد مرا نه والدین
لیک دارم هفت خواهر یا که بیش
چون کنم قسمت بر ایشان مال خویش
این چنین کس را کُلاله خوانده اند
وز پی وجهش سخنها رانده اند
از تو پرسم خواهم ار نصفت کنم
چون بر ایشان مال خود قسمت کنم
آمد آیت کز تو استفتاء کنند
از کُلاله تا که آن اجرا کنند
گو به ایشان می دهد فتوی خدا
قسمت میراث را بر مدعا
گر یکی مردی بمیرد بیولد
خواهری وز والدین او را بود
یا که تنها با شد آن اُخت از پدر
پس ز نصف مال باشد بهره ور
همچنین بر عکس گر نبود ولد
مال خواهر بر برادر میرسد
خواهرانش ور دو میباشند مرد
پس دو ثلث از بهر ایشان فرض کرد
ور کُلالاتند افزونتر به عین
هم رجال و هم نساء از والدین
یا که تنها از پدر نزد فطن
بهره مرد است مانند دو زن
مرد را قسمت دو شد زن را یکی
این یقین است ار نباشی در شکی
مینماید حق بیان اندر کتاب
بر شما حکم مواریث از صواب
گم نگردد تا ره این روشن ره است
بر شما هم حق ز هر چیز آگه است
اول این سوره گفت او بهر حد
حکم ارث والد و ارث ولد
ارث ازواج و دگر زوجات را
باز ارث اخوه و اخوات را
که بوند از جانب مادر همه
واندر این آیت به خیر خاتمه
حکم اخوات است و اخوان کاقربند
وآن برادر خواهر از اُمّ، وز اَبند
یا برادر خواهری بی اُشتلم
کز پدر باشند تنها ، نی ز اُمّ
نیست در ارث ار برادر خواهرش
کز پدر باشند و هم از مادرش
ور نه تا باشد کسی کو اقرب است
کی برد ارث ابعد آن کز مطلب است
زین سبب حق گفت هست اولی به فر
بعضی از ارحام از بعض دگر
در کتاب فقه شرحش مو به مو
ثبت و ضبط است ار که خواهی رو بجو
بار الهی چون تویی دانا به خیر
کن ز فضلت عاقبت ما را به خیر
عمر و توفیق از تو خواهم در کلام
تا کنم تفسیر قرآن را تمام
چون تو آگاهی تمام از کار من
وز ضمیر و نیّت و گفتار من
گر دهی توفیق و عمرم در طلب
بهر نظم مثنوی نبود عجب
عمر و توفیق و مجال و علم و هوش
کن عطاء وین بحر را آور به جوش
بر رضایت تا بدون بدعتی
یابم اندر نظم قرآن فرصتی
۳۲- آیات ۱۷۱ تا ۱۷۵: یٰا أَهْلَ اَلْکِتٰابِ لاٰ تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ وَ لاٰ تَقُولُوا عَلَی اَللّٰهِ إِلاَّ اَلْحَقَّ إِنَّمَا اَلْمَسِیحُ عِیسَی اِبْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اَللّٰهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقٰاهٰا إِلیٰ مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللّٰهِ وَ رُسُلِهِ وَ لاٰ تَقُولُوا ثَلاٰثَةٌ اِنْتَهُوا خَیْراً لَکُمْ إِنَّمَا اَللّٰهُ إِلٰهٌ وٰاحِدٌ سُبْحٰانَهُ أَنْ یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ کَفیٰ بِاللّٰهِ وَکِیلاً (۱۷۱) لَنْ یَسْتَنْکِفَ اَلْمَسِیحُ أَنْ یَکُونَ عَبْداً لِلّٰهِ وَ لاَ اَلْمَلاٰئِکَةُ اَلْمُقَرَّبُونَ وَ مَنْ یَسْتَنْکِفْ عَنْ عِبٰادَتِهِ وَ یَسْتَکْبِرْ فَسَیَحْشُرُهُمْ إِلَیْهِ جَمِیعاً (۱۷۲) فَأَمَّا اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَ یَزِیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَمَّا اَلَّذِینَ اِسْتَنْکَفُوا وَ اِسْتَکْبَرُوا فَیُعَذِّبُهُمْ عَذٰاباً أَلِیماً وَ لاٰ یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَلِیًّا وَ لاٰ نَصِیراً (۱۷۳) یٰا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ قَدْ جٰاءَکُمْ بُرْهٰانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ أَنْزَلْنٰا إِلَیْکُمْ نُوراً مُبِیناً (۱۷۴) فَأَمَّا اَلَّذِینَ آمَنُوا بِاللّٰهِ وَ اِعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَحْمَةٍ مِنْهُ وَ فَضْلٍ وَ یَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرٰاطاً مُسْتَقِیماً (۱۷۵)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اَللّٰهُ یُفْتِیکُمْ فِی اَلْکَلاٰلَةِ إِنِ اِمْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَهٰا نِصْفُ مٰا تَرَکَ وَ هُوَ یَرِثُهٰا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهٰا وَلَدٌ فَإِنْ کٰانَتَا اِثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا اَلثُّلُثٰانِ مِمّٰا تَرَکَ وَ إِنْ کٰانُوا إِخْوَةً رِجٰالاً وَ نِسٰاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ اَلْأُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اَللّٰهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَ اَللّٰهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۱۷۶)
هوش مصنوعی: از تو در مورد مسئله وراثت سوال می‌کنند. بگو: خداوند شما را در مورد میراث کلاله (وارثان) راهنمایی می‌کند. اگر فردی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، اما خواهر داشته باشد، خواهر نیمی از ارث او را دریافت می‌کند و در صورتی که خواهر فرزندی نداشته باشد، برادرش ارث او را میراث می‌برد. اگر دو خواهر داشته باشد، هر یک از آن‌ها یک سوم ارث را دریافت می‌کند. و اگر افراد از یک خانواده برادر و خواهر به نسبت‌های مختلف باشند، هر مرد دو برابر سهم یک زن را می‌برد. خداوند این موارد را برای شما روشن می‌سازد تا گمراه نشوید و خداوند به همه چیز آگاه است.
فتوی می‌پرستند از تو بگو خدا فتوی می‌دهد شما را در کلاله اگر مردی بمیرد که نباشد مر او را فرزندی و مر او را خواهری باشد پس مر او راست نیمه آنچه گذاشته و او میراث می‌برد از او اگر نباشد مر او را فرزندی پس اگر باشند دو تا پس مر آنها راست دو ثلث از آنچه گذاشته و اگر باشند برادران مردان و زنان پس مر مرد راست مانند بهره دو زن بیان می‌کند خدا از برای شما مبادا که گمراه شوید و خدا بهمه چیزی دانا (۱۷۶)
هوش مصنوعی: در مورد وراثت، اگر مردی بمیرد و فرزندی نداشته باشد، ولی خواهری داشته باشد، خواهرتان نصف ارث او را دریافت می‌کند. اگر فرزندان آن مرد دو نفر باشند، آنها دو سوم ارث را خواهند گرفت. همچنین اگر برادرانی از مرد وجود داشته باشند، سهم آنها برابر با سهم دو زن خواهد بود. خداوند این مسائل را توضیح داده تا شما به اشتباه نیفتید و او به همه چیز آگاه است.
« در بیان میراث کُلاله »
هوش مصنوعی: در این متن به بررسی میراثی پرداخته می‌شود که با نام «کُلاله» شناخته می‌شود. کُلاله به مجموعه‌ای از هنرها، فرهنگ و ارزش‌های تاریخی اشاره دارد که تاثیرات قابل توجهی بر زندگی جامعه و تکامل آن داشته است. این میراث می‌تواند شامل شیوه‌های سنتی زندگی، آداب و رسوم، و دستاوردهای هنری باشد که نسل به نسل انتقال یافته‌اند. ترسیم این میراث به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از هویت و تاریخ خود داشته باشیم.
جابر انصار شد بیمار او
بر عیادت شد رسول نیک خو
هوش مصنوعی: جابر انصاری به بیماری گرفتار شد و پیامبر مهربان برای عیادت او به دیدنش رفت.
گفت جابر، مال دارم من به عین
نه ولد باشد مرا نه والدین
هوش مصنوعی: جابر می‌گوید: من دارای مالی هستم که به صورت عینی وجود دارد، اما نه فرزندی دارم و نه والدینی که به آن وابسته باشند.
لیک دارم هفت خواهر یا که بیش
چون کنم قسمت بر ایشان مال خویش
هوش مصنوعی: اما من هفت خواهر یا بیشتر دارم، چگونه می‌توانم اموال خود را بین آن‌ها تقسیم کنم؟
این چنین کس را کُلاله خوانده اند
وز پی وجهش سخنها رانده اند
هوش مصنوعی: این گونه افرادی را "کُلاله" می‌نامند و برای توصیف و بیانی از ویژگی‌های آن‌ها سخن‌ها گفته‌اند.
از تو پرسم خواهم ار نصفت کنم
چون بر ایشان مال خود قسمت کنم
هوش مصنوعی: می‌خواهم از تو بپرسم که اگر بخواهم نسبت به تو سخن بگویم، چگونه باید این کار را انجام دهم مانند اینکه مال و دارایی‌ام را بین دیگران تقسیم می‌کنم.
آمد آیت کز تو استفتاء کنند
از کُلاله تا که آن اجرا کنند
هوش مصنوعی: آمد نشانه‌ای که از تو درباره‌اش سوال کنند، تا آنچه لازم است به اجرا بگذارند.
گو به ایشان می دهد فتوی خدا
قسمت میراث را بر مدعا
هوش مصنوعی: به آن‌ها بگو که خداوند در مورد تقسیم ارث، حکمی صادر کرده است که بر اساس ادعای هر شخص انجام می‌شود.
گر یکی مردی بمیرد بیولد
خواهری وز والدین او را بود
هوش مصنوعی: اگر مردی بمیرد و فرزندی نداشته باشد، خواهری از والدین او وجود دارد.
یا که تنها با شد آن اُخت از پدر
پس ز نصف مال باشد بهره ور
هوش مصنوعی: اگر دختر تنها با پدرش زندگی کند، پس از تقسیم دارایی، حق او نیم از آن مال خواهد بود.
همچنین بر عکس گر نبود ولد
مال خواهر بر برادر میرسد
هوش مصنوعی: اگر فرزند وجود نداشته باشد، دارایی خواهر به برادر منتقل می‌شود.
خواهرانش ور دو میباشند مرد
پس دو ثلث از بهر ایشان فرض کرد
هوش مصنوعی: اگر یک مرد دارای خواهرانی باشد، دو سوم از مال او به این خواهران تعلق می‌گیرد.
ور کُلالاتند افزونتر به عین
هم رجال و هم نساء از والدین
هوش مصنوعی: اگر در اطراف ما درخشش و زیبایی وجود دارد، آن زیبایی نه تنها در مردان بلکه در زنان نیز نمایان است و همه اینها به تربیت و نظارت والدین برمی‌گردد.
یا که تنها از پدر نزد فطن
بهره مرد است مانند دو زن
هوش مصنوعی: یا این که تنها از پدر، کسی بهره‌مند می‌شود که هوش و درک دارد، مانند دو زن.
مرد را قسمت دو شد زن را یکی
این یقین است ار نباشی در شکی
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که مردان دارای دو قسمت یا جنبه هستند، در حالی که زنان تنها یک جنبه دارند. این موضوع به وضوح بیان شده و اگر کسی در این مورد شک کند، به یقین می‌رسد که چنین تفاوتی وجود دارد.
مینماید حق بیان اندر کتاب
بر شما حکم مواریث از صواب
هوش مصنوعی: خداوند در کتاب خود احکام مربوط به ارث و میراث را با وضوح و به طور صحیح بیان کرده است.
گم نگردد تا ره این روشن ره است
بر شما هم حق ز هر چیز آگه است
هوش مصنوعی: اگر شما در مسیر روشنی قرار دارید، از گمراهی در امان خواهید بود و هر چیزی که به شما مربوط می‌شود، حقایق آن برای شما روشن و آشکار خواهد بود.
اول این سوره گفت او بهر حد
حکم ارث والد و ارث ولد
هوش مصنوعی: این سوره در ابتدا به بیان قوانین مربوط به ارث در خانواده، یعنی سهم والدین و فرزندان از دارایی‌ها می‌پردازد.
ارث ازواج و دگر زوجات را
باز ارث اخوه و اخوات را
هوش مصنوعی: ارث همسران و دیگر همسران، باید به وراثت برادران و خواهران نیز توجه شود.
که بوند از جانب مادر همه
واندر این آیت به خیر خاتمه
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که از طرف مادر همه چیز خوب و روشن است و در اینجا به خوشبختی و خیر پایان اشاره شده است.
حکم اخوات است و اخوان کاقربند
وآن برادر خواهر از اُمّ، وز اَبند
هوش مصنوعی: این بیت به ارتباط نزدیک و خویشاوندی بین انسان‌ها اشاره دارد. برادران و خواهران به مانند نزدیک‌ترین افراد خانواده هستند و همه آن‌ها از یک والد مشترک نشأت می‌گیرند. این نوع ارتباطات خانوادگی نشان‌دهنده‌ی پیوندهای عمیق عاطفی و اجتماعی بین افراد است.
یا برادر خواهری بی اُشتلم
کز پدر باشند تنها ، نی ز اُمّ
هوش مصنوعی: ای برادر، خواهری که از پدر تنها باشد، نه از مادر.
نیست در ارث ار برادر خواهرش
کز پدر باشند و هم از مادرش
هوش مصنوعی: اگر برادر و خواهری از پدر و مادر یکی باشند، ارثی به یکدیگر نمی‌رسد.
ور نه تا باشد کسی کو اقرب است
کی برد ارث ابعد آن کز مطلب است
هوش مصنوعی: اگر کسی که نزدیک‌تر است وجود داشته باشد، تبعاً کسی که دورتر است، ارث را نمی‌برد. این بیان نشان می‌دهد که در تقسیم ارث، نزدیکی به میت اهمیت دارد.
زین سبب حق گفت هست اولی به فر
بعضی از ارحام از بعض دگر
هوش مصنوعی: به همین دلیل، حق تعالی گفته است که برخی از خویشاوندان بر برخی دیگر در مقام و نزدیکی برتری دارند.
در کتاب فقه شرحش مو به مو
ثبت و ضبط است ار که خواهی رو بجو
هوش مصنوعی: در کتاب فقه به طور دقیق تمام جزئیات آن نوشته شده است، اگر سوالی داری می‌توانی به آن مراجعه کنی.
بار الهی چون تویی دانا به خیر
کن ز فضلت عاقبت ما را به خیر
هوش مصنوعی: ای خدای بزرگ و دانا، به خاطر رحمت و فضلت، عاقبت کار ما را به بهترین شکل مقدر کن.
عمر و توفیق از تو خواهم در کلام
تا کنم تفسیر قرآن را تمام
هوش مصنوعی: من از تو عمر و موفقیت می‌طلبم تا بتوانم تفسیر قرآن را به خوبی کامل کنم.
چون تو آگاهی تمام از کار من
وز ضمیر و نیّت و گفتار من
هوش مصنوعی: از آنجایی که تو کاملاً از اعمال و نیت و سخنان من باخبری، متوجه می‌شوی که چه می‌گویم و چه چیزی در درونم می‌گذرد.
گر دهی توفیق و عمرم در طلب
بهر نظم مثنوی نبود عجب
هوش مصنوعی: اگر توفیق و عمر من برای جستجو و تلاش در نوشتن مثنوی باشد، هیچ چیز عجیب نیست.
عمر و توفیق و مجال و علم و هوش
کن عطاء وین بحر را آور به جوش
هوش مصنوعی: عمر و فرصت و توانایی و دانش و عقل خود را نیکو به کار بگیر، و این دریا را برانگیز.
بر رضایت تا بدون بدعتی
یابم اندر نظم قرآن فرصتی
هوش مصنوعی: من تا زمانی که رضایت داشته باشم و بدون اینکه چیزی به دین اضافه کنم، فرصت تحلیل و نظم قرآن را پیدا می‌کنم.