گنجور

۲۴- آیات ۸۵ تا ۸۸

إِنَّ اَلَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ اَلْقُرْآنَ لَرٰادُّکَ إِلیٰ مَعٰادٍ قُلْ رَبِّی أَعْلَمُ مَنْ جٰاءَ بِالْهُدیٰ وَ مَنْ هُوَ فِی ضَلاٰلٍ مُبِینٍ (۸۵) وَ مٰا کُنْتَ تَرْجُوا أَنْ یُلْقیٰ إِلَیْکَ اَلْکِتٰابُ إِلاّٰ رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ فَلاٰ تَکُونَنَّ ظَهِیراً لِلْکٰافِرِینَ (۸۶) وَ لاٰ یَصُدُّنَّکَ عَنْ آیٰاتِ اَللّٰهِ بَعْدَ إِذْ أُنْزِلَتْ إِلَیْکَ وَ اُدْعُ إِلیٰ رَبِّکَ وَ لاٰ تَکُونَنَّ مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ (۸۷) وَ لاٰ تَدْعُ مَعَ اَللّٰهِ إِلٰهاً آخَرَ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ کُلُّ شَیْ‌ءٍ هٰالِکٌ إِلاّٰ وَجْهَهُ لَهُ اَلْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (۸۸)

بدرستی که آنان که واجب ساخت بر تو قرآن را هر آینه باز گرداننده تو است بجای بازگشت بگو پروردگار من داناتر است بآنکه آورد هدایت را و آنکه اوست در گمراهی آشکار (۸۵) و نبودی تو که امید داشته باشی که القا کرده شود بتو کتاب را مگر رحمتی از پروردگارت پس مباش البته معین مر کافران را (۸۶) و نباید که باز دارند ترا از آیتهای خدا پس از آنکه فرو فرستاده شد بسوی تو و بخوان بسوی پروردگارت و مباش البته از شرک‌آورندگان (۸۷) و مخوان با خدا الهی دیگر را نیست الهی مگر او همه چیز هلاک و زوال پذیرد مگر وجه او مر او راست حکم و بسوی او برگردانیده می‌شوید (۸۸)

آمد این آیت که آن کو کرده فرض
بر تو قرآن تا کنی بر خلق عرض
کرد یعنی مر تو را پیغمبر او
بر وطن گرداندت باز او نکو
بخشدت بر کافران دین ظفر
بدهدت بر مکه عود او بی خطر
یا که قصد از بازگشت اندر معاد
بعث بُد در وعده ربّ العباد
می برانگیزانمت یعنی چنان
که نباشد جز تو کس را آن نشان
ای محمّد(ص) گو خدا داناتر است
بر کسی کو را هدایت درخور است
وآنکه هست او در ضلالی آشکار
مشرکان کت باز راندند از دیار
خود تو را هرگز نمی بود این امید
کت شود القاء کتاب اینسان پدید
لیک بود آن بخششی اندر رقم
بر تو از پروردگار ذوالکرم
پس مشو با کافران هم پشت و یار
تا کنی بر میل ایشان خود تو کار
مر تو را باید ندارند ایچ باز
جمله ز آیتهای حق از احتراز
بعد از آنکه گشت نازل بر تو آن
سوی ربّت مردمان را می بخوان
هم مباش از مشرکین یعنی به قوم
بی مدارا شو مترس از طعن و لوم
هم مخوان با آن خدا دیگر خدای
نیست غیر از او خدایی رهنمای
کُلَّ شَیءٍ هَالِک إلَّا وَجهَهُ
هم بود فرمانروایی بهر او
سوی او هم بازگردیده شوید
بر حساب خویش سنجیده شوید

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

إِنَّ اَلَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ اَلْقُرْآنَ لَرٰادُّکَ إِلیٰ مَعٰادٍ قُلْ رَبِّی أَعْلَمُ مَنْ جٰاءَ بِالْهُدیٰ وَ مَنْ هُوَ فِی ضَلاٰلٍ مُبِینٍ (۸۵) وَ مٰا کُنْتَ تَرْجُوا أَنْ یُلْقیٰ إِلَیْکَ اَلْکِتٰابُ إِلاّٰ رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ فَلاٰ تَکُونَنَّ ظَهِیراً لِلْکٰافِرِینَ (۸۶) وَ لاٰ یَصُدُّنَّکَ عَنْ آیٰاتِ اَللّٰهِ بَعْدَ إِذْ أُنْزِلَتْ إِلَیْکَ وَ اُدْعُ إِلیٰ رَبِّکَ وَ لاٰ تَکُونَنَّ مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ (۸۷) وَ لاٰ تَدْعُ مَعَ اَللّٰهِ إِلٰهاً آخَرَ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ کُلُّ شَیْ‌ءٍ هٰالِکٌ إِلاّٰ وَجْهَهُ لَهُ اَلْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (۸۸)
هوش مصنوعی: خداوندی که قرآن را بر تو واجب کرده است، به یقین تو را به سرزمین وعده برمی‌گرداند. بگو پروردگار من بهتر می‌داند که چه کسی هدایت‌ یافته و چه کسی در گمراهی آشکار است. تو هرگز امید نداشتی که کتابی به تو داده شود، مگر اینکه این به عنوان رحمتی از جانب پروردگارت باشد. پس هرگز حامی کافران نباش. پس از آنکه آیات خدا بر تو نازل شد، نباید چیزی بتواند تو را از آن بازدارد. به سوی پروردگارت دعوت کن و از مشرکان مباش. و هیچ معبودی جز او را به‌ همراه خدا مخوان، زیرا همه چیز جز ذات او نابود می‌شود و حکم تنها از آن اوست و به سوی او بازگردانده می‌شوید.
بدرستی که آنان که واجب ساخت بر تو قرآن را هر آینه باز گرداننده تو است بجای بازگشت بگو پروردگار من داناتر است بآنکه آورد هدایت را و آنکه اوست در گمراهی آشکار (۸۵) و نبودی تو که امید داشته باشی که القا کرده شود بتو کتاب را مگر رحمتی از پروردگارت پس مباش البته معین مر کافران را (۸۶) و نباید که باز دارند ترا از آیتهای خدا پس از آنکه فرو فرستاده شد بسوی تو و بخوان بسوی پروردگارت و مباش البته از شرک‌آورندگان (۸۷) و مخوان با خدا الهی دیگر را نیست الهی مگر او همه چیز هلاک و زوال پذیرد مگر وجه او مر او راست حکم و بسوی او برگردانیده می‌شوید (۸۸)
هوش مصنوعی: البته کسانی که قرآن را بر تو نازل کرده‌اند، به‌زودی تو را به جایگاهی باز می‌گردانند. بگو پروردگار من داناتر است به کسی که هدایت را می‌آورد و آن کسی که در کجراهی آشکار است. تو هیچ‌وقت نباید امید داشته باشی که کتاب به تو وحی خواهد شد مگر به لطف و رحمت پروردگارت. بنابراین، مایوس نباش از یاری کافران. نباید آیات خدا تو را از پیروی‌اش بازدارد، پس از آنکه بر تو نازل شد. فقط به پروردگارت دعوت کن و از مشرکان مباش. و هیچ خدایی جز او نیست؛ همه موجودات فناپذیر هستند، جز وجه او. تنها اوست که فرمانرواست و به سوی او بازگشت خواهید کرد.
آمد این آیت که آن کو کرده فرض
بر تو قرآن تا کنی بر خلق عرض
هوش مصنوعی: این آیه آمده تا بر تو واجب کند که قرآن را به مردم برسانی و آن را برای آنان تفسیر کنی.
کرد یعنی مر تو را پیغمبر او
بر وطن گرداندت باز او نکو
هوش مصنوعی: خداوند تو را همچون پیامبر خود به سوی او هدایت کرد و دوباره تو را به وطن نیک و پسندیده‌ات بازگرداند.
بخشدت بر کافران دین ظفر
بدهدت بر مکه عود او بی خطر
هوش مصنوعی: به تو پیروزی بر دشمنان دین خواهد داد و در مکه هم تو را از خطرها محفوظ خواهد داشت.
یا که قصد از بازگشت اندر معاد
بعث بُد در وعده ربّ العباد
هوش مصنوعی: شاید هدف از بازگشت در روز قیامت، برانگیختن انسان‌ها بر اساس وعده‌ی پروردگار انسان‌ها باشد.
می برانگیزانمت یعنی چنان
که نباشد جز تو کس را آن نشان
هوش مصنوعی: من تو را به اوج می‌برم، به گونه‌ای که هیچ‌کس دیگری را در عالم نخواهی شناخت، و این نشانگر اتصال عمیق ما خواهد بود.
ای محمّد(ص) گو خدا داناتر است
بر کسی کو را هدایت درخور است
هوش مصنوعی: ای محمد(ص)، بدان که خداوند بهتر از هر کسی می‌داند که چه کسی شایسته‌ی هدایت است.
وآنکه هست او در ضلالی آشکار
مشرکان کت باز راندند از دیار
هوش مصنوعی: کسی که در گمراهی آشکار قرار دارد، دور شده و از سرزمین پرستشگران بت‌ها رانده شده است.
خود تو را هرگز نمی بود این امید
کت شود القاء کتاب اینسان پدید
هوش مصنوعی: هرگز نباید به خودت امیدواری داشته باشی که از طریق این کتاب بتوانی به چه چیزی برسید.
لیک بود آن بخششی اندر رقم
بر تو از پروردگار ذوالکرم
هوش مصنوعی: اما باید بدانی که این بخشش، در سرنوشت تو از سوی خداوند بزرگ و مهربان است.
پس مشو با کافران هم پشت و یار
تا کنی بر میل ایشان خود تو کار
هوش مصنوعی: پس با کافران هم‌دست و هم‌نوا نشو تا کارهایت به خواسته‌ها و میل آن‌ها وابسته نشود.
مر تو را باید ندارند ایچ باز
جمله ز آیتهای حق از احتراز
هوش مصنوعی: تو باید از هیچ چیزی پرهیز کنی، زیرا همه چیز نشانه‌هایی از حقیقت است که نمی‌توان به سادگی از آن‌ها سرپیچی کرد.
بعد از آنکه گشت نازل بر تو آن
سوی ربّت مردمان را می بخوان
هوش مصنوعی: پس از آنکه وحی بر تو نازل شد، مردم را به سوی خداوند دعوت کن.
هم مباش از مشرکین یعنی به قوم
بی مدارا شو مترس از طعن و لوم
هوش مصنوعی: به کسانی که با خدا شرک می‌ورزند، شبیه نباش. یعنی با افرادی که تحمل و مدارا ندارند، همراه نشو. از سرزنش و انتقاد دیگران نترس.
هم مخوان با آن خدا دیگر خدای
نیست غیر از او خدایی رهنمای
هوش مصنوعی: با او به هیچ کس دیگر نپرداز، چون دیگر خدای واقعی وجود ندارد و فقط اوست که راهنمایی می‌کند.
کُلَّ شَیءٍ هَالِک إلَّا وَجهَهُ
هم بود فرمانروایی بهر او
هوش مصنوعی: هر چیزی نابود شدنی است جز ذات خداوند که سلطنت و حکمرانی را برای خود اختصاص داده است.
سوی او هم بازگردیده شوید
بر حساب خویش سنجیده شوید
هوش مصنوعی: به او بازگردید و اعمال خود را مورد بررسی قرار دهید.