گنجور

۱۰- آیات ۵۲ تا ۵۹

وَ یَوْمَ یَقُولُ نٰادُوا شُرَکٰائِیَ اَلَّذِینَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُمْ وَ جَعَلْنٰا بَیْنَهُمْ مَوْبِقاً (۵۲) وَ رَأَی اَلْمُجْرِمُونَ اَلنّٰارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُوٰاقِعُوهٰا وَ لَمْ یَجِدُوا عَنْهٰا مَصْرِفاً (۵۳) وَ لَقَدْ صَرَّفْنٰا فِی هٰذَا اَلْقُرْآنِ لِلنّٰاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ کٰانَ اَلْإِنْسٰانُ أَکْثَرَ شَیْ‌ءٍ جَدَلاً (۵۴) وَ مٰا مَنَعَ اَلنّٰاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جٰاءَهُمُ اَلْهُدیٰ وَ یَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلاّٰ أَنْ تَأْتِیَهُمْ سُنَّةُ اَلْأَوَّلِینَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ اَلْعَذٰابُ قُبُلاً (۵۵) وَ مٰا نُرْسِلُ اَلْمُرْسَلِینَ إِلاّٰ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ وَ یُجٰادِلُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا بِالْبٰاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ اَلْحَقَّ وَ اِتَّخَذُوا آیٰاتِی وَ مٰا أُنْذِرُوا هُزُواً (۵۶) وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیٰاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهٰا وَ نَسِیَ مٰا قَدَّمَتْ یَدٰاهُ إِنّٰا جَعَلْنٰا عَلیٰ قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فِی آذٰانِهِمْ وَقْراً وَ إِنْ تَدْعُهُمْ إِلَی اَلْهُدیٰ فَلَنْ یَهْتَدُوا إِذاً أَبَداً (۵۷) وَ رَبُّکَ اَلْغَفُورُ ذُو اَلرَّحْمَةِ لَوْ یُؤٰاخِذُهُمْ بِمٰا کَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ اَلْعَذٰابَ بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ یَجِدُوا مِنْ دُونِهِ مَوْئِلاً (۵۸) وَ تِلْکَ اَلْقُریٰ أَهْلَکْنٰاهُمْ لَمّٰا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنٰا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِداً (۵۹)

و روزی که گوید ندا کنید انبازان مرا که دعوی کردید پس ندا کردند ایشان را پس جواب ندادند مر ایشان را و گردانیدیم میان ایشان جای هلاک‌شدنی (۵۲) و دیدند گناهکاران آتش را پس دانستند که ایشان افتاد نیانند در آن و نیافتند از آن جای برگشتنی (۵۳) و بتحقیق مکرر آوردیم و این قرآن از برای مردمان از هر داستانی و باشد انسان بیشتر چیزی از راه جدل (۵۴) و منع نکرد مردمان را که بگروند وقتی که آمد ایشان را هدایت و آمرزش خواهند از پروردگارشان مگر آنکه ایشان را عادت پیشینیان یا آید ایشان را عذاب روی با روی (۵۵) و نمی‌فرستیم فرستادگان را مگر بشارت‌دهندگان و بیم‌کنندگان و مجادله می‌کنند آنان که کافر شدند بباطل تا زایل گردانند بآن حق را و گرفتند آیتهای مرا و آنچه بیم کرده شدند باستهزاء (۵۶) و کیست ستمکارتر از آنکه پند داده شد بآیتهای پروردگارش پس رو گردانید از آنها و فراموش کرد آنچه را پیش فرستاد دستش بدرستی که ما گردانیدیم بر دلهاشان پوششها مبادا که بفهمند آن را و در گوشهای ایشان گرانی و اگر بخوانی ایشان را بسوی هدایت پس هدایت نمی‌یابند آن‌گاه هرگز (۵۷) و پروردگار تو است آمرزگار صاحب رحمت اگر مؤاخذه می‌کرد ایشان را بآنچه کسب کردند هر آینه تعجیل می‌نمود برای ایشان عذاب را بلکه مر ایشان‌راست وقت وعده که نیابند از غیر او پناهی (۵۸) و این قریه‌ها هلاک کردیم ایشان را چون ستم کردند و کردیم برای هلاکشان وقت وعده (۵۹)

یاد کن روزی که حق گوید عیان
مر شریکانِ مرا خوانید هان
که بُدند از زعمتان همراز من
پس بخوانید ار بوند انباز من
پس مر ایشان را اجابت نی کنند
عاجزان از کس اجابت کی کنند
وَجَعَلنَا بَینَهُم م وبِق بجاست
جای اهلاک آن کسان را تا کجاست
نار را چون بنگرند آن مشرکان
شد یقینشان که در افتند اندر آن
هم ز آتش مینیابند ایچ نیز
بازگشتن را مکانی در گریز
ما در این قرآن بیان کردیم بل
پند را لِلنَّاسِ مِن کُلِّ مَثَل
که بدان دارند در نظم احتیاج
وز دلایل، وز قصص، بی اعوجاج
واندر انکار و خصومت بی محل
کَانَ الْإنسَانُ أکْثَرَ شَیءٍ جَدَل
منع از تصدیق مردم را نکرد
رهنما چون آمد از خلاّق فرد
هم نه ز استغفارشان مانع چنین
انتظار الاّ به رسم اولین
منتظر بر سنت پیش از غلو
یا که آیدشان عذابی رو به رو
نی فرستادیم ما پیغمبران
جز مبشر نیز منذر در جهان
وآن کسان که نگرویدند از ضلال
می کنند ایشان به بیهوده جدال
حق بدان بیهوده تا زایل کنند
و اهل حق را پست از باطل کنند
هزو بگرفتند آیت های ما
وآنچه بُد بر خلق انذار از خدا
اظلم از وی کیست کو چون در طلب
یاد کرده شد به آیت های رب
پس کند اعراض از آن وز یاد خویش
میبرد آنچه فرستاده است پیش
دستهایش یعنی اندر هر محل
پیش بفرستاده از سوء عمل
ما نهادستیم بر دلهایشان
پوششی تا در نیابند این بیان
بازشان سنگینی اندر گوشها
هِشته ایم اندر پی روپوشها
خوانی ار سوی هدایتشان تو باز
مهتدی هرگز نگردند از نیاز
ربّت آمرزنده و بخشنده است
دیر گیر و زود بخش از بنده است
گر بگیرد کافران را بر عذاب
زود بر چیزی که کردند اکتساب
مهلت ایشان را بندهد نیم دم
می شتاباند به پاداش ستم
لیک نکند هیچ تعجیل اندر آن
تا که ایشان را رسد وقت و زمان
که نیابند آن زما ن جز حق پناه
تا به سوی او گریزند از گناه
آن قرائی کاهل آنها را به گاه
ما نمودیم از ستمهاشان تباه
هم به لوح اهلاکشان مرقوم بود
نفیشان را وعدة معلوم بود
۹- آیات ۴۶ تا ۵۱: اَلْمٰالُ وَ اَلْبَنُونَ زِینَةُ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ اَلْبٰاقِیٰاتُ اَلصّٰالِحٰاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوٰاباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً (۴۶) وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ اَلْجِبٰالَ وَ تَرَی اَلْأَرْضَ بٰارِزَةً وَ حَشَرْنٰاهُمْ فَلَمْ نُغٰادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً (۴۷) وَ عُرِضُوا عَلیٰ رَبِّکَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونٰا کَمٰا خَلَقْنٰاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَکُمْ مَوْعِداً (۴۸) وَ وُضِعَ اَلْکِتٰابُ فَتَرَی اَلْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمّٰا فِیهِ وَ یَقُولُونَ یٰا وَیْلَتَنٰا مٰا لِهٰذَا اَلْکِتٰابِ لاٰ یُغٰادِرُ صَغِیرَةً وَ لاٰ کَبِیرَةً إِلاّٰ أَحْصٰاهٰا وَ وَجَدُوا مٰا عَمِلُوا حٰاضِراً وَ لاٰ یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً (۴۹) وَ إِذْ قُلْنٰا لِلْمَلاٰئِکَةِ اُسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ کٰانَ مِنَ اَلْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِی وَ هُمْ لَکُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظّٰالِمِینَ بَدَلاً (۵۰) مٰا أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ لاٰ خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَ مٰا کُنْتُ مُتَّخِذَ اَلْمُضِلِّینَ عَضُداً (۵۱)۱۱- آیات ۶۰ تا ۶۴: وَ إِذْ قٰالَ مُوسیٰ لِفَتٰاهُ لاٰ أَبْرَحُ حَتّٰی أَبْلُغَ مَجْمَعَ اَلْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُباً (۶۰) فَلَمّٰا بَلَغٰا مَجْمَعَ بَیْنِهِمٰا نَسِیٰا حُوتَهُمٰا فَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی اَلْبَحْرِ سَرَباً (۶۱) فَلَمّٰا جٰاوَزٰا قٰالَ لِفَتٰاهُ آتِنٰا غَدٰاءَنٰا لَقَدْ لَقِینٰا مِنْ سَفَرِنٰا هٰذٰا نَصَباً (۶۲) قٰالَ أَ رَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنٰا إِلَی اَلصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ اَلْحُوتَ وَ مٰا أَنْسٰانِیهُ إِلاَّ اَلشَّیْطٰانُ أَنْ أَذْکُرَهُ وَ اِتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی اَلْبَحْرِ عَجَباً (۶۳) قٰالَ ذٰلِکَ مٰا کُنّٰا نَبْغِ فَارْتَدّٰا عَلیٰ آثٰارِهِمٰا قَصَصاً (۶۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ یَوْمَ یَقُولُ نٰادُوا شُرَکٰائِیَ اَلَّذِینَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُمْ وَ جَعَلْنٰا بَیْنَهُمْ مَوْبِقاً (۵۲) وَ رَأَی اَلْمُجْرِمُونَ اَلنّٰارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُوٰاقِعُوهٰا وَ لَمْ یَجِدُوا عَنْهٰا مَصْرِفاً (۵۳) وَ لَقَدْ صَرَّفْنٰا فِی هٰذَا اَلْقُرْآنِ لِلنّٰاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ کٰانَ اَلْإِنْسٰانُ أَکْثَرَ شَیْ‌ءٍ جَدَلاً (۵۴) وَ مٰا مَنَعَ اَلنّٰاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جٰاءَهُمُ اَلْهُدیٰ وَ یَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلاّٰ أَنْ تَأْتِیَهُمْ سُنَّةُ اَلْأَوَّلِینَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ اَلْعَذٰابُ قُبُلاً (۵۵) وَ مٰا نُرْسِلُ اَلْمُرْسَلِینَ إِلاّٰ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ وَ یُجٰادِلُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا بِالْبٰاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ اَلْحَقَّ وَ اِتَّخَذُوا آیٰاتِی وَ مٰا أُنْذِرُوا هُزُواً (۵۶) وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیٰاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهٰا وَ نَسِیَ مٰا قَدَّمَتْ یَدٰاهُ إِنّٰا جَعَلْنٰا عَلیٰ قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فِی آذٰانِهِمْ وَقْراً وَ إِنْ تَدْعُهُمْ إِلَی اَلْهُدیٰ فَلَنْ یَهْتَدُوا إِذاً أَبَداً (۵۷) وَ رَبُّکَ اَلْغَفُورُ ذُو اَلرَّحْمَةِ لَوْ یُؤٰاخِذُهُمْ بِمٰا کَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ اَلْعَذٰابَ بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ یَجِدُوا مِنْ دُونِهِ مَوْئِلاً (۵۸) وَ تِلْکَ اَلْقُریٰ أَهْلَکْنٰاهُمْ لَمّٰا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنٰا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِداً (۵۹)
هوش مصنوعی: در روزی که به آن‌ها گفته می‌شود که شرکای خود را بخوانید، آن‌ها را می‌خوانند اما پاسخ نمی‌دهند و ما میان آن‌ها حجاب و مانعی قرار داده‌ایم. مجرمان آتش را می‌بینند و گمان می‌کنند که در آن خواهند افتاد، اما برای نجات، راهی نمی‌یابند. ما در این قرآن برای مردم از هر مثل و نماد سخن گفته‌ایم، اما انسان‌ها در بحث و جدل بیشتر از هر چیز دیگرند. چیزی مانع از ایمان مردم نمی‌شود وقتی هدایت به آن‌ها می‌رسد و از پروردگار خود آمرزش می‌خواهند، به جز این که به آن‌ها سنت‌های گذشتگان برسد یا عذابی قبل از آن‌ها فرا برسد. ما فرستادگان خود را جز به عنوان مژده‌دهندگان و بیم‌دهندگان نمی‌فرستیم و کافرانی که با باطل جدل می‌کنند تا حق را باطل کنند و آیات من را به سخره می‌گیرند. چه کسی ظالم‌تر از آن کسی است که به آیات پروردگارش تذکر داده شده اما از آن روی گردان شده و فراموش کرده که چه کرده است؟ ما بر دل‌های آن‌ها پوشش‌هایی قرار داده‌ایم تا نفهمند و در گوش‌هایشان سنگینی است و اگر آن‌ها را به هدایت دعوت کنی، هرگز هدایت نخواهند شد. و پروردگارت آمرزنده و دارای رحمت است، اگر بخواهد آن‌ها را به خاطر اعمالشان مؤاخذه کند، عذاب را به سرعت بر آن‌ها نازل می‌کند، ولی برای آن‌ها موعودی است که نمی‌توانند از آن فرار کنند. و آن شهرها را که هلاک کردیم، زمانی که ظلم کردند، و زمان هلاکت برای آن‌ها معین کرده بودیم.
و روزی که گوید ندا کنید انبازان مرا که دعوی کردید پس ندا کردند ایشان را پس جواب ندادند مر ایشان را و گردانیدیم میان ایشان جای هلاک‌شدنی (۵۲) و دیدند گناهکاران آتش را پس دانستند که ایشان افتاد نیانند در آن و نیافتند از آن جای برگشتنی (۵۳) و بتحقیق مکرر آوردیم و این قرآن از برای مردمان از هر داستانی و باشد انسان بیشتر چیزی از راه جدل (۵۴) و منع نکرد مردمان را که بگروند وقتی که آمد ایشان را هدایت و آمرزش خواهند از پروردگارشان مگر آنکه ایشان را عادت پیشینیان یا آید ایشان را عذاب روی با روی (۵۵) و نمی‌فرستیم فرستادگان را مگر بشارت‌دهندگان و بیم‌کنندگان و مجادله می‌کنند آنان که کافر شدند بباطل تا زایل گردانند بآن حق را و گرفتند آیتهای مرا و آنچه بیم کرده شدند باستهزاء (۵۶) و کیست ستمکارتر از آنکه پند داده شد بآیتهای پروردگارش پس رو گردانید از آنها و فراموش کرد آنچه را پیش فرستاد دستش بدرستی که ما گردانیدیم بر دلهاشان پوششها مبادا که بفهمند آن را و در گوشهای ایشان گرانی و اگر بخوانی ایشان را بسوی هدایت پس هدایت نمی‌یابند آن‌گاه هرگز (۵۷) و پروردگار تو است آمرزگار صاحب رحمت اگر مؤاخذه می‌کرد ایشان را بآنچه کسب کردند هر آینه تعجیل می‌نمود برای ایشان عذاب را بلکه مر ایشان‌راست وقت وعده که نیابند از غیر او پناهی (۵۸) و این قریه‌ها هلاک کردیم ایشان را چون ستم کردند و کردیم برای هلاکشان وقت وعده (۵۹)
هوش مصنوعی: روزی می‌آید که خداوند به گروهی می‌گوید که هم‌پیمانان من را فراخوانید، همان‌هایی که با شما به جدل پرداختند. پس آن‌ها را ندا می‌کنند، اما هیچ پاسخی نمی‌گیرند و خداوند میان آنها جایی می‌گذارد که هلاک خواهند شد. گناهکاران در آن روز آتش را می‌بینند و به خوبی می‌دانند که در آن سقوط خواهند کرد و هیچ راهی برای بازگشت نخواهند داشت. ما بارها این قرآن را برای مردم نازل کرده‌ایم و در هر داستانی عبرتی وجود دارد، اما انسان‌ها عموماً به جدل می‌پردازند و از ایمان آوردن به هدایت و آمرزش پروردگار خود باز می‌مانند، مگر اینکه به عادت‌های نادرست پیشینیان خود ادامه دهند یا عذابی بر آن‌ها نازل شود. ما فرستادگان را تنها برای بشارت و هشدار فرستاده‌ایم و کافران با باطل می‌کوشند حق را از بین ببرند و نشانه‌های ما را استهزا می‌کنند. کسی ستمکارتر از آن کسی نیست که هشدارهای پروردگارش را دریافت کرده ولی روی برگردانده و آن‌ها را فراموش می‌کند. خداوند بر دل‌های آنها پوششی قرار داده است تا نتوانند بفهمند و گوش‌هایشان سنگین شده است. اگر آنان را به سمت هدایت بخوانی، هرگز هدایت نخواهند یافت. پروردگار تو آمرزنده و دارای رحمت است، و اگر به خاطر اعمالشان مؤاخذه می‌کرد، عذاب را به سرعت بر آن‌ها نازل می‌کرد. اما برای آن‌ها وقت معینی است که جز او هیچ پناهی برایشان نخواهد بود. شهرهایی را که به ستم خود ادامه دادند، هلاک کردیم و برای زمان هلاکتشان مهلتی مشخص تعیین کردیم.
یاد کن روزی که حق گوید عیان
مر شریکانِ مرا خوانید هان
هوش مصنوعی: به یاد بیاور روزی را که حق، به وضوح سخن می‌گوید و می‌گوید که همراهان من کجا هستند، هان!
که بُدند از زعمتان همراز من
پس بخوانید ار بوند انباز من
هوش مصنوعی: اگر از دوستان و همراهان شما کسی هست که با من راز دارد، پس بیایید با هم صحبت کنیم و این راز را در میان بگذاریم.
پس مر ایشان را اجابت نی کنند
عاجزان از کس اجابت کی کنند
هوش مصنوعی: بنابراین، افرادی که در کارهای خود ناتوان هستند، چگونه می‌توانند از دیگران پاسخ و کمک بگیرند؟
وَجَعَلنَا بَینَهُم م وبِق بجاست
جای اهلاک آن کسان را تا کجاست
هوش مصنوعی: ما میان آنان فاصله‌ای قرار دادیم تا هلاک آن‌ها مشخص شود و به کجا می‌رسد.
نار را چون بنگرند آن مشرکان
شد یقینشان که در افتند اندر آن
هوش مصنوعی: مشرکان وقتی که نار را ببینند، به یقین می‌رسند که در آن خواهند افتاد.
هم ز آتش مینیابند ایچ نیز
بازگشتن را مکانی در گریز
هوش مصنوعی: در آتش مینا، هیچ راهی برای بازگشت وجود ندارد و در فرار نیز مکانی نیست.
ما در این قرآن بیان کردیم بل
پند را لِلنَّاسِ مِن کُلِّ مَثَل
هوش مصنوعی: ما در این قرآن، انواع تعالیم و پندها را برای مردم به وضوح توضیح داده‌ایم و برای آن‌ها هر نوع مثالی آورده‌ایم.
که بدان دارند در نظم احتیاج
وز دلایل، وز قصص، بی اعوجاج
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که نظم و秩ت در شعر و نثر نیازمند دانش و دلایل صحیح است و باید به گونه‌ای بیان شود که خالی از پیچیدگی و ابهام باشد.
واندر انکار و خصومت بی محل
کَانَ الْإنسَانُ أکْثَرَ شَیءٍ جَدَل
هوش مصنوعی: انسان در تردید و جدل‌های بی‌مورد بسیار جدی و ستیزه‌جو است.
منع از تصدیق مردم را نکرد
رهنما چون آمد از خلاّق فرد
هوش مصنوعی: رهنما مانع از این نشد که مردم چیزهایی را که می‌گویند تأیید کنند، چون زمانی که خالق خاص به میان آمد.
هم نه ز استغفارشان مانع چنین
انتظار الاّ به رسم اولین
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هیچ چیزی نمی‌تواند مانع از تحقق این انتظار شود، جز طلب بخشش و آمرزش از سوی آن‌ها، که به نوعی نشان‌دهنده‌ی رفتار و روشی است که در گذشته نیز وجود داشته است.
منتظر بر سنت پیش از غلو
یا که آیدشان عذابی رو به رو
هوش مصنوعی: منتظر باش بر طریقی که پیش از افراط، عذاب در پیش است.
نی فرستادیم ما پیغمبران
جز مبشر نیز منذر در جهان
هوش مصنوعی: ما پیامبران را به دنیا فرستادیم تا خبر خوش بدهند و مردم را نیز از عواقب اعمالشان آگاه کنند.
وآن کسان که نگرویدند از ضلال
می کنند ایشان به بیهوده جدال
هوش مصنوعی: افرادی که از گمراهی دوری جستند، در واقع بی‌دلیل و بیهوده بحث و جدل می‌کنند.
حق بدان بیهوده تا زایل کنند
و اهل حق را پست از باطل کنند
هوش مصنوعی: حقیقت را نادیده می‌گیرند تا آن را نابود کنند و سعی می‌کنند که انسان‌های حقیقت‌جو را بی‌ارزش جلوه دهند و به پای باطل پایین ببرند.
هزو بگرفتند آیت های ما
وآنچه بُد بر خلق انذار از خدا
هوش مصنوعی: آیات ما به شدت مورد تأکید قرار گرفت و هر آنچه که برای مردم نسبت به عذاب الهی هشدار بود، مطرح شد.
اظلم از وی کیست کو چون در طلب
یاد کرده شد به آیت های رب
هوش مصنوعی: کسی که در جستجوی یاد و شناخت خداوند برمی‌آید، آیا ظلمی بزرگ‌تر از او وجود دارد؟
پس کند اعراض از آن وز یاد خویش
میبرد آنچه فرستاده است پیش
هوش مصنوعی: پس از آنکه از چیزی روی برمی‌گرداند و یاد خود را فراموش می‌کند، آنچه را که قبلاً به دیگران هدیه داده، از خاطر خواهد برد.
دستهایش یعنی اندر هر محل
پیش بفرستاده از سوء عمل
هوش مصنوعی: دست‌های او نشان‌دهنده‌ی کارهای ناپسندش در هر جا و هر مکان است.
ما نهادستیم بر دلهایشان
پوششی تا در نیابند این بیان
هوش مصنوعی: ما بر دل‌هایشان حجاب و پوششی قرار دادیم تا نتوانند این سخن را درک کنند.
بازشان سنگینی اندر گوشها
هِشته ایم اندر پی روپوشها
هوش مصنوعی: ما به آن‌ها گوشزد کرده‌ایم که هرچقدر هم که سعی کنند خود را بپوشانند و پنهان کنند، حقیقت را نمی‌توانند پنهان نمایند.
خوانی ار سوی هدایتشان تو باز
مهتدی هرگز نگردند از نیاز
هوش مصنوعی: اگر تو به سوی آنها که به هدایت نیاز دارند بروی، هرگز از نیاز خود رهایی نخواهند یافت.
ربّت آمرزنده و بخشنده است
دیر گیر و زود بخش از بنده است
هوش مصنوعی: خداوند بخشنده و آمرزنده‌ای است که گاهی عذر می‌خورد و گاهی زودتر از آنچه که انتظار می‌رود، نعمت خود را به بندگانش می‌بخشد.
گر بگیرد کافران را بر عذاب
زود بر چیزی که کردند اکتساب
هوش مصنوعی: اگر کافران به عذاب گرفتار شوند، به خاطر آنچه که به دست آورده‌اند، به سرعت عذاب خواهند شد.
مهلت ایشان را بندهد نیم دم
می شتاباند به پاداش ستم
هوش مصنوعی: زمانی که به ستمگران فرصتی داده می‌شود، همان لحظه‌ای که از آن استفاده می‌کنند، به سرعت به کیفر آن‌ها می‌رسد.
لیک نکند هیچ تعجیل اندر آن
تا که ایشان را رسد وقت و زمان
هوش مصنوعی: اما هیچ شتابی در این کار نیست تا زمانی که آنها به وقت و موقعیت مناسب خود برسند.
که نیابند آن زما ن جز حق پناه
تا به سوی او گریزند از گناه
هوش مصنوعی: فقط حق پناهی است که در زمان سخت به آن پناه می‌برند، تا از گناه‌ها و خطاهای خود به سوی او فرار کنند.
آن قرائی کاهل آنها را به گاه
ما نمودیم از ستمهاشان تباه
هوش مصنوعی: در آنجا که ما آنجا را به حال خود رها کردیم، کسانی که در آرامش و تنبلی به سر می‌بردند، به دلیل ظلم و ستم‌هایی که انجام دادند، نابود شدند.
هم به لوح اهلاکشان مرقوم بود
نفیشان را وعدة معلوم بود
هوش مصنوعی: همچنین سرنوشت نابودی آنان بر روی لوح نوشته شده بود و تقدیرشان به وضوح مشخص بود.