گنجور

۹- آیات ۶۳ تا ۶۹

قٰالَ اِذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزٰاؤُکُمْ جَزٰاءً مَوْفُوراً (۶۳) وَ اِسْتَفْزِزْ مَنِ اِسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَ أَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَ رَجِلِکَ وَ شٰارِکْهُمْ فِی اَلْأَمْوٰالِ وَ اَلْأَوْلاٰدِ وَ عِدْهُمْ وَ مٰا یَعِدُهُمُ اَلشَّیْطٰانُ إِلاّٰ غُرُوراً (۶۴) إِنَّ عِبٰادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطٰانٌ وَ کَفیٰ بِرَبِّکَ وَکِیلاً (۶۵) رَبُّکُمُ اَلَّذِی یُزْجِی لَکُمُ اَلْفُلْکَ فِی اَلْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ کٰانَ بِکُمْ رَحِیماً (۶۶) وَ إِذٰا مَسَّکُمُ اَلضُّرُّ فِی اَلْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاّٰ إِیّٰاهُ فَلَمّٰا نَجّٰاکُمْ إِلَی اَلْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَ کٰانَ اَلْإِنْسٰانُ کَفُوراً (۶۷) أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمْ جٰانِبَ اَلْبَرِّ أَوْ یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حٰاصِباً ثُمَّ لاٰ تَجِدُوا لَکُمْ وَکِیلاً (۶۸) أَمْ أَمِنْتُمْ أَنْ یُعِیدَکُمْ فِیهِ تٰارَةً أُخْریٰ فَیُرْسِلَ عَلَیْکُمْ قٰاصِفاً مِنَ اَلرِّیحِ فَیُغْرِقَکُمْ بِمٰا کَفَرْتُمْ ثُمَّ لاٰ تَجِدُوا لَکُمْ عَلَیْنٰا بِهِ تَبِیعاً (۶۹)

گفت برو پس کسی که پیرو شود ترا از ایشان پس بدرستی که دوزخ جزای شماست جزای تمام (۶۳) و لغزش ده کسی را که توانی از ایشان بآوازت و برانگیزان بر ایشان با سوارانت و پیادگانت و شرکت کن با ایشان در مالها و اولاد و وعده ده ایشان را و وعده نمی‌دهد ایشان را شیطان مگر فریب را (۶۴) بدرستی که بندگان من نیست مر ترا بر ایشان تسلطی و بس باشد پروردگارت وکیل (۶۵) پروردگار شماست که میراند برای شما کشتی را در دریا تا بجوئید از فضلش بدرستی که او باشد بشما مهربان (۶۶) و چون مس کند شما را ضرر در دریا گم می‌شود آن را که می‌خوانید از غیر او پس چون نجات دادتان بسوی بیابان روی گردان شدید و باشد انسان ناسپاس (۶۷) آیا پس ایمن شدید که فرو برد با شما طرف بر را (خشکی را) یا فرستد بر شما تندباد سنگریزه‌پاشی را پس نیابید برای خود حافظی را (۶۸) یا ایمن شدید که باز گرداند شما را در آن بار دیگر پس فرستد بر شما در هم شکننده از باد پس غرق کند شما را بسبب آنکه کافر شدید پس نیابید برای خود بر ما بآن از پی آینده (۶۹)

گفت رو هر کس تو را گردد مطیع
پس به دوزخ جایتان ب اشد جمیع
این جزاء موفور باشد بر شما
پس بجنبان شان توانی گر ز جا
یعنی از بادت نجنبد هر کسی
جز که باشد در ره طاعت خسی
هر که را پس می توانی تا به موت
می بجنبان بر مراد خود ز صوت
می برانگیزان بر ایشان لشکرت
از سوار و از پیاده در برت
از سوارانش تو را بدهم خبر
تا شناسی چونکه گردد حمله ور
خشم و شهوت، نخوت و عجب و ریاء
هر یک اندازندت اندر صد بلاء
همچو باد صرصر آیندت به تاخت
هر زمانی با لباسی ناشناخت
ور شناسی هم نپندارم به کار
هیچ از ایشان جان بری در گیر و دار
تا زنی چشم و بگردانی کلاه
روزگارت گشته در یک دم سیاه
این بود بر مرد و نامرد آزمون
تا بدانی حد خود را در شئون
گفت زآن رو از پیاده و ز سوار
بر خلایق حمله کن از هر کنار
شرکت اندر مال و فرزندانشان
هم نما در وعدة احسانشان
وعد شیطان نیست جز کذب و فریب
کس نَبُرد از غیر خواری زآن نصیب
بر عبادم نیست استیلاء تو را
می نبیند از رهی اصلا تو را
بس بود پروردگارت در سبیل
بندگان خویش را یار و وکیل
تا نگهشان دارد از وسواس تو
وز هوای نفس و از ارجاس تو
بر شما باشد کسی پروردگار
که براند فُلکها را در بحار
تا کنید از فضل او روزی طلب
رحمتش بهر شما سازد سبب
بر شما باشد خدا بس مهربان
حل مشکلها کند در هر زمان
چون رسد سختی شما را در بحور
غیر او نارید چیزی در خطور
گم شود از یادتان در جستجو
می پرستید آنچه را الاّ که او
پس چو او برهاندتان بر سوی بر
رو بگردانید ز او بار دگر
هست انسان بس به نعمت ناسپاس
میشود طاغی چو گشت او بی هراس
پس شدید آیا که ایمن از هلاک
او فروتان میتوان بردن به خاک
یا فرستد بر شما بادی که سنگ
بر شما بارد چو باران بی درنگ
پس نیایید ایچ اندر شهر خویش
مر نگهدارنده ای از بهر خویش
ایمن آیا هم شدید از آنکه باز
عودتان بدهد به دریا ز اهتزا
پس فرستد باد همچون برقتان
بشکننده تا نماید غرقتان
از پی کفرانتان پس سوی ما
ره نیابید اندر آن غرق و فنا
۸- آیات ۵۸ تا ۶۲: وَ إِنْ مِنْ قَرْیَةٍ إِلاّٰ نَحْنُ مُهْلِکُوهٰا قَبْلَ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهٰا عَذٰاباً شَدِیداً کٰانَ ذٰلِکَ فِی اَلْکِتٰابِ مَسْطُوراً (۵۸) وَ مٰا مَنَعَنٰا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآیٰاتِ إِلاّٰ أَنْ کَذَّبَ بِهَا اَلْأَوَّلُونَ وَ آتَیْنٰا ثَمُودَ اَلنّٰاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهٰا وَ مٰا نُرْسِلُ بِالْآیٰاتِ إِلاّٰ تَخْوِیفاً (۵۹) وَ إِذْ قُلْنٰا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحٰاطَ بِالنّٰاسِ وَ مٰا جَعَلْنَا اَلرُّؤْیَا اَلَّتِی أَرَیْنٰاکَ إِلاّٰ فِتْنَةً لِلنّٰاسِ وَ اَلشَّجَرَةَ اَلْمَلْعُونَةَ فِی اَلْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَمٰا یَزِیدُهُمْ إِلاّٰ طُغْیٰاناً کَبِیراً (۶۰) وَ إِذْ قُلْنٰا لِلْمَلاٰئِکَةِ اُسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ قٰالَ أَ أَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِیناً (۶۱) قٰالَ أَ رَأَیْتَکَ هٰذَا اَلَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلیٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلاّٰ قَلِیلاً (۶۲)۱۰- آیات ۷۰ تا ۷۵: وَ لَقَدْ کَرَّمْنٰا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْنٰاهُمْ فِی اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ رَزَقْنٰاهُمْ مِنَ اَلطَّیِّبٰاتِ وَ فَضَّلْنٰاهُمْ عَلیٰ کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنٰا تَفْضِیلاً (۷۰) یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُنٰاسٍ بِإِمٰامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتٰابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولٰئِکَ یَقْرَؤُنَ کِتٰابَهُمْ وَ لاٰ یُظْلَمُونَ فَتِیلاً (۷۱) وَ مَنْ کٰانَ فِی هٰذِهِ أَعْمیٰ فَهُوَ فِی اَلْآخِرَةِ أَعْمیٰ وَ أَضَلُّ سَبِیلاً (۷۲) وَ إِنْ کٰادُوا لَیَفْتِنُونَکَ عَنِ اَلَّذِی أَوْحَیْنٰا إِلَیْکَ لِتَفْتَرِیَ عَلَیْنٰا غَیْرَهُ وَ إِذاً لاَتَّخَذُوکَ خَلِیلاً (۷۳) وَ لَوْ لاٰ أَنْ ثَبَّتْنٰاکَ لَقَدْ کِدْتَ تَرْکَنُ إِلَیْهِمْ شَیْئاً قَلِیلاً (۷۴) إِذاً لَأَذَقْنٰاکَ ضِعْفَ اَلْحَیٰاةِ وَ ضِعْفَ اَلْمَمٰاتِ ثُمَّ لاٰ تَجِدُ لَکَ عَلَیْنٰا نَصِیراً (۷۵)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قٰالَ اِذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزٰاؤُکُمْ جَزٰاءً مَوْفُوراً (۶۳) وَ اِسْتَفْزِزْ مَنِ اِسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَ أَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَ رَجِلِکَ وَ شٰارِکْهُمْ فِی اَلْأَمْوٰالِ وَ اَلْأَوْلاٰدِ وَ عِدْهُمْ وَ مٰا یَعِدُهُمُ اَلشَّیْطٰانُ إِلاّٰ غُرُوراً (۶۴) إِنَّ عِبٰادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطٰانٌ وَ کَفیٰ بِرَبِّکَ وَکِیلاً (۶۵) رَبُّکُمُ اَلَّذِی یُزْجِی لَکُمُ اَلْفُلْکَ فِی اَلْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ کٰانَ بِکُمْ رَحِیماً (۶۶) وَ إِذٰا مَسَّکُمُ اَلضُّرُّ فِی اَلْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاّٰ إِیّٰاهُ فَلَمّٰا نَجّٰاکُمْ إِلَی اَلْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَ کٰانَ اَلْإِنْسٰانُ کَفُوراً (۶۷) أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمْ جٰانِبَ اَلْبَرِّ أَوْ یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حٰاصِباً ثُمَّ لاٰ تَجِدُوا لَکُمْ وَکِیلاً (۶۸) أَمْ أَمِنْتُمْ أَنْ یُعِیدَکُمْ فِیهِ تٰارَةً أُخْریٰ فَیُرْسِلَ عَلَیْکُمْ قٰاصِفاً مِنَ اَلرِّیحِ فَیُغْرِقَکُمْ بِمٰا کَفَرْتُمْ ثُمَّ لاٰ تَجِدُوا لَکُمْ عَلَیْنٰا بِهِ تَبِیعاً (۶۹)
هوش مصنوعی: برو، و هر که از آنها از تو پیروی کرد، به یقین جهنم جزای شماست، جزای یقیناً کاملی. و هر کسی را که می‌توانی با صدایت فریب بده و با سوارانت و پیادگان بر آنها حمله کن و در اموال و فرزندانشان شرکت کن و به آنها وعده بده، زیرا شیطان جز فریب وعده‌ای به آنها نمی‌دهد. به درستی که بندگان من بر شما سلطه‌ای ندارند و پروردگارت به عنوان ناظری کافی است. پروردگار شما کسی است که کشتی‌ها را در دریا به حرکت درمی آورد تا به فضل او بپردازید، زیرا او نسبت به شما رحیم است. و وقتی که شما در دریا به مصیبتی دچار می‌شوید، جز او به کسی دیگری دعا نمی‌کنید و وقتی شما را نجات می‌دهد به ساحل، شما باز هم روی می‌گردانید و انسان بسیار ناسپاس است. آیا ایمنی دارید که او شما را به طرف ساحل زمین فرو نشاند یا اینکه بر شما تندبادی بفرستد، سپس دیگر برای خود نخواهید یافت کهکی هستید؟ یا اینکه آیا ایمنی دارید که او بار دیگر شما را در آنجا برگرداند و بادهایی سخت بر شما بفرستد تا به سبب کفر خود غرق شوید، بعد شما هیچ دلیل و حجتی برای ما نخواهید داشت؟
گفت برو پس کسی که پیرو شود ترا از ایشان پس بدرستی که دوزخ جزای شماست جزای تمام (۶۳) و لغزش ده کسی را که توانی از ایشان بآوازت و برانگیزان بر ایشان با سوارانت و پیادگانت و شرکت کن با ایشان در مالها و اولاد و وعده ده ایشان را و وعده نمی‌دهد ایشان را شیطان مگر فریب را (۶۴) بدرستی که بندگان من نیست مر ترا بر ایشان تسلطی و بس باشد پروردگارت وکیل (۶۵) پروردگار شماست که میراند برای شما کشتی را در دریا تا بجوئید از فضلش بدرستی که او باشد بشما مهربان (۶۶) و چون مس کند شما را ضرر در دریا گم می‌شود آن را که می‌خوانید از غیر او پس چون نجات دادتان بسوی بیابان روی گردان شدید و باشد انسان ناسپاس (۶۷) آیا پس ایمن شدید که فرو برد با شما طرف بر را (خشکی را) یا فرستد بر شما تندباد سنگریزه‌پاشی را پس نیابید برای خود حافظی را (۶۸) یا ایمن شدید که باز گرداند شما را در آن بار دیگر پس فرستد بر شما در هم شکننده از باد پس غرق کند شما را بسبب آنکه کافر شدید پس نیابید برای خود بر ما بآن از پی آینده (۶۹)
هوش مصنوعی: اگر کسی به تو پیرو شود، او را از راه خود دور کن، زیرا به‌راستی که عذاب جهنم جزای آنهاست. در چهارچوب قدرت خود، هرگونه فریب و وسوسه‌ای که می‌توانی به آنها وارد کنی، انجام بده، و با سواران و پیادگانت، بر آنها یورش ببر. در اموال و فرزندانشان با آنها شریک شو و به آنها وعده بده، اما بدان که شیطان تنها فریب می‌دهد. اما بندگان من تحت تسلط تو نخواهند بود و پروردگارت به‌عنوان ناظر و نگه‌بان کافی است. پروردگار شماست که کشتی را در دریا به حرکت درمی‌آورد تا از خیرات او بهره‌مند شوید و او به شما مهربان است. وقتی در دریا به خطر بیفتید، آن کسی را که غیر از او می‌خوانید، نخواهید یافت، اما زمانی که او شما را نجات دهد و به سوی خشکی برگرداند، انسان خیلی زود ناسپاس می‌شود. آیا از این که زمین شما را در بر گیرد یا تندبادی با سنگریزه بر شما بفرستد، اطمینان دارید؟ در آن صورت، هیچ‌کس برای شما نگهبان نخواهد بود. آیا از این که دوباره شما را به دریا برگرداند و طوفانی سهمگین بر شما بفرستد، ایمن هستید؟ شما به خاطر کفر خود غرق خواهید شد و در آن زمان نمی‌توانید به ما پناه ببرید.
گفت رو هر کس تو را گردد مطیع
پس به دوزخ جایتان ب اشد جمیع
هوش مصنوعی: اگر هر کس خوب از تو پیروی کند، پس همه شما باید به جایی بروید که عذاب دوزخ در انتظار شماست.
این جزاء موفور باشد بر شما
پس بجنبان شان توانی گر ز جا
هوش مصنوعی: این پاداش بزرگ برای شماست، بنابراین اگر توانایی داری، خود را به حرکت درآور.
یعنی از بادت نجنبد هر کسی
جز که باشد در ره طاعت خسی
هوش مصنوعی: تنها کسی که در مسیر بندگی و اطاعت خداوند حرکت می‌کند، از تأثیر و نفوذ بادها و اتفاقات بیرونی دور می‌ماند و دیگران نمی‌توانند او را تحت تأثیر قرار دهند.
هر که را پس می توانی تا به موت
می بجنبان بر مراد خود ز صوت
هوش مصنوعی: هر کسی که می‌تواند از می خوشگذرانی کند، باید تا زمان مرگش در پی خواسته‌های خود باشد و از صدای زندگی لذت ببرد.
می برانگیزان بر ایشان لشکرت
از سوار و از پیاده در برت
هوش مصنوعی: نقشه و برنامه‌ریزی کن که به آنها نیروهایت را با تیراندازان و پیادگان حمله کنید.
از سوارانش تو را بدهم خبر
تا شناسی چونکه گردد حمله ور
هوش مصنوعی: من خبر سوارانش را به تو می‌دهم تا بدانی چگونه حمله می‌کنند.
خشم و شهوت، نخوت و عجب و ریاء
هر یک اندازندت اندر صد بلاء
هوش مصنوعی: خشم و شهوت، خودپسندی و متکبر بودن، و ریاکاری هر یک می‌توانند تو را در دام مشکلات و بلاهای زیادی بیندازند.
همچو باد صرصر آیندت به تاخت
هر زمانی با لباسی ناشناخت
هوش مصنوعی: همچون بادی تند و سرد به سرعت به سوی تو می‌آیند، در هر زمانی با ظاهری ناشناخته.
ور شناسی هم نپندارم به کار
هیچ از ایشان جان بری در گیر و دار
هوش مصنوعی: اگر بدانم که هیچ کدام از این افراد به من کمکی نمی‌کنند، در میانسالی هیچ تلاشی نمی‌کنم برای نجات جانم.
تا زنی چشم و بگردانی کلاه
روزگارت گشته در یک دم سیاه
هوش مصنوعی: اگر به کسی نگاه کنی و از او دوری کنی، ممکن است لحظه‌ای سرنوشت تو را به کلی عوض کند و زندگی‌ات را تیره و تار کند.
این بود بر مرد و نامرد آزمون
تا بدانی حد خود را در شئون
هوش مصنوعی: این آزمون برای مردان و نامردان بود تا هرکس بتواند جایگاه خود را در زندگی و امور مختلف بشناسد.
گفت زآن رو از پیاده و ز سوار
بر خلایق حمله کن از هر کنار
هوش مصنوعی: از این رو، به پیاده‌نظام و سواره‌نظام دستور می‌دهد که از هر سو به مردم حمله کنند.
شرکت اندر مال و فرزندانشان
هم نما در وعدة احسانشان
هوش مصنوعی: در دارایی و فرزندانشان شریک شو و در وعده‌های نیکی که به آنها داده‌اند، شرکت کن.
وعد شیطان نیست جز کذب و فریب
کس نَبُرد از غیر خواری زآن نصیب
هوش مصنوعی: پیمان شیطان تنها دروغ و فریب است و هیچ‌کس از غیر خوار شدن بهره‌ای نخواهد برد.
بر عبادم نیست استیلاء تو را
می نبیند از رهی اصلا تو را
هوش مصنوعی: بر بندگان من تسلطی نداری؛ آن‌ها تو را از دور می‌بینند و اصلاً نمی‌شناسند.
بس بود پروردگارت در سبیل
بندگان خویش را یار و وکیل
هوش مصنوعی: خداوند به عنوان ولی و حمایت کننده بندگانش کافی است.
تا نگهشان دارد از وسواس تو
وز هوای نفس و از ارجاس تو
هوش مصنوعی: برای اینکه آن‌ها را از وسوسه‌های تو و از خواسته‌های نفس و از رنجش‌های تو حفظ کند.
بر شما باشد کسی پروردگار
که براند فُلکها را در بحار
هوش مصنوعی: بر شما مسلط باشد کسی که کشتی‌ها را در دریاها به حرکت درآورد.
تا کنید از فضل او روزی طلب
رحمتش بهر شما سازد سبب
هوش مصنوعی: با استفاده از نعمت‌های او روزی خود را بخواهید، زیرا رحمتی که به شما می‌رسد، نتیجه لطف و فضل اوست.
بر شما باشد خدا بس مهربان
حل مشکلها کند در هر زمان
هوش مصنوعی: خداوند برای شما بسیار مهربان است و در هر زمان مشکلات شما را حل می‌کند.
چون رسد سختی شما را در بحور
غیر او نارید چیزی در خطور
هوش مصنوعی: زمانی که دچار مشکلات و سختی‌ها شدید، در دریای مشکلات به جز او به هیچ چیز دیگر فکر نکنید.
گم شود از یادتان در جستجو
می پرستید آنچه را الاّ که او
هوش مصنوعی: در جستجوی آنچه که در دل دارید، گاهی آنچه را که از یاد می‌برید، نمی‌پرستید.
پس چو او برهاندتان بر سوی بر
رو بگردانید ز او بار دگر
هوش مصنوعی: پس وقتی او شما را نجات دهد، دوباره به سوی او روی برگردانید.
هست انسان بس به نعمت ناسپاس
میشود طاغی چو گشت او بی هراس
هوش مصنوعی: انسان به خاطر نعمت‌هایی که دارد، گاهی ناسپاس می‌شود و وقتی که احساس بی‌خطر بودن کرد، به طغیان و سرکشی می‌پردازد.
پس شدید آیا که ایمن از هلاک
او فروتان میتوان بردن به خاک
هوش مصنوعی: آیا به راستی می‌توانید از گزند نابودی او در امان باشید و به آرامی بر خاک بیفتم؟
یا فرستد بر شما بادی که سنگ
بر شما بارد چو باران بی درنگ
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که ممکن است باد شدیدی بوزد و سنگ‌ها را مانند باران بر سر شما بریزد، بدون هیچ تأخیری.
پس نیایید ایچ اندر شهر خویش
مر نگهدارنده ای از بهر خویش
هوش مصنوعی: بنابراین در شهر خودتان به دنبال کسی نگردید که شما را مراقبت کند.
ایمن آیا هم شدید از آنکه باز
عودتان بدهد به دریا ز اهتزا
هوش مصنوعی: آیا از خطراتی که ممکن است شما را دوباره به دریا پرتاب کند، ایمن هستید؟
پس فرستد باد همچون برقتان
بشکننده تا نماید غرقتان
هوش مصنوعی: پس باد مانند آفتاب خیره‌کننده می‌وزد تا شما را به چالش بکشد و در عمق مشکلات فرو ببرد.
از پی کفرانتان پس سوی ما
ره نیابید اندر آن غرق و فنا
هوش مصنوعی: کسانی که به کفر و نفاق می‌غلتند، راهی به سوی ما نخواهند یافت و در هلاکت و نابودی غرق خواهند شد.