گنجور

۱۱- آیات ۸۵ تا ۹۸

یَوْمَ نَحْشُرُ اَلْمُتَّقِینَ إِلَی اَلرَّحْمٰنِ وَفْداً (۸۵) وَ نَسُوقُ اَلْمُجْرِمِینَ إِلیٰ جَهَنَّمَ وِرْداً (۸۶) لاٰ یَمْلِکُونَ اَلشَّفٰاعَةَ إِلاّٰ مَنِ اِتَّخَذَ عِنْدَ اَلرَّحْمٰنِ عَهْداً (۸۷) وَ قٰالُوا اِتَّخَذَ اَلرَّحْمٰنُ وَلَداً (۸۸) لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدًّا (۸۹) تَکٰادُ اَلسَّمٰاوٰاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَ تَنْشَقُّ اَلْأَرْضُ وَ تَخِرُّ اَلْجِبٰالُ هَدًّا (۹۰) أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمٰنِ وَلَداً (۹۱) وَ مٰا یَنْبَغِی لِلرَّحْمٰنِ أَنْ یَتَّخِذَ وَلَداً (۹۲) إِنْ کُلُّ مَنْ فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ إِلاّٰ آتِی اَلرَّحْمٰنِ عَبْداً (۹۳) لَقَدْ أَحْصٰاهُمْ وَ عَدَّهُمْ عَدًّا (۹۴) وَ کُلُّهُمْ آتِیهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ فَرْداً (۹۵) إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ اَلرَّحْمٰنُ وُدًّا (۹۶) فَإِنَّمٰا یَسَّرْنٰاهُ بِلِسٰانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ اَلْمُتَّقِینَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا (۹۷) وَ کَمْ أَهْلَکْنٰا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُمْ مِنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزاً (۹۸)

روزی که حشر می‌کنیم پرهیزگاران را بسوی خدا بخشنده سواران وارد شده (۸۵) و میرانیم گناهکاران را بسوی دوزخ تشنگان (۸۶) مالک نمی‌باشند شفاعت را مگر کسی که گرفت از نزد خدای بخشاینده پیمانی (۸۷) و گفتند گرفت خدای بخشنده فرزندی (۸۸) بدرستی که آوردید چیزی سخت (۸۹) نزدیک شد آسمانها چاک چاک شود از آن و بشکافد زمین و برو در افتند کوه‌ها فروریختنی (۹۰) بجهت خواندن ایشان برای خدای بخشنده فرزند (۹۱) و سزاوار نیست مر خدای بخشاینده را که بگیرد فرزندی (۹۲) نیست هر آنکه در آسمانها و زمین است جز آنکه آینده خدای بخشاینده است بنده (۹۳) بدرستی که بضبط در آورده ایشان را و شمرده ایشان را شمردنی (۹۴) و همه ایشان آینده اویند روز رستاخیز تنها (۹۵) بدرستی که آنان که گرویدند و کردند کارهای شایسته بزودی می‌گرداند برای ایشان خدا دوستی را (۹۶) پس جز این نیست که آسان گردانیدیمش بزبان او تا مژده دهی بآن پرهیزگاران را و بیم دهی بآن گروهی سخت خصومت را (۹۷) و بسیار هلاک کردیم پیش از ایشان از قرنی آیا می‌یابی از ایشان هیچ کس یا می‌شنوی مر ایشان را آوازی (۹۸)

اندر آن روزی که جمع آریم زود
متقین را سوی رحمان در ورود
جنّت اعنی که مقام رحمت است
بخشش حق اندر آن هر نوبت است
سوی دوزخ مجرمان را با شتاب
تشنه هم رانیم چون حیوان در آب
بر شفاعت نیست مالک هیچ کس
جز کسی کز حق گرفته عهد و بس
یعنی او را داده از بخشش خدا
بر شفاعت اذن در یوم الجزا
می بگفتند از عمی و از رمد
حقّ بخشاینده بگرفته ولد
مر ملایک یا که عیسی و عزیر
بهر او باشند فرزندان خبیر
چیزی آمد کافران را در مقال
که بود بس زشت اندر انتقال
گشت زآ ن نزدیک که اشکافد سما
هم زمین و افتد شکسته کوهها
آنکه خوانند از برای حق ولد
وآن سزا نبود خدا را در خرد
نیست هر کس در سماوات است و ارض
جز که آید بنده او را روز عرض
حق نموده حصر ایشان را تمام
از ره اشخاص و هم افعال و نام
هم شمرده بازشان بشمردنی
نیست بیرون از شمار او تنی
بالقیمة کلهم آتیه فرد
از عمل تا در جهان هر کس چه کرد
آنکه باشد مؤمن و شایسته کار
حق بر ایشان زود سازد دوستدار
دوست یعنی بهرشان گرداند او
قلبها را چونکه بینندش به رو
غیر از این نبود که قرآن را چنان
کردهایم آسان تو را بس بر لسان
مژده بدهی تا به آن بر متقین
هم بر استیزندگان بیم از یقین
ای بسا که پیش ایشان ما تباه
کرده ایم از قرنها در وقت و گاه
هیچ یابی یا که بینی زآن کسان
یک نفر یا بشنوی صوتی نهان
یعنی آمد چونکه ایشان را عذاب
جمله مستأصل شدندی از شتاب
آن چنان گشتند معدوم الوجود
که نپنداری از ایشان هیچ بود
نی ببینی در نشانی بازشان
نی به پنهان بشنوی آوازشان
۱۰- آیات ۷۴ تا ۸۴: وَ کَمْ أَهْلَکْنٰا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَحْسَنُ أَثٰاثاً وَ رِءْیاً (۷۴) قُلْ مَنْ کٰانَ فِی اَلضَّلاٰلَةِ فَلْیَمْدُدْ لَهُ اَلرَّحْمٰنُ مَدًّا حَتّٰی إِذٰا رَأَوْا مٰا یُوعَدُونَ إِمَّا اَلْعَذٰابَ وَ إِمَّا اَلسّٰاعَةَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکٰاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً (۷۵) وَ یَزِیدُ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ اِهْتَدَوْا هُدیً وَ اَلْبٰاقِیٰاتُ اَلصّٰالِحٰاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوٰاباً وَ خَیْرٌ مَرَدًّا (۷۶) أَ فَرَأَیْتَ اَلَّذِی کَفَرَ بِآیٰاتِنٰا وَ قٰالَ لَأُوتَیَنَّ مٰالاً وَ وَلَداً (۷۷) أَطَّلَعَ اَلْغَیْبَ أَمِ اِتَّخَذَ عِنْدَ اَلرَّحْمٰنِ عَهْداً (۷۸) کَلاّٰ سَنَکْتُبُ مٰا یَقُولُ وَ نَمُدُّ لَهُ مِنَ اَلْعَذٰابِ مَدًّا (۷۹) وَ نَرِثُهُ مٰا یَقُولُ وَ یَأْتِینٰا فَرْداً (۸۰) وَ اِتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اَللّٰهِ آلِهَةً لِیَکُونُوا لَهُمْ عِزًّا (۸۱) کَلاّٰ سَیَکْفُرُونَ بِعِبٰادَتِهِمْ وَ یَکُونُونَ عَلَیْهِمْ ضِدًّا (۸۲) أَ لَمْ تَرَ أَنّٰا أَرْسَلْنَا اَلشَّیٰاطِینَ عَلَی اَلْکٰافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا (۸۳) فَلاٰ تَعْجَلْ عَلَیْهِمْ إِنَّمٰا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا (۸۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یَوْمَ نَحْشُرُ اَلْمُتَّقِینَ إِلَی اَلرَّحْمٰنِ وَفْداً (۸۵) وَ نَسُوقُ اَلْمُجْرِمِینَ إِلیٰ جَهَنَّمَ وِرْداً (۸۶) لاٰ یَمْلِکُونَ اَلشَّفٰاعَةَ إِلاّٰ مَنِ اِتَّخَذَ عِنْدَ اَلرَّحْمٰنِ عَهْداً (۸۷) وَ قٰالُوا اِتَّخَذَ اَلرَّحْمٰنُ وَلَداً (۸۸) لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدًّا (۸۹) تَکٰادُ اَلسَّمٰاوٰاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَ تَنْشَقُّ اَلْأَرْضُ وَ تَخِرُّ اَلْجِبٰالُ هَدًّا (۹۰) أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمٰنِ وَلَداً (۹۱) وَ مٰا یَنْبَغِی لِلرَّحْمٰنِ أَنْ یَتَّخِذَ وَلَداً (۹۲) إِنْ کُلُّ مَنْ فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ إِلاّٰ آتِی اَلرَّحْمٰنِ عَبْداً (۹۳) لَقَدْ أَحْصٰاهُمْ وَ عَدَّهُمْ عَدًّا (۹۴) وَ کُلُّهُمْ آتِیهِ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ فَرْداً (۹۵) إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ اَلرَّحْمٰنُ وُدًّا (۹۶) فَإِنَّمٰا یَسَّرْنٰاهُ بِلِسٰانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ اَلْمُتَّقِینَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا (۹۷) وَ کَمْ أَهْلَکْنٰا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُمْ مِنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزاً (۹۸)
هوش مصنوعی: در روزی که پرهیزگاران را به سوی رحمان به شکلی خیل‌وار جمع کنیم و مجرمان را به سمت جهنم به شکل آب روان سوق دهیم، کسانی که شفاعت نمی‌کنند جز کسی که نزد رحمان عهدی گرفته است. آن‌ها می‌گویند: «رحمان فرزندی به خود گرفته است!» حقیقتاً شما چیزی زده‌اید که بسیار زشت است. نزدیک است آسمان‌ها از این سخن پاره‌پاره شوند و زمین شکافته گردد و کوه‌ها به شدت بیفتند، به خاطر اینکه آن‌ها برای رحمان فرزندی قائل شده‌اند. سزاوار نیست که رحمان فرزندی بگیرد، چرا که تمامی موجودات در آسمان‌ها و زمین به سوی رحمان به عنوان بنده خواهند آمد. او همه را شمارش کرده و به دقت می‌شمارد و همه آن‌ها در روز قیامت به صورت فردی نزد او خواهند آمد. یقیناً کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، رحمان برایشان محبت قرار خواهد داد. ما این قرآن را به زبان تو آسان کرده‌ایم تا به پرهیزگاران مژده دهی و قومی را که بسیار ستیزجو هستند بترسانی. چقدر قوم‌هایی پیش از آن‌ها هلاک کردیم، آیا از آن‌ها کسی را حس می‌کنی یا صدایی از آن‌ها می‌شنوی؟
روزی که حشر می‌کنیم پرهیزگاران را بسوی خدا بخشنده سواران وارد شده (۸۵) و میرانیم گناهکاران را بسوی دوزخ تشنگان (۸۶) مالک نمی‌باشند شفاعت را مگر کسی که گرفت از نزد خدای بخشاینده پیمانی (۸۷) و گفتند گرفت خدای بخشنده فرزندی (۸۸) بدرستی که آوردید چیزی سخت (۸۹) نزدیک شد آسمانها چاک چاک شود از آن و بشکافد زمین و برو در افتند کوه‌ها فروریختنی (۹۰) بجهت خواندن ایشان برای خدای بخشنده فرزند (۹۱) و سزاوار نیست مر خدای بخشاینده را که بگیرد فرزندی (۹۲) نیست هر آنکه در آسمانها و زمین است جز آنکه آینده خدای بخشاینده است بنده (۹۳) بدرستی که بضبط در آورده ایشان را و شمرده ایشان را شمردنی (۹۴) و همه ایشان آینده اویند روز رستاخیز تنها (۹۵) بدرستی که آنان که گرویدند و کردند کارهای شایسته بزودی می‌گرداند برای ایشان خدا دوستی را (۹۶) پس جز این نیست که آسان گردانیدیمش بزبان او تا مژده دهی بآن پرهیزگاران را و بیم دهی بآن گروهی سخت خصومت را (۹۷) و بسیار هلاک کردیم پیش از ایشان از قرنی آیا می‌یابی از ایشان هیچ کس یا می‌شنوی مر ایشان را آوازی (۹۸)
هوش مصنوعی: روزی که همه انسان‌ها جمع می‌شوند، پرهیزکاران به سوی خداوند رحمان هدایت می‌شوند، در حالی که گناهکاران به سوی جهنم فرستاده می‌شوند. شفاعت هیچ‌کس جز کسی که پیمانی از جانب خداوند رحمان دارد، پذیرفته نمی‌شود. آنان گفته‌اند که خداوند فرزندی دارد، اما این ادعا چیزی بسیار سنگین و نادرست است. آسمان‌ها از این سخن در حال فروپاشی هستند و زمین شکافته خواهد شد، و کوه‌ها به خاطر این ادعا فرومی‌ریزند. شایسته نیست که خداوند رحمان فرزندی داشته باشد. همه موجودات در آسمان‌ها و زمین بندگان او هستند و روز قیامت همه آن‌ها به سوی او بازگردانده خواهند شد. کسانی که ایمان آورده و اعمال نیک کرده‌اند، خداوند به زودی محبتش را برای آن‌ها برقرار خواهد ساخت. ما این پیام را به زبان او آسان کرده‌ایم تا پرهیزکاران را بشارت دهیم و به اهل دشمنی هشدار دهیم. ما پیش از این نیز اقوامی را هلاک کردیم. آیا کسی از آن‌ها باقی مانده یا صدای آن‌ها را شنیده‌اید؟
اندر آن روزی که جمع آریم زود
متقین را سوی رحمان در ورود
هوش مصنوعی: در آن روزی که مؤمنان را به سرعت به سوی رحمان فرا می‌خوانیم.
جنّت اعنی که مقام رحمت است
بخشش حق اندر آن هر نوبت است
هوش مصنوعی: بهشت جایی است که رحمت الهی در آن قرار دارد و در هر لحظه، بخشش و فضل خداوند در آن جاری است.
سوی دوزخ مجرمان را با شتاب
تشنه هم رانیم چون حیوان در آب
هوش مصنوعی: ما مجرمان را با شتاب به سمت دوزخ می‌رانیم، مانند حیواناتی که به آب تشنه هستند.
بر شفاعت نیست مالک هیچ کس
جز کسی کز حق گرفته عهد و بس
هوش مصنوعی: هیچ کس نمی‌تواند شفاعت کند مگر کسی که از حق پیمان گرفته باشد و تنها به همین دلیل است.
یعنی او را داده از بخشش خدا
بر شفاعت اذن در یوم الجزا
هوش مصنوعی: به این معناست که او (پیامبر) با الطاف خداوندی، اجازه شفاعت در روز جزا را دارد.
می بگفتند از عمی و از رمد
حقّ بخشاینده بگرفته ولد
هوش مصنوعی: می‌گفتند از عذاب و رنج قهر الهی، خداوند به طرز بخشایش و رحمت، فرزندی عطا کرده است.
مر ملایک یا که عیسی و عزیر
بهر او باشند فرزندان خبیر
هوش مصنوعی: فرشتگان یا عیسی و عزیر برای او (خدا) فرزندان دانایی هستند.
چیزی آمد کافران را در مقال
که بود بس زشت اندر انتقال
هوش مصنوعی: چیزی به سراغ کافران آمد که باعث شد آن‌ها در مورد مسأله‌ای صحبت کنند و این موضوع به قدری ناپسند بود که در تغییر شرایط، واقعا زشت به نظر می‌رسید.
گشت زآ ن نزدیک که اشکافد سما
هم زمین و افتد شکسته کوهها
هوش مصنوعی: به نزدیک شدن اوضاع و احوال زندگی اشاره دارد که در آن نظم و ترتیب به هم می‌خورد. در این وضعیت، به طوری که آسمان و زمین به یکدیگر می‌پیوندند و کوه‌ها به شکل‌های شکسته و ناهموار در می‌آیند، اتفاقات غیرمنتظره و عظیم رخ می‌دهد.
آنکه خوانند از برای حق ولد
وآن سزا نبود خدا را در خرد
هوش مصنوعی: کسی که از روی حق، فرزندی را می‌خواند و به او توجه می‌کند، شایسته نیست که خداوند به او بی‌توجهی کند.
نیست هر کس در سماوات است و ارض
جز که آید بنده او را روز عرض
هوش مصنوعی: هر کس که در آسمان‌ها و زمین است، جز اینکه در روز قیامت بنده‌اش در برابر او عرضه می‌شود.
حق نموده حصر ایشان را تمام
از ره اشخاص و هم افعال و نام
هوش مصنوعی: حقوق برخی افراد به طور کامل محدود شده است، چه از لحاظ شخصیتی و چه از نظر اعمال و نام‌ها.
هم شمرده بازشان بشمردنی
نیست بیرون از شمار او تنی
هوش مصنوعی: همه‌ی افرادی که می‌شناسی، شمارش‌پذیر نیستند و هیچ کس نمی‌تواند فراتر از آنچه که او می‌بیند، وجود داشته باشد.
بالقیمة کلهم آتیه فرد
از عمل تا در جهان هر کس چه کرد
هوش مصنوعی: هر یک از افراد به اندازه‌ی ارزش و کارهایی که در زندگی کرده‌اند به دنیا خواهند آمد و دستاوردهایشان در نهایت مشخص‌کننده‌ی موقعیت آن‌ها خواهد بود.
آنکه باشد مؤمن و شایسته کار
حق بر ایشان زود سازد دوستدار
هوش مصنوعی: کسی که مؤمن و انسان شایسته‌ای است، سریع‌تر از دیگران محبتی را که لایق آن است از جانب دوستانش دریافت می‌کند.
دوست یعنی بهرشان گرداند او
قلبها را چونکه بینندش به رو
هوش مصنوعی: دوست یعنی کسی که برای دیگران قلب‌ها را به تپش درآورد، به‌گونه‌ای که وقتی او را می‌بینند، احساس شادی و خوشحالی در آنها ایجاد شود.
غیر از این نبود که قرآن را چنان
کردهایم آسان تو را بس بر لسان
هوش مصنوعی: جز این نیست که ما قرآن را به گونه‌ای آسان کرده‌ایم که بر زبان تو جاری شود.
مژده بدهی تا به آن بر متقین
هم بر استیزندگان بیم از یقین
هوش مصنوعی: خبر خوشی بده که در آن به مؤمنان و پرهیزگاران امیدی تازه ببخشد و کسانی که در پی حقیقت هستند را از بهروزی و اطمینان بازدارد.
ای بسا که پیش ایشان ما تباه
کرده ایم از قرنها در وقت و گاه
هوش مصنوعی: بسیاری بارها و بارها در گذشته، ما به خاطر آنها دچار خسارت و زیان شده‌ایم.
هیچ یابی یا که بینی زآن کسان
یک نفر یا بشنوی صوتی نهان
هوش مصنوعی: هیچ‌کس را نمی‌توانی پیدا کنی یا ببینی که یکی از آن افراد باشد، یا صدایی از آن‌ها بشنوی که پنهان باشد.
یعنی آمد چونکه ایشان را عذاب
جمله مستأصل شدندی از شتاب
هوش مصنوعی: وقتی عذاب بر آن‌ها نازل شد، همه در کمال هراس و ناامیدی دچار مشکل شدند و گریزگاهی نداشتند.
آن چنان گشتند معدوم الوجود
که نپنداری از ایشان هیچ بود
هوش مصنوعی: آن‌ها به حدی نابود شدند که گویی هیچ‌گاه وجود نداشتند و هیچ اثری از آن‌ها به جا نمانده است.
نی ببینی در نشانی بازشان
نی به پنهان بشنوی آوازشان
هوش مصنوعی: شما نمی‌توانید آنها را در دنیای بیرون ببینید، اما می‌توانید صدای آنها را در حالت پنهانی بشنوید.