گنجور

۱- آیات ۱ تا ۸

بسم االله الرحمن الرحیم

طه (۱) مٰا أَنْزَلْنٰا عَلَیْکَ اَلْقُرْآنَ لِتَشْقیٰ (۲) إِلاّٰ تَذْکِرَةً لِمَنْ یَخْشیٰ (۳) تَنْزِیلاً مِمَّنْ خَلَقَ اَلْأَرْضَ وَ اَلسَّمٰاوٰاتِ اَلْعُلیٰ (۴) اَلرَّحْمٰنُ عَلَی اَلْعَرْشِ اِسْتَویٰ (۵) لَهُ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا وَ مٰا تَحْتَ اَلثَّریٰ (۶) وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ اَلسِّرَّ وَ أَخْفیٰ (۷) اَللّٰهُ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ لَهُ اَلْأَسْمٰاءُ اَلْحُسْنیٰ (۸)

بنام خدای بخشندۀ مهربان

ای پیغمبر برگزیده (۱) فرو نفرستادیم بر تو قرآن را که تعب کشی (۲) لیکن پند دادنیست مر کسی که می‌ترسد (۳) فرو فرستادنی از آنکه آفرید زمین را و آسمانهای بلند را (۴) خدای بخشاینده بر عرش مستولی شد (۵) مر او راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است و آنچه میان آن دوتاست و آنچه زیر طبقه آخرین زمین است (۶) و اگر آشکار کنی گفتار را پس بدرستی که او می‌داند پنهان و پنهان ترا (۷) خدا هست نیست خدایی مگر او مر او راست نامهای نیکو (۸)

آن خداوندی که بخشاینده است
رحمتش بر بندگان پاینده است
وآن نیابد در دو دنیا انقطاع
دارد این از ذات فیّاض امتناع
کرد اشارت بر چنان فضل عمیم
حق ز بسم االله الرحمن الرحیم
گر که فهمی نکته از گفتارها
هست اندر طا و ها اسرارها
طا به ذوالطول است اشارت در نسق
ها مشیر از هیمنه بر ماخَلَق
طاست یا بر طول اظلالش دلیل
هست یعنی ظل رحمانی طویل
ها هویّت را مشیر آمد به ذات
یافت هستی زو تمام ممکنات
یا که طا مفتاح اسم طاهر است
پاک از هر نقص و این بس ظاهر است
هر منافی باشد آن با قدس ذات
پاک و ممتاز است ذاتش زآن صفات
ها اشارت بر هدایتهای اوست
زآن هدایت هر چه بر جایش نکوست
اندر این ره با تو گویم یک مثل
تا بیابی نکته ها را بی خلل
بر وزیدن باد را او رهنماست
تا وزد هر جا به وقتی که بجاست
طیب را بر گل هدایت کرد او
هم نگه را بر بصر بی گفتگو
این پی مفهوم گفتم مابقیش
فهم کن از دانش و ادراک خویش
این هدایت راست از حق واسطه
عقل اول در مقام رابطه
مظهر عقل احمد (ص) صاحب دم است
کز هدایت فیض بخش عالم است
ای نبیّ طاهر از رجس و هوی
بر تو قرآن نی فرستادیم ما
تا که خود را در سلوک و در طلب
افکنی در محنت و رنج و تعب
سخت گیری بر خود ای شمع عقول
دعوتت را تا کنند ایشان قبول
یا که در طاعت شوی بی خورد و خواب
یا ملول از گفته های ناصواب
بل فرستادیم این ذکر بلند
تا از آن ترسندگان گیرند پند
شد فرستاده از آن کو آفرید
این زمین و آسمان کآید پدید
آفرید ارض و سماوات بلند
خالق بخشنده، رب ارجمند
معنی الرَّحمَانُ عَلَی العَرشِ استَوَی
گفته ایم از پیش در تفسیر ما
گشت مستولی به عرش خویش حق
کوست مستولی به جمله ماخَلَق
هر چه دارد نام هستی مو به مو
باشد اندر تحت استیلای او
نی چو خور بر ذره استیلای وی
بل به استیلاست گویی عین شیء
هست او را آنچه در ارض و سماست
وآن چه در مابین و در تحت الثری ست
مر بلند و فاش گر گویی کلام
سرّ و اخفی را پس او داند تمام
آن خدا که نیست معبودی جز او
باشد او را جمله اسماء نکو

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طه (۱) مٰا أَنْزَلْنٰا عَلَیْکَ اَلْقُرْآنَ لِتَشْقیٰ (۲) إِلاّٰ تَذْکِرَةً لِمَنْ یَخْشیٰ (۳) تَنْزِیلاً مِمَّنْ خَلَقَ اَلْأَرْضَ وَ اَلسَّمٰاوٰاتِ اَلْعُلیٰ (۴) اَلرَّحْمٰنُ عَلَی اَلْعَرْشِ اِسْتَویٰ (۵) لَهُ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا وَ مٰا تَحْتَ اَلثَّریٰ (۶) وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ اَلسِّرَّ وَ أَخْفیٰ (۷) اَللّٰهُ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ لَهُ اَلْأَسْمٰاءُ اَلْحُسْنیٰ (۸)
هوش مصنوعی: ما قرآن را به سوی تو نازل نکردیم تا به زحمت بیفتی، بلکه برای یادآوری کسانی که از خدا می‌ترسند. این کتابی است که از سوی کسی نازل شده است که خالق زمین و آسمان‌های بلند است. او رحمان است و بر عرش قرار گرفته است. آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین و آنچه بین آن‌ها و آنچه در زیر زمین است، از آن اوست. اگر بلندی صدا کنی، او به اسرار و پنهانی‌ها آگاه است. خداوند خدای یگانه است و جز او خدایی نیست و نام‌های زیبا از آن اوست.
ای پیغمبر برگزیده (۱) فرو نفرستادیم بر تو قرآن را که تعب کشی (۲) لیکن پند دادنیست مر کسی که می‌ترسد (۳) فرو فرستادنی از آنکه آفرید زمین را و آسمانهای بلند را (۴) خدای بخشاینده بر عرش مستولی شد (۵) مر او راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است و آنچه میان آن دوتاست و آنچه زیر طبقه آخرین زمین است (۶) و اگر آشکار کنی گفتار را پس بدرستی که او می‌داند پنهان و پنهان ترا (۷) خدا هست نیست خدایی مگر او مر او راست نامهای نیکو (۸)
هوش مصنوعی: ای پیامبر عزیز، ما قرآن را بر تو نازل نکردیم تا تو را به زحمت بیاندازیم، بلکه هدف از آن پند و اندرز دادن به کسانی است که از عذاب می‌ترسند. این قرآن از سوی کسی است که زمین و آسمان‌های بلند را خلق کرده است. خداوند بخشنده‌ای که بر عرش فرمانروایی می‌کند، مالک آنچه در آسمان‌ها و زمین است و آنچه در میان آن‌ها و زیر زمین قرار دارد، می‌باشد. اگر سخن را به‌روشنی بیان کنی، او به‌خوبی می‌داند که چه چیزهایی در دل‌ها نهفته است. خداوند وجود ندارد غیر از او و اوست که نام‌های نیکو را دارد.
آن خداوندی که بخشاینده است
رحمتش بر بندگان پاینده است
هوش مصنوعی: خداوندی که همیشه بخشش و لطف دارد، رحمتش بر بندگانش همواره باقی و پایدار است.
وآن نیابد در دو دنیا انقطاع
دارد این از ذات فیّاض امتناع
هوش مصنوعی: هر کسی که از ذات پروردگار جدا شود، در هیچ یک از دو جهان نمی‌تواند آرامش و وصال پیدا کند.
کرد اشارت بر چنان فضل عمیم
حق ز بسم االله الرحمن الرحیم
هوش مصنوعی: او با اشاره به آن فضیلت بزرگ، حق را از جمله بسم الله الرحمن الرحیم معرفی کرد.
گر که فهمی نکته از گفتارها
هست اندر طا و ها اسرارها
هوش مصنوعی: اگر به دقت به سخنان توجه کنی، در لابه‌لای حرف‌ها نکات و رازهای بسیاری وجود دارد.
طا به ذوالطول است اشارت در نسق
ها مشیر از هیمنه بر ماخَلَق
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به عظمت و شکوه خداوند اشاره دارد و بیانگر این است که ذات خداوند به وجودات و مخلوقات اشاره دارد. این بیان به صفاتی چون بزرگ‌بودن و بلندمرتبه بودن اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که همه چیز تحت تأثیر وجود اوست.
طاست یا بر طول اظلالش دلیل
هست یعنی ظل رحمانی طویل
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که وجود سایه‌ای بلند، نشانه‌ای از رحمت و لطف خداوند است.
ها هویّت را مشیر آمد به ذات
یافت هستی زو تمام ممکنات
هوش مصنوعی: هویت به سوی ذات راهنمایی می‌کند و از او تمام موجودات به وجود می‌آیند.
یا که طا مفتاح اسم طاهر است
پاک از هر نقص و این بس ظاهر است
هوش مصنوعی: طا به معنای کلید است و اسم طاهر نیز به معنای پاک و خالی از هر عیب و نقص بوده که این مفهوم به وضوح قابل درک است.
هر منافی باشد آن با قدس ذات
پاک و ممتاز است ذاتش زآن صفات
هوش مصنوعی: هر چیزی که با خصوصیات مقدس و پاک خداوند در تضاد باشد، از آن ویژگی‌ها و صفات جدا است و در واقع نمی‌تواند به آن مقام و جایگاه برسد.
ها اشارت بر هدایتهای اوست
زآن هدایت هر چه بر جایش نکوست
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که نشانه‌ها و نشانه‌های خداوند، راهنمایی‌هایی است که هرچه بر اساس آن‌ها عمل شود، خوب و نیکو خواهد بود. در واقع، هر راه و هدایت که از سوی او باشد، خوب و پسندیده است.
اندر این ره با تو گویم یک مثل
تا بیابی نکته ها را بی خلل
هوش مصنوعی: در این مسیر می‌خواهم یک مثال برایت بزنم تا بتوانی نکته‌های مهم را بدون هیچ مشکلی دریابی.
بر وزیدن باد را او رهنماست
تا وزد هر جا به وقتی که بجاست
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که وزش باد به دستور و راهنمایی خاصی انجام می‌شود و در هر زمان و مکان مناسب، به درستی و به جا می‌وزد.
طیب را بر گل هدایت کرد او
هم نگه را بر بصر بی گفتگو
هوش مصنوعی: شخصی با هدایت خود و با بصیرتی که دارد، طیب و نیکی را به سوی گل زیبا راهنمایی کرد و بدون هیچ حرف و کلامی، نگاهش را مهار کرد.
این پی مفهوم گفتم مابقیش
فهم کن از دانش و ادراک خویش
هوش مصنوعی: این پیغام را به شما می‌دهم و بقیه‌ی آن را با توجه به دانش و فهم خودتان درک کنید.
این هدایت راست از حق واسطه
عقل اول در مقام رابطه
هوش مصنوعی: این راهنمایی اصولی از سوی حق است که از طریق عقل نخستین در مقام ارتباط به دست می‌آید.
مظهر عقل احمد (ص) صاحب دم است
کز هدایت فیض بخش عالم است
هوش مصنوعی: میراث عقل و خرد از پیامبر احمد (ص) است که با وجود او، جهان از روشنی هدایت بهره‌مند می‌شود.
ای نبیّ طاهر از رجس و هوی
بر تو قرآن نی فرستادیم ما
هوش مصنوعی: ای پیامبر، تو از هر آلودگی و هوس پاکی، به همین دلیل ما قرآن را برای تو نازل کردیم.
تا که خود را در سلوک و در طلب
افکنی در محنت و رنج و تعب
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به دنبال حقیقت و دیانت بروی، باید خود را در سختی‌ها و رنج‌ها قرار دهی.
سخت گیری بر خود ای شمع عقول
دعوتت را تا کنند ایشان قبول
هوش مصنوعی: ای شمعی که نماد عقل و فهم هستی، به خود سخت بگیر تا دیگران دعوت تو را بپذیرند و به آن پاسخ دهند.
یا که در طاعت شوی بی خورد و خواب
یا ملول از گفته های ناصواب
هوش مصنوعی: یا این‌که در اطاعت و بندگی خداوند به حدی عمیق شوی که نه به خوردن فکر کنی و نه به خوابیدن، یا این‌که از حرف‌های نادرست و بیهوده خسته و دلزده شوی.
بل فرستادیم این ذکر بلند
تا از آن ترسندگان گیرند پند
هوش مصنوعی: ما این ذکر بلند را فرستادیم تا ترسندگان از آن بهره‌برداری کنند و درس بگیرند.
شد فرستاده از آن کو آفرید
این زمین و آسمان کآید پدید
هوش مصنوعی: فرستاده‌ای از سوی خالق این زمین و آسمان آمده است تا ظهور کند.
آفرید ارض و سماوات بلند
خالق بخشنده، رب ارجمند
هوش مصنوعی: خداوند آسمان‌ها و زمین‌های بلند را خلق کرد، او بخشنده و پروردگار بزرگ و با عزت است.
معنی الرَّحمَانُ عَلَی العَرشِ استَوَی
گفته ایم از پیش در تفسیر ما
هوش مصنوعی: خداوند رحمان بر عرش خود قرار گرفته و این موضوع در تفسیرهای ما پیش‌تر بیان شده است.
گشت مستولی به عرش خویش حق
کوست مستولی به جمله ماخَلَق
هوش مصنوعی: حق که بر عرش خود حاکم است، بر تمامی موجودات تسلط دارد.
هر چه دارد نام هستی مو به مو
باشد اندر تحت استیلای او
هوش مصنوعی: هر چیزی که در هستی وجود دارد، به طور دقیق و کامل تحت حاکمیت او قرار دارد.
نی چو خور بر ذره استیلای وی
بل به استیلاست گویی عین شیء
هوش مصنوعی: نی مانند خورشید بر ذره‌ها تسلط دارد و این تسلط به گونه‌ای است که گویی خود ذره است.
هست او را آنچه در ارض و سماست
وآن چه در مابین و در تحت الثری ست
هوش مصنوعی: او تمامی آنچه که در زمین و آسمان و همچنین آنچه که در میان این دو و زیر زمین وجود دارد، را دارد.
مر بلند و فاش گر گویی کلام
سرّ و اخفی را پس او داند تمام
هوش مصنوعی: اگر کسی به صدای بلند و به وضوح سخن بگوید، دیگران می‌توانند به خوبی درک کنند که او به تمام نکات پنهان و رازها آگاه است.
آن خدا که نیست معبودی جز او
باشد او را جمله اسماء نکو
هوش مصنوعی: خدایی که جز او هیچ معبودی وجود ندارد، تمام نام‌های نیک به او تعلق دارد.