گنجور

۱۴- آیات ۱۰۸ تا ۱۱۸

قٰالَ اِخْسَؤُا فِیهٰا وَ لاٰ تُکَلِّمُونِ (۱۰۸) إِنَّهُ کٰانَ فَرِیقٌ مِنْ عِبٰادِی یَقُولُونَ رَبَّنٰا آمَنّٰا فَاغْفِرْ لَنٰا وَ اِرْحَمْنٰا وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلرّٰاحِمِینَ (۱۰۹) فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِیًّا حَتّٰی أَنْسَوْکُمْ ذِکْرِی وَ کُنْتُمْ مِنْهُمْ تَضْحَکُونَ (۱۱۰) إِنِّی جَزَیْتُهُمُ اَلْیَوْمَ بِمٰا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ اَلْفٰائِزُونَ (۱۱۱) قٰالَ کَمْ لَبِثْتُمْ فِی اَلْأَرْضِ عَدَدَ سِنِینَ (۱۱۲) قٰالُوا لَبِثْنٰا یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ فَسْئَلِ اَلْعٰادِّینَ (۱۱۳) قٰالَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّٰ قَلِیلاً لَوْ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۱۱۴) أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمٰا خَلَقْنٰاکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنٰا لاٰ تُرْجَعُونَ (۱۱۵) فَتَعٰالَی اَللّٰهُ اَلْمَلِکُ اَلْحَقُّ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ رَبُّ اَلْعَرْشِ اَلْکَرِیمِ (۱۱۶) وَ مَنْ یَدْعُ مَعَ اَللّٰهِ إِلٰهاً آخَرَ لاٰ بُرْهٰانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمٰا حِسٰابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لاٰ یُفْلِحُ اَلْکٰافِرُونَ (۱۱۷) وَ قُلْ رَبِّ اِغْفِرْ وَ اِرْحَمْ وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلرّٰاحِمِینَ (۱۱۸)

گوید دور شوید در آن و سخن مگویید با من (۱۰۸) بدرستی که بودند گروهی از بندگان من که می‌گفتند ای پروردگار ما گرویدیم پس بیامرز ما را ببخشای ما را و تویی بهترین بخشایندگان (۱۰۹) پس گرفتند ایشان را استهزا تا فراموش گردانیدند شما را ذکر من و بودید از ایشان بخندیدید (۱۱۰) بدرستی که جزا دادم ایشان را امروز بآنچه صبر کردند که ایشان بکام‌رسیدگانند (۱۱۱) گوید چند درنگ کردید در زمین بشمار سالها (۱۱۲) گویند درنگ کردیم یک روز یا بعضی از روز پس بپرس از شمرندگان (۱۱۳) گوید درنگ نکردید مگر اندکی اگر آنکه شما باشید بدانید (۱۱۴) آیا پس پنداشتید که آفریدیم شما را به عبث و آنکه شما بسوی ما باز نمی‌گردید (۱۱۵) پس برتر آمد خدا پادشاه بحق نیست خدایی مگر او که پروردگار عرش کریم است (۱۱۶) و کسی که می‌خواند با خدا خدایی دیگر که نیست حجتی مر او را بآن پس جز این نیست که حسابش نزد پروردگار اوست بدرستی که رستگار نشوند کافران (۱۱۷) و بگو پروردگار من بیامرز و رحمت کن و تویی بهترین رحمت‌کنندگان (۱۱۸)

گوید او باشید ای مردم خموش
اندر آن بی حرف و گفتار و خروش
زآنکه شأن این است اندر افتقاد
فرقه ای بودند و گفتند از عباد
که خود آوردیم ایمان ای خدا
پس بیامرز و ترحّم کن به ما
چون تویی بهتر ز بخشایندگان
جز تو بخشاینده نی بر بندگان
پس خود ایشان را شما بر ریشخند
برگرفتید از کلام ناپسند
تا ببرد از یادتان ذکر مرا
خنده می کردید چون بر اولیا
بدهم ایشان را جزاء امروز من
صبر کردند آنچه ایشان در محن
رستگارانند امروز آن گروه
کز شما بودند در رنج و ستوه
گوید از روی شمار اندر زمین
چندتان بودی درنگ اندر سنین
پس بگویند آن درنگ ما نبود
جز که روزی یا کمی زآن در نمود
پس بپرس آن را ز ارباب شمار
کآگهند از هر عدد در روزگار
گوید آن گوینده یعنی جبرئیل
بُد شما را نی درنگ الاّ قلیل
گر بدانید اینکه دنیای قصیر
بس بود در جنب این عالم حقیر
پس شما پنداشتید آیا کجا
بر عبث خود خلقتان کردیم ما
هم به ما راجع نمی گردید باز
بوده است ایجادتان لغو و مجاز
پس بود برتر خدای بی نیاز
زآنکه خلقی آفریند بر مجاز
پادشاهی که سزاوار است او
بر خدایی لا اله غیرهُ
خالق عرش کریم اعنی محیط
ماسوی را از مرکب تا بسیط
وآنکه خواند با خدا دیگر خدا
نیست او را حجتی در ادعا
پس جز این نبود که باشد برقرار
مر حسابش نزد آن پروردگار
رستگاری، کافران را نیست هیچ
برخلاف مؤمنان اندر بسیج
گو بیامرز و ببخش ای رب دین
چون تویی بر خلق خیر الراحمین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قٰالَ اِخْسَؤُا فِیهٰا وَ لاٰ تُکَلِّمُونِ (۱۰۸) إِنَّهُ کٰانَ فَرِیقٌ مِنْ عِبٰادِی یَقُولُونَ رَبَّنٰا آمَنّٰا فَاغْفِرْ لَنٰا وَ اِرْحَمْنٰا وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلرّٰاحِمِینَ (۱۰۹) فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِیًّا حَتّٰی أَنْسَوْکُمْ ذِکْرِی وَ کُنْتُمْ مِنْهُمْ تَضْحَکُونَ (۱۱۰) إِنِّی جَزَیْتُهُمُ اَلْیَوْمَ بِمٰا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ اَلْفٰائِزُونَ (۱۱۱) قٰالَ کَمْ لَبِثْتُمْ فِی اَلْأَرْضِ عَدَدَ سِنِینَ (۱۱۲) قٰالُوا لَبِثْنٰا یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ فَسْئَلِ اَلْعٰادِّینَ (۱۱۳) قٰالَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاّٰ قَلِیلاً لَوْ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۱۱۴) أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمٰا خَلَقْنٰاکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنٰا لاٰ تُرْجَعُونَ (۱۱۵) فَتَعٰالَی اَللّٰهُ اَلْمَلِکُ اَلْحَقُّ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ رَبُّ اَلْعَرْشِ اَلْکَرِیمِ (۱۱۶) وَ مَنْ یَدْعُ مَعَ اَللّٰهِ إِلٰهاً آخَرَ لاٰ بُرْهٰانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمٰا حِسٰابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لاٰ یُفْلِحُ اَلْکٰافِرُونَ (۱۱۷) وَ قُلْ رَبِّ اِغْفِرْ وَ اِرْحَمْ وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلرّٰاحِمِینَ (۱۱۸)
هوش مصنوعی: فرمان داده می‌شود که در آنجا ساکت شوید و با من سخن نگویید. به راستی گروهی از بندگان من می‌گفتند: پروردگارا، ما ایمان آورده‌ایم، پس بر ما ببخش و رحم کن، و تو بهترین رحم‌کنندگان هستی. اما شما از آنها تمسخر کردید تا یادآوری مرا از یاد ببرید و به آنها می‌خندیدید. امروز من پاداش آنها را به خاطر صبرشان می‌دهم، که آنان خود برندگانند. او می‌پرسد: چند سال در زمین مانده‌اید؟ می‌گویند: یک روز یا بخشی از یک روز. از شمارش‌کنندگان بپرسید. می‌گوید: به راستی شما تنها مدت کمی در اینجا جادید، اگر می‌دانستید! آیا پنداشتید که ما شما را بیهوده خلق کرده‌ایم و به سوی ما بازگشت نخواهید داشت؟ پس به راستی، خداوند، پادشاه حقیقی، بزرگ است و هیچ معبودی جز او نیست، پروردگار عرش شریف. و هر کسی با خداوند، معبودی دیگر بخواند، دلیل و برهانی برای آن ندارد، پس حساب او تنها بر پروردگارش است و یقیناً کافران رستگار نخواهند شد. و بگو: پروردگارا، بر ما ببخش و رحم کن، و تو بهترین رحم‌کنندگان هستی.
گوید دور شوید در آن و سخن مگویید با من (۱۰۸) بدرستی که بودند گروهی از بندگان من که می‌گفتند ای پروردگار ما گرویدیم پس بیامرز ما را ببخشای ما را و تویی بهترین بخشایندگان (۱۰۹) پس گرفتند ایشان را استهزا تا فراموش گردانیدند شما را ذکر من و بودید از ایشان بخندیدید (۱۱۰) بدرستی که جزا دادم ایشان را امروز بآنچه صبر کردند که ایشان بکام‌رسیدگانند (۱۱۱) گوید چند درنگ کردید در زمین بشمار سالها (۱۱۲) گویند درنگ کردیم یک روز یا بعضی از روز پس بپرس از شمرندگان (۱۱۳) گوید درنگ نکردید مگر اندکی اگر آنکه شما باشید بدانید (۱۱۴) آیا پس پنداشتید که آفریدیم شما را به عبث و آنکه شما بسوی ما باز نمی‌گردید (۱۱۵) پس برتر آمد خدا پادشاه بحق نیست خدایی مگر او که پروردگار عرش کریم است (۱۱۶) و کسی که می‌خواند با خدا خدایی دیگر که نیست حجتی مر او را بآن پس جز این نیست که حسابش نزد پروردگار اوست بدرستی که رستگار نشوند کافران (۱۱۷) و بگو پروردگار من بیامرز و رحمت کن و تویی بهترین رحمت‌کنندگان (۱۱۸)
هوش مصنوعی: بروید دور شوید و با من صحبت نکنید. حقیقت این است که گروهی از بندگان من بودند که می‌گفتند: خدایا ما ایمان آوردیم، پس ما را ببخش و به ما رحم کن و تو بهترین بخشایشگری. اما آن‌ها را به تمسخر گرفتند تا یاد من را فراموش کنند و بر آن‌ها خندیدند. به درستی که من آن‌ها را به خاطر صبرشان در روز جزا، پاداش دادم. سپس از آن‌ها می‌پرسم: چند سال در این دنیا درنگ کردید؟ می‌گویند: یک روز یا بخشی از یک روز. بپرس از شمارندگان. خداوند می‌گوید: مگر شما فقط مدت کمی درنگ نکردید، اگر می‌خواهید بدانید. آیا فکر کردید ما شما را به عبث آفریدیم و شما به سوی ما بازنمی‌گردید؟ خداوند، پادشاه حقیقی، برتر است و هیچ خدایی جز او که پروردگار عرش کریم است وجود ندارد. و کسانی که غیر از خدا را می‌خوانند، دلیلی برای این کار ندارند و حساب آن‌ها تنها نزد پروردگارشان است. به یقین، کافران رستگار نخواهند شد. و بگو: پروردگار من، مرا ببخش و بر من رحمت کن و تو بهترین رحمت‌کنندگان هستی.
گوید او باشید ای مردم خموش
اندر آن بی حرف و گفتار و خروش
هوش مصنوعی: او به مردم می‌گوید که خاموش باشید، چرا که در آنجا همه چیز بدون سخن و صداست.
زآنکه شأن این است اندر افتقاد
فرقه ای بودند و گفتند از عباد
هوش مصنوعی: زیرا این ویژگی در مقام پیدا شدن است، گروهی بودند که گفتند از بندگان خدا هستند.
که خود آوردیم ایمان ای خدا
پس بیامرز و ترحّم کن به ما
هوش مصنوعی: خدایا، ما خود به ایمان دست یافته‌ایم، پس بر ما رحم کن و ما را ببخش.
چون تویی بهتر ز بخشایندگان
جز تو بخشاینده نی بر بندگان
هوش مصنوعی: چون تو بهتر از بخشندگان هستی، هیچ کسی جز تو وجود ندارد که به بندگان بخشش کند.
پس خود ایشان را شما بر ریشخند
برگرفتید از کلام ناپسند
هوش مصنوعی: شما خودتان به خاطر سخنان ناپسندی که بیان کردید، مورد تمسخر قرار گرفتید.
تا ببرد از یادتان ذکر مرا
خنده می کردید چون بر اولیا
هوش مصنوعی: شما آنقدر به یاد من بودید که گویی هر بار که نامم را می‌بردید، می‌خندیدید و این حالت شما مانند حالتی بود که در کنار دوستان خوب و صمیمی‌تان قرار داشتید.
بدهم ایشان را جزاء امروز من
صبر کردند آنچه ایشان در محن
هوش مصنوعی: امروز من پاداشی به آنها می‌دهم که در سختی‌ها صبر کردند و تحمل کردند.
رستگارانند امروز آن گروه
کز شما بودند در رنج و ستوه
هوش مصنوعی: امروز کسانی که در گذشته از شما رنج بردند و تحمل سختی‌ها را به جان خریدند، نجات یافته و سربلند هستند.
گوید از روی شمار اندر زمین
چندتان بودی درنگ اندر سنین
هوش مصنوعی: می‌گوید که براساس حساب و شمارش، در دنیا چند نفر وجود دارند که در سنین مختلف زندگی می‌کنند.
پس بگویند آن درنگ ما نبود
جز که روزی یا کمی زآن در نمود
هوش مصنوعی: پس می‌گویند که تأخیر ما فقط به خاطر این بود که بر اثر روزی یا اندکی از آن در، نمایان شد.
پس بپرس آن را ز ارباب شمار
کآگهند از هر عدد در روزگار
هوش مصنوعی: بنابراین از کسانی که در این زمینه خبره و دانا هستند بپرس، زیرا آن‌ها از تمامی جزئیات و شمارش‌ها در زمانه آگاهند.
گوید آن گوینده یعنی جبرئیل
بُد شما را نی درنگ الاّ قلیل
هوش مصنوعی: گوینده، یعنی جبرئیل، می‌گوید که شما را نگه نداشته‌ام، مگر به مدت بسیار کم.
گر بدانید اینکه دنیای قصیر
بس بود در جنب این عالم حقیر
هوش مصنوعی: اگر بدانید که دنیا به اندازه‌ای کوچک و ناچیز است که در مقایسه با این عالم بزرگ و با عظمت، واقعاً ارزش چندانی ندارد.
پس شما پنداشتید آیا کجا
بر عبث خود خلقتان کردیم ما
هوش مصنوعی: آیا شما فکر می‌کنید که ما شما را بی‌دلیل خلق کرده‌ایم؟
هم به ما راجع نمی گردید باز
بوده است ایجادتان لغو و مجاز
هوش مصنوعی: شما هیچ‌گاه به ما توجه نمی‌کردید و به نظر می‌رسد که وجودتان بی‌معنی و فقط یک افسانه بوده است.
پس بود برتر خدای بی نیاز
زآنکه خلقی آفریند بر مجاز
هوش مصنوعی: خدای بی نیاز بالاتر و بهتر است از اینکه فقط به خاطر خلق کردن موجوداتی در دنیا به نیازهای خود بپردازد.
پادشاهی که سزاوار است او
بر خدایی لا اله غیرهُ
هوش مصنوعی: پادشاهی که شایسته است، هیچ معبودی جز او نیست.
خالق عرش کریم اعنی محیط
ماسوی را از مرکب تا بسیط
هوش مصنوعی: خالق آسمان و زمین، که بسیار بخشنده و کریم است، همه چیز را از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین شامل می‌شود.
وآنکه خواند با خدا دیگر خدا
نیست او را حجتی در ادعا
هوش مصنوعی: کسی که با خدا سخن می‌گوید، دیگر نمی‌تواند به عنوان دلیل و مدرک برای ادعای خود استناد کند.
پس جز این نبود که باشد برقرار
مر حسابش نزد آن پروردگار
هوش مصنوعی: پس هیچ راهی جز این نیست که حساب او فقط نزد آن پروردگار برقرار خواهد بود.
رستگاری، کافران را نیست هیچ
برخلاف مؤمنان اندر بسیج
هوش مصنوعی: رستگاری برای کافران وجود ندارد، بر خلاف مؤمنان که در دسته‌های مختلف بسیج می‌شوند.
گو بیامرز و ببخش ای رب دین
چون تویی بر خلق خیر الراحمین
هوش مصنوعی: ای خداوند بخشنده و مهربان، تو که بهترین بخشش را به مخلوقات خود می‌کنی، ما را نیز ببخش و به ما رحم کن.