گنجور

۵- آیات ۲۷ تا ۳۱

فَأَوْحَیْنٰا إِلَیْهِ أَنِ اِصْنَعِ اَلْفُلْکَ بِأَعْیُنِنٰا وَ وَحْیِنٰا فَإِذٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا وَ فٰارَ اَلتَّنُّورُ فَاسْلُکْ فِیهٰا مِنْ کُلٍّ زَوْجَیْنِ اِثْنَیْنِ وَ أَهْلَکَ إِلاّٰ مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ اَلْقَوْلُ مِنْهُمْ وَ لاٰ تُخٰاطِبْنِی فِی اَلَّذِینَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (۲۷) فَإِذَا اِسْتَوَیْتَ أَنْتَ وَ مَنْ مَعَکَ عَلَی اَلْفُلْکِ فَقُلِ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ اَلَّذِی نَجّٰانٰا مِنَ اَلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِینَ (۲۸) وَ قُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلاً مُبٰارَکاً وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلْمُنْزِلِینَ (۲۹) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیٰاتٍ وَ إِنْ کُنّٰا لَمُبْتَلِینَ (۳۰) ثُمَّ أَنْشَأْنٰا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِینَ (۳۱)

پس وحی کردیم باو که بساز کشتی را بنگاه داشت ما و وحی ما پس چون آید فرمان ما و بجوشد تنور پس در آورد در آن از هر یک دو جفت هم که دوتاست و اهلت را مگر کسی که سبقت گرفته بر او گفتار از ایشان و مخاطبه مکن با من در آنها که ستم کردند که ایشانند غرق‌کرده‌شدگان (۲۷) پس چون بر آمدی تو و آنان که باشند با تو بر کشتی پس بگوی ستایش مر خدا را که رهانید ما را از گروه ستمکاران (۲۸) و بگو پروردگار من فرود آورد مرا فرودآوردنی با برکت و تو بهترین فرودآورندگانی (۲۹) بدرستی که باشد در آن هر آینه آیتها و بدرستی که بودیم هر آینه ما آزمایندگان (۳۰) پس آفریدیم از بعد ایشان گروهی دیگر (۳۱)

وحی پس کردیم سویش که بساز
فُلک را با حفظ ما وز وحی باز
می کنیم اعنی به هر کارش مدد
ما تو را از روی وحی معتمد
پس چو آید امر ما اندر ظهور
آب بر جوشد به ناگاه از تنور
وقت طوفان است در کشتی در آر
پس ز هر صنفی دو زوج اندر شمار
ماده و نر از هر آن حیوان که هست
آور اندر فُلک در بالا و پست
و اهل خود را هم جز آن کو بر شتاب
جسته پیشی قول حقش بر عذاب
هم مکن بر من خطاب اندر دعات
اندر استمکارگان بهر نجات
زآنکه ایشانند از مستغفرین
نیستشان ره بر خلاص آنها یقین
پس چو در کشتی نشینی ز استوا
وآنکه باشد با تو گو حمد خدا
آنکه برهانیدمان ز اهل ستم
گو فرود آرم خدایا باز هم
مر فرود آوردنی اندر زمین
پس مبارک وَ أنْتَ خَیرُ الْمُنْزِلِین
اندر این است آیت و باشیم ما
بر ستمکاران رساننده بلا
خلق پس کردیم بعد از آن کسان
قوم دیگر ز آزمون بر جایشان
۴- آیات ۲۳ تا ۲۶: وَ لَقَدْ أَرْسَلْنٰا نُوحاً إِلیٰ قَوْمِهِ فَقٰالَ یٰا قَوْمِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ مٰا لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرُهُ أَ فَلاٰ تَتَّقُونَ (۲۳) فَقٰالَ اَلْمَلَأُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مٰا هٰذٰا إِلاّٰ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُرِیدُ أَنْ یَتَفَضَّلَ عَلَیْکُمْ وَ لَوْ شٰاءَ اَللّٰهُ لَأَنْزَلَ مَلاٰئِکَةً مٰا سَمِعْنٰا بِهٰذٰا فِی آبٰائِنَا اَلْأَوَّلِینَ (۲۴) إِنْ هُوَ إِلاّٰ رَجُلٌ بِهِ جِنَّةٌ فَتَرَبَّصُوا بِهِ حَتّٰی حِینٍ (۲۵) قٰالَ رَبِّ اُنْصُرْنِی بِمٰا کَذَّبُونِ (۲۶)۶- آیات ۳۲ تا ۴۲: فَأَرْسَلْنٰا فِیهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ أَنِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ مٰا لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرُهُ أَ فَلاٰ تَتَّقُونَ (۳۲) وَ قٰالَ اَلْمَلَأُ مِنْ قَوْمِهِ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِلِقٰاءِ اَلْآخِرَةِ وَ أَتْرَفْنٰاهُمْ فِی اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا مٰا هٰذٰا إِلاّٰ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یَأْکُلُ مِمّٰا تَأْکُلُونَ مِنْهُ وَ یَشْرَبُ مِمّٰا تَشْرَبُونَ (۳۳) وَ لَئِنْ أَطَعْتُمْ بَشَراً مِثْلَکُمْ إِنَّکُمْ إِذاً لَخٰاسِرُونَ (۳۴) أَ یَعِدُکُمْ أَنَّکُمْ إِذٰا مِتُّمْ وَ کُنْتُمْ تُرٰاباً وَ عِظٰاماً أَنَّکُمْ مُخْرَجُونَ (۳۵) هَیْهٰاتَ هَیْهٰاتَ لِمٰا تُوعَدُونَ (۳۶) إِنْ هِیَ إِلاّٰ حَیٰاتُنَا اَلدُّنْیٰا نَمُوتُ وَ نَحْیٰا وَ مٰا نَحْنُ بِمَبْعُوثِینَ (۳۷) إِنْ هُوَ إِلاّٰ رَجُلٌ اِفْتَریٰ عَلَی اَللّٰهِ کَذِباً وَ مٰا نَحْنُ لَهُ بِمُؤْمِنِینَ (۳۸) قٰالَ رَبِّ اُنْصُرْنِی بِمٰا کَذَّبُونِ (۳۹) قٰالَ عَمّٰا قَلِیلٍ لَیُصْبِحُنَّ نٰادِمِینَ (۴۰) فَأَخَذَتْهُمُ اَلصَّیْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْنٰاهُمْ غُثٰاءً فَبُعْداً لِلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِینَ (۴۱) ثُمَّ أَنْشَأْنٰا مِنْ بَعْدِهِمْ قُرُوناً آخَرِینَ (۴۲)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فَأَوْحَیْنٰا إِلَیْهِ أَنِ اِصْنَعِ اَلْفُلْکَ بِأَعْیُنِنٰا وَ وَحْیِنٰا فَإِذٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا وَ فٰارَ اَلتَّنُّورُ فَاسْلُکْ فِیهٰا مِنْ کُلٍّ زَوْجَیْنِ اِثْنَیْنِ وَ أَهْلَکَ إِلاّٰ مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ اَلْقَوْلُ مِنْهُمْ وَ لاٰ تُخٰاطِبْنِی فِی اَلَّذِینَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (۲۷) فَإِذَا اِسْتَوَیْتَ أَنْتَ وَ مَنْ مَعَکَ عَلَی اَلْفُلْکِ فَقُلِ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ اَلَّذِی نَجّٰانٰا مِنَ اَلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِینَ (۲۸) وَ قُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلاً مُبٰارَکاً وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلْمُنْزِلِینَ (۲۹) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیٰاتٍ وَ إِنْ کُنّٰا لَمُبْتَلِینَ (۳۰) ثُمَّ أَنْشَأْنٰا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِینَ (۳۱)
هوش مصنوعی: به او وحی کردیم که کشتی را با ناظر و وحی ما بساز. هنگامی که فرمان ما فرا رسید و چاه‌ها به جوش آمد، در آن کشتی از هر دو نوع حیوان، دو جفت بیاور و خانواده‌ات را نیز با خود بیاور، مگر آنها که از پیش حکمشان صادر شده است. و در مورد کسانی که ستم کردند، با من سخن مگو، زیرا آنها غرق خواهند شد. وقتی تو و کسانی که با تو هستند بر کشتی استوار شدید، بگو: سپاس خداوندی را که ما را از قوم ظالمین نجات داد. و بگو: پروردگارا، به من منزلی خوش و مبارک عطا کن، که تو بهترین منزل‌دهندگان هستی. در این امر نشانه‌هایی است و ما به طور قطع آزمایش‌ شده‌ایم. سپس بعد از آنها امتی دیگر ایجاد کردیم.
پس وحی کردیم باو که بساز کشتی را بنگاه داشت ما و وحی ما پس چون آید فرمان ما و بجوشد تنور پس در آورد در آن از هر یک دو جفت هم که دوتاست و اهلت را مگر کسی که سبقت گرفته بر او گفتار از ایشان و مخاطبه مکن با من در آنها که ستم کردند که ایشانند غرق‌کرده‌شدگان (۲۷) پس چون بر آمدی تو و آنان که باشند با تو بر کشتی پس بگوی ستایش مر خدا را که رهانید ما را از گروه ستمکاران (۲۸) و بگو پروردگار من فرود آورد مرا فرودآوردنی با برکت و تو بهترین فرودآورندگانی (۲۹) بدرستی که باشد در آن هر آینه آیتها و بدرستی که بودیم هر آینه ما آزمایندگان (۳۰) پس آفریدیم از بعد ایشان گروهی دیگر (۳۱)
هوش مصنوعی: به او وحی کردیم که کشتی را بسازد. در این موضوع ما و وحی ما در حال نظارت بودیم. وقتی فرمان ما فرا برسد و آب به جوش آید، در کشتی از هر حیوان دو جفت بیاورید، مگر کسانی که در مورد آنان از قبل تصمیم گرفته شده است. با کسانی که ظلم کردند صحبت نکنید، چرا که آنان غرق خواهند شد. بنابراین، وقتی که تو و همراهانت به کشتی سوار شدید، بگویید: «حمدخدا را که ما را از جمعیت ستمکاران نجات داد.» و همچنین بگویید: «پروردگار من، مرا به شکلی خوب و با برکت نازل فرمود و تو بهترین نازل‌کنندگان هستی.» بی‌گمان، در این داستان نشانه‌هایی وجود دارد و ما همیشه آزمایش شونده بودیم. پس از آن قوم دیگری را آفریدیم.
وحی پس کردیم سویش که بساز
فُلک را با حفظ ما وز وحی باز
هوش مصنوعی: ما به او وحی کردیم که کشتی را بساز و در این ساختن از حمایت ما بهره‌مند باشد و از وحی ما دور نشود.
می کنیم اعنی به هر کارش مدد
ما تو را از روی وحی معتمد
هوش مصنوعی: ما به هر کاری که انجام می‌دهیم، به تو کمک می‌کنیم و این حمایت‌مان بر اساس وحی معتبر است.
پس چو آید امر ما اندر ظهور
آب بر جوشد به ناگاه از تنور
هوش مصنوعی: زمانی که فرمان ما آشکار شود، ناگهان آب از تنور به جوش می‌آید.
وقت طوفان است در کشتی در آر
پس ز هر صنفی دو زوج اندر شمار
هوش مصنوعی: زمانی است که طوفان در دریا است، پس باید در کشتی خود یک جفت از هر نوع را همراه داشته باشید.
ماده و نر از هر آن حیوان که هست
آور اندر فُلک در بالا و پست
هوش مصنوعی: از هر حیوانی چه ماده و چه نر، آن‌ها را در کشتی در بالا و پایین جمع کن.
و اهل خود را هم جز آن کو بر شتاب
جسته پیشی قول حقش بر عذاب
هوش مصنوعی: تنها افرادی که به سوی حق و راستی پیش می‌روند، از عذاب و رنج در امان خواهند بود، در حالی که دیگران در تردید و سرگشتگی باقی می‌مانند.
هم مکن بر من خطاب اندر دعات
اندر استمکارگان بهر نجات
هوش مصنوعی: به من خطاب نکن، چون در دعاهایم برای نجاتم تلاش می‌کنم.
زآنکه ایشانند از مستغفرین
نیستشان ره بر خلاص آنها یقین
هوش مصنوعی: چون آن‌ها از طلب‌کنندگان آمرزش هستند، قطعاً راهی برای رهایی و نجات آن‌ها وجود دارد.
پس چو در کشتی نشینی ز استوا
وآنکه باشد با تو گو حمد خدا
هوش مصنوعی: وقتی که در کشتی نشستی و به وسط دریا رسیدی، با کسی که با توست بگو که خد را شکر کنیم.
آنکه برهانیدمان ز اهل ستم
گو فرود آرم خدایا باز هم
هوش مصنوعی: کسی که ما را از ظلم و ستم نجات داد، حالا می‌گوید: خدایا، دوباره به زمین بیفتم.
مر فرود آوردنی اندر زمین
پس مبارک وَ أنْتَ خَیرُ الْمُنْزِلِین
هوش مصنوعی: این بیت به معنی این است که خداوند فرشتگان را برای نازل کردن مقام و فضیلت به زمین می‌فرستد و در این بین، او بهترین و مایه برکت‌ترین کسی است که می‌تواند بهشت را در دل‌ها و زندگی‌ها جای دهد.
اندر این است آیت و باشیم ما
بر ستمکاران رساننده بلا
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که در این وضعیت، ما نشانه‌ای از قدرت و حقانیت داریم و در عین حال، ممکن است به ستمگران پیامدهایی برسد.
خلق پس کردیم بعد از آن کسان
قوم دیگر ز آزمون بر جایشان
هوش مصنوعی: پس از آنکه توده مردم را کنار گذاشتیم، دیگر قوم و ملتی از آزمایش و تجربه را در جای آن‌ها قرار دادیم.