برگردان به زبان ساده
بنام خدای بخشندۀ مهربان
هوش مصنوعی: بنام خداوند بخشنده و مهربان.
اِقْتَرَبَ لِلنّٰاسِ حِسٰابُهُمْ وَ هُمْ فِی غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ (۱) مٰا یَأْتِیهِمْ مِنْ ذِکْرٍ مِنْ رَبِّهِمْ مُحْدَثٍ إِلاَّ اِسْتَمَعُوهُ وَ هُمْ یَلْعَبُونَ (۲) لاٰهِیَةً قُلُوبُهُمْ وَ أَسَرُّوا اَلنَّجْوَی اَلَّذِینَ ظَلَمُوا هَلْ هٰذٰا إِلاّٰ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ أَ فَتَأْتُونَ اَلسِّحْرَ وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ (۳) قٰالَ رَبِّی یَعْلَمُ اَلْقَوْلَ فِی اَلسَّمٰاءِ وَ اَلْأَرْضِ وَ هُوَ اَلسَّمِیعُ اَلْعَلِیمُ (۴) بَلْ قٰالُوا أَضْغٰاثُ أَحْلاٰمٍ بَلِ اِفْتَرٰاهُ بَلْ هُوَ شٰاعِرٌ فَلْیَأْتِنٰا بِآیَةٍ کَمٰا أُرْسِلَ اَلْأَوَّلُونَ (۵) مٰا آمَنَتْ قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْیَةٍ أَهْلَکْنٰاهٰا أَ فَهُمْ یُؤْمِنُونَ (۶) وَ مٰا أَرْسَلْنٰا قَبْلَکَ إِلاّٰ رِجٰالاً نُوحِی إِلَیْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاٰ تَعْلَمُونَ (۷) وَ مٰا جَعَلْنٰاهُمْ جَسَداً لاٰ یَأْکُلُونَ اَلطَّعٰامَ وَ مٰا کٰانُوا خٰالِدِینَ (۸) ثُمَّ صَدَقْنٰاهُمُ اَلْوَعْدَ فَأَنْجَیْنٰاهُمْ وَ مَنْ نَشٰاءُ وَ أَهْلَکْنَا اَلْمُسْرِفِینَ (۹)
هوش مصنوعی: زمان حساب مردم نزدیک شده و آنها در غفلت و روی گردانی هستند. هر نشانهای از جانب پروردگارشان به سوی آنها بیاید، جز اینکه آن را گوش میدهند و در حال بازی و سرگرمی هستند. دلهایشان در غفلت است و ستمکاران پنهانی با یکدیگر صحبت میکنند که آیا این تنها انسانی مانند شماست؟ آیا به سحر میگرایید در حالی که میبینید؟ خداوند میفرماید که او گفتار را در آسمانها و زمین میداند و شنوا و داناست. ولی آنها میگویند که اینها خوابهای پریشان است یا اینکه او این سخنان را ساخته و پرداخته است و یا اینکه او شاعری است و میگوید که باید برای ما نشانهای بیاورد همانطور که پیامبران پیشین آوردند. هیچ شهری قبل از آنها نیست که ما آن را هلاک نکرده باشیم؛ آیا آنها ایمان میآورند؟ و ما قبل از تو فقط مردانی را فرستادهایم که بر آنها وحی میکردیم؛ اگر نمیدانید از اهل ذکر بپرسید. و ما آنها را به صورت جسمی نیافریدیم که غذا نخورند و آنها نیز جاودانه نیستند. سپس وعده خود را به آنها راست کردیم و آنها و کسانی را که بخواهیم نجات دادیم و اسرافکاران را هلاک کردیم.
نزدیک شد مر مردمان را حسابشان و ایشان باشند در بیخبری اعراضکنندگان (۱) نمیآید ایشان را هیچ پندی از پروردگارشان تازه آورده شده مگر که شنیدند آن را و ایشان بازی میکردند (۲) غفلت ورزند دلهاشان و پنهان داشتند راز را آنانی که ظلم کردند آیا این باشد مگر انسانی مانند شما آیا پس میائید سحر را و شما میبینید (۳) گفت پروردگار من میداند گفتار را در آسمان و زمین و اوست شنوای دانا (۴) بلکه گفتند فراهم آورده خوابهاست بلکه بدروغ بست آن را بلکه او شاعر است پس باید که بیاورد ما را آیتی هم چنان که فرستاده شدند پیشینیان (۵) نگرویدند پیش از ایشان هیچ قریه که هلاک کردیم آن را آیا پس ایشان میگروند (۶) و نفرستادیم پیش از تو مگر مردانی که وحی کردیم بایشان پس بپرسید از اهل ذکر اگر هستید که نمیدانید (۷) و نکردیم ایشان را جسدی که نخورند طعام را و نبودند جاودانیان (۸) پس راست کردیم ایشان را وعده پس رهانیدیم ایشان را و کسی را که میخواستیم و هلاک کردیم مسرفان را (۹)
هوش مصنوعی: زمان حسابرسی مردم نزدیک شده و آنها در غفلت به سر میبرند و از پندهای تازهای که پروردگار برایشان فرستاده، هیچ بهره نمیبرند و فقط به بازی و سرگرمی مشغول هستند. دلهایشان غافل است و رازهایشان را پنهان کردهاند. آیا این جز یک انسان مانند شماست؟ آیا شما انتظار معجزات دارید و آنها را میبینید؟ پروردگار من میداند که چه میگویید؛ او شنوا و داناست. آنها میگویند که اینها تنها خواب و خیال است یا دروغپردازیهاست و میگویند او شاعر است و باید معجزهای بیاورد، مانند کسانی که پیش از او فرستاده شدهاند. هیچ قریهای قبل از آنها را که هلاک کردیم، عبرتی برای آنها نبود. آیا آنها نمیخواهند عبرت بگیرند؟ ما پیش از تو، فقط مردانی را فرستادیم که به آنها وحی شد. اگر نمیدانید، از اهل ذکر بپرسید. ما آنها را به شکل اجسادی خلقت نکردیم که نتوانند غذا بخورند و جاودانه نبودند. ما وعدهای به آنها دادیم و آنها را نجات دادیم و کسانی را که اراده کردیم، هلاک کردیم، و کسانی که اسراف کردند، سرنوشتشان تغییر کرد.
بعد بسم االله که اصل و ابتداست
نوبت تفسیر سورة انبیاست
هوش مصنوعی: پس از ذکر نام خداوند که آغاز و مبنای هر چیزی است، نوبت به تفسیر سوره انبیاء میرسد.
مکّی است آن جمله گر دانی نکو
بعد صد باشد ده و دو آیت او
هوش مصنوعی: اگر به خوبی بفهمی، تمام این عبارات مربوط به قرآن است و مکّه به عنوان مکانی مقدس در آن اشاره شده است. پس از صد، تعداد آیات به دوازده میرسد.
گشت مر نزدیک مردم را حساب
معرضند ایشان و در غفلت به خواب
هوش مصنوعی: مردم اطراف، حساب و کتاب کارهایشان را فراموش کردند و در غفلت و بیخبری در خواب فرو رفتهاند.
حشر صغری این بود که هر زمان
بگذرد بر خلق و در خوابند از آن
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که هر لحظهای که میگذرد، انسانها در حالتی از غفلت و خواب غیبی به سر میبرند و متوجه تحولات و تغییرات اطرافشان نیستند. به عبارت دیگر، زندگی آنها به گونهای است که از واقعیتهای مهم دورند و از درک واقعیات جهانی که در آن زندگی میکنند، غافلاند.
چشم تا بر هم زنی حشری گذشت
بس دریغ ار زآن یکی مفقود گشت
هوش مصنوعی: وقتی چشمانت را بر هم بگذاری، لحظهای از زندگی میگذرد و افسوس که ممکن است آن یک لحظه ارزشمند از دست برود.
نامد ایشان را ز روی اعتبار
هیچ پندی تازه از پروردگار
هوش مصنوعی: این افراد به خاطر اعتبار خود هیچ نصیحت جدیدی از جانب پروردگار نداشتند.
جز که آن را از پیمبر بشنوند
وآنکه از غفلت به وی بازی کنند
هوش مصنوعی: تنها کسی که از پیامبر میشنود و دیگرانی که در غفلت به او میپردازند، میتوانند این را درک کنند.
بشنوند و هست بر چیز دگر
قلبشان مشغول و از خود بی خبر
هوش مصنوعی: آنها میشنوند، اما برای چیز دیگری قلبشان مشغول است و از خودشان غافلند.
داشتندی مستتر نجوای خویش
آن کسان که اِستم به خود کردند پیش
هوش مصنوعی: آن کسانی که در دل خود رازهایی دارند و به آنها مشغولاند، در ظاهر نمیگذارند که صدای نجوای درونشان شنیده شود.
داشتند اعنی نهان این قول را
کاین بود آیا جز آدم چون شما
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در رازهایی وجود داشته که گفته میشود آیا این گفتهها فقط مربوط به آدمی چون شماست؟ در واقع، اشاره به این دارد که ممکن است اطلاعات و حقیقتهایی در پس این کلمات نهفته باشد که فراتر از انسانهای معمولی است و به زوایای عمیقتری از وجود و شناخت اشاره میکند.
احمد اعنی چون شما جز آدم است
اینکه داعی بر نبوت هر دم است
هوش مصنوعی: احمد، یعنی کسی مثل تو، جز انسان (آدم) نیست، و اینکه او هر لحظه دلیلی برای نبوت دارد.
می روید آیا به جادویی بر او
آدم آنکه بنگریدش رو به رو
هوش مصنوعی: آیا آن آدمی که به او نگاه میکند، میتواند به گونهای جادویی به پیش برود؟
چونکه بینید آدم است او نی ملک
می روید، افتید آیا تا به شک
هوش مصنوعی: وقتی که ببینی او انسان است و نه فرشته، آیا میافتد که تا به شک بیفتی؟
زین مسارّه حق تعالی بر رسول
کرد اخبار از گروه ناقبول
هوش مصنوعی: خداوند به پیامبرش خبرهایی از گروهی که قابل قبول نیستند، ارسال کرد.
گفت ایشان را بگو اندر جواب
داند آن پروردگارم بی حجاب
هوش مصنوعی: به او بگو که پروردگارم بدون هیچ پوششی به من پاسخ میدهد.
قول هر کس در سماوات و زمین
او بود شنوای دانا بالیقین
هوش مصنوعی: هر کسی در آسمانها و زمین باید سخن خود را بگوید، زیرا تنها دانای واقعی است که میتواند بهطور قطع بشنود و درک کند.
بلکه قرآن را بگفتند از شکست
میبود أضْغَاثُ أحلام آنچه هست
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به این است که قرآن میگوید برخی چیزها که به نظر میرسد حقیقت دارند، در واقع فقط خیالات و آرزوها هستند. این میتواند به تفکرات و خوابهای ناچیز اشاره کند که واقعی نیستند و نمیتوان به آنها اعتماد کرد.
بل محمّد بافته است آن را به هم
بل بود او شاعری کامل رقم
هوش مصنوعی: این شعر اشاره دارد به اینکه محمد آن شعر را به زیبایی و مهارت تمام سروده و او در واقع یک شاعر برجسته و تمام عیار بوده است.
گر چنین نبود بیارد پس به ما
معجزی کز پیش کردند انبیا
هوش مصنوعی: اگر چنین نباشد، پس چرا به ما معجزهای میآورند که پیش از این، پیامبران آن را آوردهاند؟
بل به آن معجز فرستاده شدند
یک تنه زآن بر دو صد لشکر زدند
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که یک فرد به تنهایی با قدرت و شجاعت خود، توانسته است به تعداد بسیاری از دشمنان ضربه بزند و آنها را شکست دهد. به عبارتی، او به گونهای عمل کرده که گویا نیرویی معجزهآسا در اختیار دارد و میتواند در برابر اعداد بسیار بالا مبارزه کند.
هست این آیت جواب این کلام
در مقام حجت از ربّ الانام
هوش مصنوعی: این آیه، پاسخی به این سخن است که در مقام دلیل و برهان از سوی پروردگار جهانیان آمده است.
نگرویدند از ظهور معجزات
اهل شهری پیش از ایشان از جهات
هوش مصنوعی: اهل شهری که قبل از اینها بودند، به دلیل معجزاتی که مشاهده کردند، دچار تردید و سرگردانی نشدند.
که نمودیم آن جماعت را تباه
بگروند آیا پس ایشان ز انتباه
هوش مصنوعی: ما آن جمعیت را تباه کردیم، آیا آنها پس از این نواختن به تلخی واندیشیدن خواهند پرداخت؟
یعنی ار آن معجزات آری تو نیز
نگروند این قوم پُر لجّ و ستیز
هوش مصنوعی: اگر تو هم به معجزات ایمان داری، پس به این مردم لجوج و ستیزهجو توجه کن.
نی فرستادیم پیش از تو عیان
جز رجالی وحی می شد سویشان
هوش مصنوعی: ما پیامهایی را پیش از تو به طور واضح فرستادیم، اما فقط به مردانی که وحی به آنها میشد، رسیده است.
یعنی افرشته نبودند آن کسا ن
چون تو بودند آدمی صاحب لسان
هوش مصنوعی: یعنی آن افراد مانند تو که انسان و صاحب بیان هستند، فرشته نیستند.
پس بپرسید این بیان ز اهل کتاب
خود ندانید ار که بر وجه صواب
هوش مصنوعی: پس از اهل کتاب بپرسید، شاید آنها چیزی از این بیان بدانند و شما به درستی نمیتوانید به آن پی ببرید.
هم ندادیم آن بدن شان در اثر
که نباشد حاجت ایشان را به خور
هوش مصنوعی: ما بدنشان را در اثر نگذاشتیم، زیرا نیازی به خوراک برایشان وجود ندارد.
هم نبودند انبیاء اندر جهان
اینکه باشند این جماعت جاودان
هوش مصنوعی: انبیاء در جهان نبودند و در آینده نیز این گروه جاودان حضور خواهند داشت.
راست گرداندیم پس آن وعده را
که به ایشان کرده بودیم از ولا
هوش مصنوعی: ما وعدهای که به آنها داده بودیم را از مقام و منزلتشان محقق کردیم.
پس ز غم دادیم ایشان را نجات
خواستیم آن را که هم باز از ثقات
هوش مصنوعی: به خاطر غم و اندوه، از ایشان خواستیم که ما را نجات دهند، همان کسی که خود نیز از افراد مطمئن و مورد اعتماد است.
بود بر حکمت بقایش در اصول
مر کنند اولاد او ایمان قبول
هوش مصنوعی: حکمت او در اصول باقی است و فرزندانش باید ایمان را بپذیرند.
مسرفین را هم تبه کردیم باز
که بر ایمانشان نبود اقبال و ساز
هوش مصنوعی: ما کسانی را که اسراف میکنند، به حال خود رها کردیم، زیرا بر ایمان و باورشان اعتماد و خوشبینی وجود نداشت.