گنجور

۹- آیات ۴۶ تا ۵۱

اَلْمٰالُ وَ اَلْبَنُونَ زِینَةُ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ اَلْبٰاقِیٰاتُ اَلصّٰالِحٰاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوٰاباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً (۴۶) وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ اَلْجِبٰالَ وَ تَرَی اَلْأَرْضَ بٰارِزَةً وَ حَشَرْنٰاهُمْ فَلَمْ نُغٰادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً (۴۷) وَ عُرِضُوا عَلیٰ رَبِّکَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونٰا کَمٰا خَلَقْنٰاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَکُمْ مَوْعِداً (۴۸) وَ وُضِعَ اَلْکِتٰابُ فَتَرَی اَلْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمّٰا فِیهِ وَ یَقُولُونَ یٰا وَیْلَتَنٰا مٰا لِهٰذَا اَلْکِتٰابِ لاٰ یُغٰادِرُ صَغِیرَةً وَ لاٰ کَبِیرَةً إِلاّٰ أَحْصٰاهٰا وَ وَجَدُوا مٰا عَمِلُوا حٰاضِراً وَ لاٰ یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً (۴۹) وَ إِذْ قُلْنٰا لِلْمَلاٰئِکَةِ اُسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ کٰانَ مِنَ اَلْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِی وَ هُمْ لَکُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظّٰالِمِینَ بَدَلاً (۵۰) مٰا أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ لاٰ خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَ مٰا کُنْتُ مُتَّخِذَ اَلْمُضِلِّینَ عَضُداً (۵۱)

مال و پسران آرایش زندگانی دنیاست و باقیهای شایسته بهتر است نزد پروردگارت از راه ثواب و بهتر است از راه امید (۴۶) و روزی که روان می‌گردانیم کوه‌ها را و بینی زمین را ظاهر و حشر کنیم ایشان را پس وا نگذاریم از ایشان احدی را (۴۷) و عرض کرده شوند بر پروردگارت صف کشیده بتحقیق آمدید ما را هم چنان که آفریدیم شما را اول بار بلکه ادعا کردید که هرگز نمی‌گردانیم برای شما وقت وعده (۴۸) و گذاشته شد کتاب پس بینی گناهکاران را که ترسندگانند از آنچه در آنست و می‌گویند ای وای بر ما چیست مر این نامه را که وا نگذاشته گناه خوردی را و نه بزرگی را مگر آنکه در شمار آورده آن را و یافتند آنچه کرده بودند حاضر و ستم نمی‌کند پروردگارت هیچ‌کس را (۴۹) و هنگامی که گفتیم مر فرشتگان را سجده کنید مر آدم را پس سجده کردند مگر ابلیس که بود از جن پس بیرون رفت از فرمان پروردگارش آیا پس می‌گیرید او را و فرزندانش دوستان از غیر من و ایشان مر شما را دشمنند بد است مر ستمکاران را بدل آنچه بجای خدا گزیدند (۵۰) حاضر نکردیمشان در آفرینش آسمانها و زمین و نه در آفریدن خودهاشان و نبودم گیرنده گمراه‌کنندگان را مددکار (۵۱)

مال و فرزندان بود آرایشی
زندگی را هم سبب ز آسایشی
باقیات الصالحات اندر ایاب
نزد حق هم بِه، به امید و ثواب
نزد ربّت آن خدای لم یزل
بهتر است اندر ثواب و هم اَمَل
شاید آن مالت شود اسباب خیر
وآن ولد از کاملان در ستر و سیر
هر دو بر نیکی شوندت پس سبب
نزد پاداش از عنایت های رب
یاد کن روزی که گردد کوهها
رانده و برکنده از جا در هوا
وین زمین را بنگری ظاهر شده
مردگان از زیر بر روی آمده
جمعشان سازیم یکجا برقرار
نی که یک تن گردد از ما واگذار
عرضه کرده جمله گردند آن رمه
صف کشیده بر خداوندت همه
گوید ایشان را خدا آخر به ما
آمدید آنسان که بودید ابتدا
بی کس و بی جاه و مال و برهنه
بی رفیق و بی معین و یک تنه
همچنان که آفریدیم از نخست
ما شما را بی کس و عریان و سست
نه چنان بود آنکه می پنداشتید
نیست آن موعد که وعده شد پدید
می شود آن نامه ها بگذاشته
که عملها ثبت در وی داشته
پس ببینی مجرمان را ترسناک
وای بر ما، می بگویند از هلاک
بهر ما مانا چه بوده است این کتاب
که فرو نگذاشته هیچ از حساب
از صغیره وز کبیره اندر آن
مر که بشمرده است آن را بر نشان
می بیابند آنچه را که کرده اند
نزد خود حاضر نه زآن در پرده اند
نه نماید بر کسی ربّت ستم
رُسته بینند آنچه بل کِشتند هم
چونکه ما گفتیم بر ا فرشتگان
سجده بر آدم نمایید از مکان
سجده پس کردند جز ابلیس دون
کآن بُد از جن، رفت از فرمان برون
شرح آن را گفته ایم از کیف و کم
نیست بر تکرار حاجت نیز هم
پس شما آیا که میگیرید دوست
دیو و فرزندان او را که عدوست
او و ابنائش شما را دشمنند
غیر من گیرید یار از خصم چند
بد بود بر ظالمان حق را بَدل
دیو و ذریّاتش اعنی بی جدل
ما نگرداندیمشان حاضر یقین
وقت خلق این سماوات و زمین
شور ز ایشان تا کنم در نیک و بد
یا به کاری جویم از ایشان مدد
هم ن بودستند حاضر آن زمن
که نمودم نفس هاشان خلق من
تا که باشند آگه از غیب امور
این نگوید جز سفیهی بی حضور
نیستم گیرنده من از گمرهان
مر مددکاری و پشتی نیم آن
راجع است أشهَدتُّهُم یا در طلب
مر ضمیرش سوی کفار عرب
که بخواندند آن ملایک را به نام
دختران حق ز عقل ناتمام
کی شما حاضر بُدید اعنی که من
خلق کردم عرش و فرش و مرد و زن
تا به خلقت از شما بعضی شوید
شاهد بعضی دیگر از عقل و دید
۸- آیات ۳۲ تا ۴۵: وَ اِضْرِبْ لَهُمْ مَثَلاً رَجُلَیْنِ جَعَلْنٰا لِأَحَدِهِمٰا جَنَّتَیْنِ مِنْ أَعْنٰابٍ وَ حَفَفْنٰاهُمٰا بِنَخْلٍ وَ جَعَلْنٰا بَیْنَهُمٰا زَرْعاً (۳۲) کِلْتَا اَلْجَنَّتَیْنِ آتَتْ أُکُلَهٰا وَ لَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَیْئاً وَ فَجَّرْنٰا خِلاٰلَهُمٰا نَهَراً (۳۳) وَ کٰانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقٰالَ لِصٰاحِبِهِ وَ هُوَ یُحٰاوِرُهُ أَنَا أَکْثَرُ مِنْکَ مٰالاً وَ أَعَزُّ نَفَراً (۳۴) وَ دَخَلَ جَنَّتَهُ وَ هُوَ ظٰالِمٌ لِنَفْسِهِ قٰالَ مٰا أَظُنُّ أَنْ تَبِیدَ هٰذِهِ أَبَداً (۳۵) وَ مٰا أَظُنُّ اَلسّٰاعَةَ قٰائِمَةً وَ لَئِنْ رُدِدْتُ إِلیٰ رَبِّی لَأَجِدَنَّ خَیْراً مِنْهٰا مُنْقَلَباً (۳۶) قٰالَ لَهُ صٰاحِبُهُ وَ هُوَ یُحٰاوِرُهُ أَ کَفَرْتَ بِالَّذِی خَلَقَکَ مِنْ تُرٰابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ سَوّٰاکَ رَجُلاً (۳۷) لٰکِنَّا هُوَ اَللّٰهُ رَبِّی وَ لاٰ أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَداً (۳۸) وَ لَوْ لاٰ إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَکَ قُلْتَ مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ لاٰ قُوَّةَ إِلاّٰ بِاللّٰهِ إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْکَ مٰالاً وَ وَلَداً (۳۹) فَعَسیٰ رَبِّی أَنْ یُؤْتِیَنِ خَیْراً مِنْ جَنَّتِکَ وَ یُرْسِلَ عَلَیْهٰا حُسْبٰاناً مِنَ اَلسَّمٰاءِ فَتُصْبِحَ صَعِیداً زَلَقاً (۴۰) أَوْ یُصْبِحَ مٰاؤُهٰا غَوْراً فَلَنْ تَسْتَطِیعَ لَهُ طَلَباً (۴۱) وَ أُحِیطَ بِثَمَرِهِ فَأَصْبَحَ یُقَلِّبُ کَفَّیْهِ عَلیٰ مٰا أَنْفَقَ فِیهٰا وَ هِیَ خٰاوِیَةٌ عَلیٰ عُرُوشِهٰا وَ یَقُولُ یٰا لَیْتَنِی لَمْ أُشْرِکْ بِرَبِّی أَحَداً (۴۲) وَ لَمْ تَکُنْ لَهُ فِئَةٌ یَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَ مٰا کٰانَ مُنْتَصِراً (۴۳) هُنٰالِکَ اَلْوَلاٰیَةُ لِلّٰهِ اَلْحَقِّ هُوَ خَیْرٌ ثَوٰاباً وَ خَیْرٌ عُقْباً (۴۴) وَ اِضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا کَمٰاءٍ أَنْزَلْنٰاهُ مِنَ اَلسَّمٰاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبٰاتُ اَلْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِیماً تَذْرُوهُ اَلرِّیٰاحُ وَ کٰانَ اَللّٰهُ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ مُقْتَدِراً (۴۵)۱۰- آیات ۵۲ تا ۵۹: وَ یَوْمَ یَقُولُ نٰادُوا شُرَکٰائِیَ اَلَّذِینَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُمْ وَ جَعَلْنٰا بَیْنَهُمْ مَوْبِقاً (۵۲) وَ رَأَی اَلْمُجْرِمُونَ اَلنّٰارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُوٰاقِعُوهٰا وَ لَمْ یَجِدُوا عَنْهٰا مَصْرِفاً (۵۳) وَ لَقَدْ صَرَّفْنٰا فِی هٰذَا اَلْقُرْآنِ لِلنّٰاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ کٰانَ اَلْإِنْسٰانُ أَکْثَرَ شَیْ‌ءٍ جَدَلاً (۵۴) وَ مٰا مَنَعَ اَلنّٰاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جٰاءَهُمُ اَلْهُدیٰ وَ یَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلاّٰ أَنْ تَأْتِیَهُمْ سُنَّةُ اَلْأَوَّلِینَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ اَلْعَذٰابُ قُبُلاً (۵۵) وَ مٰا نُرْسِلُ اَلْمُرْسَلِینَ إِلاّٰ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ وَ یُجٰادِلُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا بِالْبٰاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ اَلْحَقَّ وَ اِتَّخَذُوا آیٰاتِی وَ مٰا أُنْذِرُوا هُزُواً (۵۶) وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیٰاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهٰا وَ نَسِیَ مٰا قَدَّمَتْ یَدٰاهُ إِنّٰا جَعَلْنٰا عَلیٰ قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فِی آذٰانِهِمْ وَقْراً وَ إِنْ تَدْعُهُمْ إِلَی اَلْهُدیٰ فَلَنْ یَهْتَدُوا إِذاً أَبَداً (۵۷) وَ رَبُّکَ اَلْغَفُورُ ذُو اَلرَّحْمَةِ لَوْ یُؤٰاخِذُهُمْ بِمٰا کَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ اَلْعَذٰابَ بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ یَجِدُوا مِنْ دُونِهِ مَوْئِلاً (۵۸) وَ تِلْکَ اَلْقُریٰ أَهْلَکْنٰاهُمْ لَمّٰا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنٰا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِداً (۵۹)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اَلْمٰالُ وَ اَلْبَنُونَ زِینَةُ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ اَلْبٰاقِیٰاتُ اَلصّٰالِحٰاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوٰاباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً (۴۶) وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ اَلْجِبٰالَ وَ تَرَی اَلْأَرْضَ بٰارِزَةً وَ حَشَرْنٰاهُمْ فَلَمْ نُغٰادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً (۴۷) وَ عُرِضُوا عَلیٰ رَبِّکَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونٰا کَمٰا خَلَقْنٰاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَکُمْ مَوْعِداً (۴۸) وَ وُضِعَ اَلْکِتٰابُ فَتَرَی اَلْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمّٰا فِیهِ وَ یَقُولُونَ یٰا وَیْلَتَنٰا مٰا لِهٰذَا اَلْکِتٰابِ لاٰ یُغٰادِرُ صَغِیرَةً وَ لاٰ کَبِیرَةً إِلاّٰ أَحْصٰاهٰا وَ وَجَدُوا مٰا عَمِلُوا حٰاضِراً وَ لاٰ یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً (۴۹) وَ إِذْ قُلْنٰا لِلْمَلاٰئِکَةِ اُسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ کٰانَ مِنَ اَلْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِی وَ هُمْ لَکُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظّٰالِمِینَ بَدَلاً (۵۰) مٰا أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ لاٰ خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَ مٰا کُنْتُ مُتَّخِذَ اَلْمُضِلِّینَ عَضُداً (۵۱)
هوش مصنوعی: مال و پسران زینت زندگی دنیا هستند و چیزهای باقی و صالح بهتر است پیش پروردگارت از نظر پاداش و بهتر از امید. روزی که کوه‌ها را به حرکت درآوریم و زمین را نمایان ببینی و همه را جمع‌آوری کنیم و هیچ‌کس را باقی نگذاریم. آن‌ها به پروردگارت عرضه می‌شوند در صفی و آن‌گاه می‌گویند: ما را به اینجا آوردید همان‌طور که شما را در ابتدا آفریدیم. شما گمان می‌کردید که ما برای شما وقت معینی نخواهیم گذاشت. و کتاب عمل گذاشته می‌شود، پس می‌بینی که مجرمان از آنچه در آن است ترسان هستند و می‌گویند: واي بر ما! چه چیزی در این کتاب است که هیچ کوچک و بزرگی را فروگذار نکرده و همه را ثبت کرده است و آن‌ها آنچه عمل کرده‌اند حاضر می‌یابند و پروردگارت هیچ‌کس را ظلم نخواهد کرد. و وقتی به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، آن‌ها سجده کردند به جز ابلیس که از جن بود و از فرمان پروردگارش سرپیچی کرد. آیا شما او و فرزندانش را به‌جای من دوستان خود اتخاذ می‌کنید در حالی که آن‌ها برای شما دشمن هستند؟ و جایگزین بدی برای ظالمین هستند. من شاهد خلق آسمان‌ها و زمین و خلق خود آن‌ها نبودم و در عین حال من هرگز مضللین را یار و یاور نگرفتم.
مال و پسران آرایش زندگانی دنیاست و باقیهای شایسته بهتر است نزد پروردگارت از راه ثواب و بهتر است از راه امید (۴۶) و روزی که روان می‌گردانیم کوه‌ها را و بینی زمین را ظاهر و حشر کنیم ایشان را پس وا نگذاریم از ایشان احدی را (۴۷) و عرض کرده شوند بر پروردگارت صف کشیده بتحقیق آمدید ما را هم چنان که آفریدیم شما را اول بار بلکه ادعا کردید که هرگز نمی‌گردانیم برای شما وقت وعده (۴۸) و گذاشته شد کتاب پس بینی گناهکاران را که ترسندگانند از آنچه در آنست و می‌گویند ای وای بر ما چیست مر این نامه را که وا نگذاشته گناه خوردی را و نه بزرگی را مگر آنکه در شمار آورده آن را و یافتند آنچه کرده بودند حاضر و ستم نمی‌کند پروردگارت هیچ‌کس را (۴۹) و هنگامی که گفتیم مر فرشتگان را سجده کنید مر آدم را پس سجده کردند مگر ابلیس که بود از جن پس بیرون رفت از فرمان پروردگارش آیا پس می‌گیرید او را و فرزندانش دوستان از غیر من و ایشان مر شما را دشمنند بد است مر ستمکاران را بدل آنچه بجای خدا گزیدند (۵۰) حاضر نکردیمشان در آفرینش آسمانها و زمین و نه در آفریدن خودهاشان و نبودم گیرنده گمراه‌کنندگان را مددکار (۵۱)
هوش مصنوعی: مال و فرزندان زینت زندگی دنیا هستند و باقیات صالحات نزد پروردگار بهتر است و امید به پاداش این اعمال از نظر ارزش بالاتری برخوردار است. روزی که کوه‌ها را حرکت می‌دهیم و زمین را نمایان می‌کنیم و همه مردم را جمع می‌کنیم و کسی از آن‌ها باقی نخواهد ماند. آن‌ها به صف در برابر پروردگارشان عرضه می‌شوند و می‌گویند: «ما را به همان شکلی که در آغاز آفریدید، آورده‌اید» و ادعا می‌کنند که هرگز برای موعد وعده، بازنمی‌گردیم. آن‌گاه کتاب (عمل انسان‌ها) گشوده می‌شود و گناهکاران زمانی که نگران محتوای آن می‌شوند، می‌گویند: «ای وای بر ما، چه بر سر این نامه آمده که هیچ گناه کوچک و بزرگ را بر جای نگذاشته است و همه را شمارش کرده است» و آنچه را که انجام داده‌اند حاضر می‌یابند و پروردگار هیچ‌کس را ظلم نمی‌کند. هنگامی که به فرشتگان گفتیم که به آدم سجده کنند، آنان سجده کردند غیر از ابلیس که از جن بود و از فرمان پروردگار سرپیچی کرد. آیا او و نسلش را به عنوان دوستانی از غیر من می‌پذیرید؟ آن‌ها برای شما دشمنند و دشمنی ستمکاران بد است به خاطر آنچه به جای خدا انتخاب کردند. ما آن‌ها را در آفرینش آسمان‌ها و زمین و نیز در آفرینش خودشان حاضر نکردیم و نمی‌توانیم گمراه‌کنندگان را یاری رسانیم.
مال و فرزندان بود آرایشی
زندگی را هم سبب ز آسایشی
هوش مصنوعی: دارایی و فرزندان زینت بخش زندگی هستند و اینها خود می‌توانند عامل آرامش و آسایش در زندگی باشند.
باقیات الصالحات اندر ایاب
نزد حق هم بِه، به امید و ثواب
هوش مصنوعی: کارهای نیک و صالحی که در دنیا انجام داده‌ایم، در بازگشت به سوی خداوند ارزشمند و پاداش‌دهنده است. بنابراین باید به امید دریافت پاداش به این کردارها ادامه دهیم.
نزد ربّت آن خدای لم یزل
بهتر است اندر ثواب و هم اَمَل
هوش مصنوعی: بهتر است که نزد خداوند بی‌نهایت مهربان، پاداش و امید بیشتری وجود داشته باشد.
شاید آن مالت شود اسباب خیر
وآن ولد از کاملان در ستر و سیر
هوش مصنوعی: شاید آنچه که داری، باعث خوشبختی تو شود و فرزندت نیز از افراد نیکوکار و خجسته باشد.
هر دو بر نیکی شوندت پس سبب
نزد پاداش از عنایت های رب
هوش مصنوعی: اگر هر دو طرف به خوبی و نیکی برخورد کنند، پس دلیل آن نزد خداوند به عنوان پاداش از لطف و رحمت اوست.
یاد کن روزی که گردد کوهها
رانده و برکنده از جا در هوا
هوش مصنوعی: به یاد بیاور روزی را که کوه‌ها از جای خود بیرون رانده می‌شوند و در آسمان معلق می‌مانند.
وین زمین را بنگری ظاهر شده
مردگان از زیر بر روی آمده
هوش مصنوعی: اگر به این زمین نگاه کنی، مردگان از زیرخاک به سطح آمده‌اند و آشکار شده‌اند.
جمعشان سازیم یکجا برقرار
نی که یک تن گردد از ما واگذار
هوش مصنوعی: اگر بخواهیم همه را در یکجا جمع کنیم، به‌گونه‌ای که تبدیل به یک نفر شویم، این کار ممکن نیست و نمی‌توانیم از هم جدا شویم.
عرضه کرده جمله گردند آن رمه
صف کشیده بر خداوندت همه
هوش مصنوعی: همه آنچه که عرضه کرده‌اند، در صفی منظم و مرتب به پیشگاه پروردگار تو آمده‌اند.
گوید ایشان را خدا آخر به ما
آمدید آنسان که بودید ابتدا
هوش مصنوعی: خداوند به آن‌ها می‌گوید: همان‌طور که در آغاز بودید، در پایان نیز به همین شکل به ما آمدید.
بی کس و بی جاه و مال و برهنه
بی رفیق و بی معین و یک تنه
هوش مصنوعی: تنها و بدون هیچ‌گونه جایگاه اجتماعی، ثروت یا کمک، عریان و بی‌دوست، بدون هیچ یاری و به تنهایی در این دنیا هستم.
همچنان که آفریدیم از نخست
ما شما را بی کس و عریان و سست
هوش مصنوعی: ما شما را از ابتدا به گونه‌ای آفریدیم که تنها، عریان و ناتوان باشید.
نه چنان بود آنکه می پنداشتید
نیست آن موعد که وعده شد پدید
هوش مصنوعی: چنین نبود که فکر می‌کردید و موعدی که وعده داده شده بود، هنوز فرا نرسیده است.
می شود آن نامه ها بگذاشته
که عملها ثبت در وی داشته
هوش مصنوعی: آن نامه‌ها که عمل‌ها در آن ثبت شده، ممکن است کنار گذاشته شوند.
پس ببینی مجرمان را ترسناک
وای بر ما، می بگویند از هلاک
هوش مصنوعی: وقتی مجرمان را مشاهده کنی که چقدر ترسناک هستند، از سرنوشت بد خود نگران خواهی شد و می‌فهمی که آن‌ها درباره‌ی وقوع این عذاب چه می‌گویند.
بهر ما مانا چه بوده است این کتاب
که فرو نگذاشته هیچ از حساب
هوش مصنوعی: این کتاب برای ما چه اهمیتی دارد که هیچ موضوعی را از حساب و کتاب باز نگذاشته است؟
از صغیره وز کبیره اندر آن
مر که بشمرده است آن را بر نشان
هوش مصنوعی: هر چیزی که از کوچک و بزرگ در آن وجود دارد، به شمارش درآمده و مشخص شده است.
می بیابند آنچه را که کرده اند
نزد خود حاضر نه زآن در پرده اند
هوش مصنوعی: آنهایی که کارهایشان را انجام داده‌اند، حالا با عواقب آن روبه‌رو می‌شوند و نمی‌توانند از حقیقت فرار کنند.
نه نماید بر کسی ربّت ستم
رُسته بینند آنچه بل کِشتند هم
هوش مصنوعی: هیچ کسی نمی‌تواند از ستم و ظلمی که بر او رفته است فرار کند؛ زیرا نتیجه‌ی اعمالش را خواهد دید و آنچه کاشته، برداشت خواهد کرد.
چونکه ما گفتیم بر ا فرشتگان
سجده بر آدم نمایید از مکان
هوش مصنوعی: وقتی که ما به فرشتگان گفتیم که به آدم سجده کنند، از جای خود برخواستند.
سجده پس کردند جز ابلیس دون
کآن بُد از جن، رفت از فرمان برون
هوش مصنوعی: سایر موجودات سجده کردند، جز ابلیس که از جنس جن بود و از فرمان خارج شد.
شرح آن را گفته ایم از کیف و کم
نیست بر تکرار حاجت نیز هم
هوش مصنوعی: توضیحات قبلی را در خصوص این موضوع ارائه داده‌ایم و نیازی به تکرار دوباره آن نیست.
پس شما آیا که میگیرید دوست
دیو و فرزندان او را که عدوست
هوش مصنوعی: آیا شما نیک می‌دانید که دوستان شیطان و فرزندان او که دشمن هستند را می‌پذیرید و با آنان همراه می‌شوید؟
او و ابنائش شما را دشمنند
غیر من گیرید یار از خصم چند
هوش مصنوعی: او و فرزندانش با شما دشمنند، جز من که حامی شما هستم. از دشمن چه یاری می‌خواهید؟
بد بود بر ظالمان حق را بَدل
دیو و ذریّاتش اعنی بی جدل
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که وقتی ظلم و ستم بر انسان‌ها حاکم شود، حق و حقیقت به راحتی می‌تواند به مسائلی تبدیل شود که دیگر هیچ‌گونه منطق و دلیل روشنی ندارند. به عبارتی، در شرایط ظلم، مفاهیم درست و نادرست به هم می‌ریزند و دیگر نمی‌توان به راحتی در مورد آنها قضاوت کرد.
ما نگرداندیمشان حاضر یقین
وقت خلق این سماوات و زمین
هوش مصنوعی: ما آنها را نگردانیدیم و در واقع در زمان آفرینش این آسمان‌ها و زمین، آنها به یقین حاضر نبودند.
شور ز ایشان تا کنم در نیک و بد
یا به کاری جویم از ایشان مدد
هوش مصنوعی: من از شور و حال آن‌ها الهام می‌گیرم تا در کارهای خوب و بد تصمیم بگیرم یا از آن‌ها کمک بگیرم.
هم ن بودستند حاضر آن زمن
که نمودم نفس هاشان خلق من
هوش مصنوعی: آنها در زمانه‌ای که جانم را به نمایش گذاشتم، حاضر بودند و به زندگی من نیامده بودند.
تا که باشند آگه از غیب امور
این نگوید جز سفیهی بی حضور
هوش مصنوعی: تا زمانی که به امور پنهان و غیبی آگاهی نداشته باشند، کسی جز افراد نادان درباره آن چیزی نمی‌گوید.
نیستم گیرنده من از گمرهان
مر مددکاری و پشتی نیم آن
هوش مصنوعی: من در زمره کسانی نیستم که از دیگران درخواست کمک و پشتیبانی کنم.
راجع است أشهَدتُّهُم یا در طلب
مر ضمیرش سوی کفار عرب
هوش مصنوعی: من به آنها شهادت دادم یا در جستجوی رضایتش به سوی کافران عرب می‌روم.
که بخواندند آن ملایک را به نام
دختران حق ز عقل ناتمام
هوش مصنوعی: ملائکه به نام دختران حق خوانده شدند، در حالی که از عقل ناقص و ناتمام برخوردار بودند.
کی شما حاضر بُدید اعنی که من
خلق کردم عرش و فرش و مرد و زن
هوش مصنوعی: چه زمانی شما را حاضر دیدم، یعنی زمانی که من آسمان‌ها و زمین و مرد و زن را آفریدم.
تا به خلقت از شما بعضی شوید
شاهد بعضی دیگر از عقل و دید
هوش مصنوعی: شما باید به گونه‌ای خلق شوید که از یکدیگر نشانه‌هایی از عقل و بینش را مشاهده کنید.