برگردان به زبان ساده
وَ لَوْ شاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعاً أَ فَأَنْتَ تُکْرِهُ اَلنّاسَ حَتّی یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ (۹۹) وَ ما کانَ لِنَفْسٍ أَنْ تُؤْمِنَ إِلاّ بِإِذْنِ اَللّهِ وَ یَجْعَلُ اَلرِّجْسَ عَلَی اَلَّذِینَ لا یَعْقِلُونَ (۱۰۰) قُلِ اُنْظُرُوا ما ذا فِی اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ ما تُغْنِی اَلْآیاتُ وَ اَلنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا یُؤْمِنُونَ (۱۰۱) فَهَلْ یَنْتَظِرُونَ إِلاّ مِثْلَ أَیّامِ اَلَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِهِمْ قُلْ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ اَلْمُنْتَظِرِینَ (۱۰۲) ثُمَّ نُنَجِّی رُسُلَنا وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا کَذلِکَ حَقًّا عَلَیْنا نُنْجِ اَلْمُؤْمِنِینَ (۱۰۳) قُلْ یا أَیُّهَا اَلنّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِی شَکٍّ مِنْ دِینِی فَلا أَعْبُدُ اَلَّذِینَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اَللّهِ وَ لکِنْ أَعْبُدُ اَللّهَ اَلَّذِی یَتَوَفّاکُمْ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ (۱۰۴) وَ أَنْ أَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً وَ لا تَکُونَنَّ مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ (۱۰۵) وَ لا تَدْعُ مِنْ دُونِ اَللّهِ ما لا یَنْفَعُکَ وَ لا یَضُرُّکَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذاً مِنَ اَلظّالِمِینَ (۱۰۶) وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اَللّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلاّ هُوَ وَ إِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ هُوَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ (۱۰۷) قُلْ یا أَیُّهَا اَلنّاسُ قَدْ جاءَکُمُ اَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنِ اِهْتَدی فَإِنَّما یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ (۱۰۸) وَ اِتَّبِعْ ما یُوحی إِلَیْکَ وَ اِصْبِرْ حَتّی یَحْکُمَ اَللّهُ وَ هُوَ خَیْرُ اَلْحاکِمِینَ (۱۰۹)
هوش مصنوعی: اگر خدای تو میخواست، تمامی مردم زمین ایمان میآوردند. آیا تو میخواهی مردم را مجبور کنی که مؤمن شوند؟ هیچکس نمیتواند ایمان بیاورد مگر با اجازه خداوند و او ناپاکی را بر کسانی که عقلشان کار نمیکند قرار میدهد. بگو: "بنگرید آنچه در آسمانها و زمین وجود دارد." نشانهها و هشدارها برای قومی که ایمان نمیآورند، سودی ندارد. آیا آنها جز مانند روزگار کسانی که پیش از این بودند، منتظرند؟ بگو: "پس منتظر باشید، من هم در کنار شما از منتظرین هستم." سپس ما رسولان خود و کسانی را که ایمان آوردهاند نجات خواهیم داد؛ این حق مسلمی بر ماست که مؤمنان را نجات دهیم. بگو: "ای مردم! اگر در دین من شکی دارید، من به آنهایی که غیر از خدا عبادت میکنید، عبادت نمیکنم، بلکه من فقط خداوندی را عبادت میکنم که شما را میمیراند و به من دستور داده شده که از مؤمنان باشم." و اینکه روی خود را با دین خالص به سوی او قرار ده و هرگز از مشرکان نباش. و به غیر از خداوندی که نه سودی به تو میرساند و نه مضر است، نخوان. اگر این کار را کردی، پس قطعاً از ستمگران خواهی بود. اگر خداوند به تو ضرری رساند، هیچکس جز او نمیتواند آن را برطرف کند و اگر خواسته باشد که خیری به تو برساند، هیچکس قادر به رد نعمت او نخواهد بود و آن را به هر کسی که بخواهد از بندگانش میدهد و او بسیار آمرزنده و رحیم است. بگو: "ای مردم! حق از سوی پروردگارتان به سوی شما آمده است. کسی که هدایت یابد، تنها به نفع خود هدایت یافته و کسی که گمراه شود، بر ضرر خود گمراه شده و من وکیل شما نیستم." و از آنچه به تو وحی میشود پیروی کن و صبر کن تا خداوند حکم کند و او بهترین داوران است.
و اگر خواسته بود پروردگار تو هر آینه گرویده بود هر که در زمین است همه آنها تمام آیا پس تو اکراه میکنی مردمان را تا باشند گروندگان (۹۹) و نسزد مر نفسی را که بگرود مگر بدستور خدا و میگردانی ناپاکی را بر آنها که نمییابند (۱۰۰) بگو بنگرید که چیست در آسمانها و زمین و کفایت آنها و بیمکنندگان از گروهی که میگروند (۱۰۱) پس آیا انتظار میبرند مگر مانند روزهای آنان که گذشتند پیش از ایشان بگو پس منتظر باشید بدرستی که من با شما از منتظرانم (۱۰۲) پس میرهانیم رسولان را و آنها که گرویدند همچنین است ثابت بودنی بر ما که نجات دهیم گروندگان را (۱۰۳) بگو ای مردمان اگر باشید در شک از دین من پس نمیپرستم آنان که میپرستید از غیر خدا و لیکن میپرستم خدایی را که میمیراند شما را و فرموده شدم که باشم از گروندگان (۱۰۴) و اینکه راست گردان و جهت را برای دین حقّگرای و نباش البته از شرکآورندگان (۱۰۵) و مخوان از غیر خدا آنچه نفع نمیبخشد ترا و ضرر نمیرساند ترا پس اگر کردی پس بدرستی که تو در این هنگام خواهی بود از ستمکاران (۱۰۶) و اگر مس کند ترا خدا بضرری پس نیست دفعکننده مر آن را مگر او و اگر خواهد بتو خیری پس نباشد منع کننده مر فضل او را میرساند آن را بهر که میخواهد از بندگانش و اوست آمرزنده مهربان (۱۰۷) بگو ای مردمان بحقیقت آمد شما را حق از پروردگارتان پس کسی که هدایت یافت پس جز این نیست که هدایت یافت برای خودش و هر که گمراه شد پس جز این نیست گمراه میشود بر خود و نیستم من بر شما کاردار (۱۰۸) و پیروی کن آنچه وحی میشود بسوی تو و صبر کن تا آنکه حکم کند خدا و اوست بهترین حکمکنندگان (۱۰۹)
هوش مصنوعی: اگر پروردگارت میخواست، همه ساکنان زمین را مؤمن میکرد، آیا تو میخواهی مردم را به زور به ایمان واداری؟ هیچ کس نمیتواند جز به فرمان خدا ایمان بیاورد. تو نمیتوانی ناپاکی را بر آنها تحمیل کنی که به آن دست نمییابند. بگو: «به آسمانها و زمین نگاه کنید.» کسانی که از خدا میترسند، از این گروه مؤمنان هستند. آیا آنها منتظر چیزی هستند که مانند روزهایی باشد که پیش از آنها گذشته است؟ بگو: «پس منتظر باشید، من هم با شما از منتظران هستم.» ما پیامبران را نجات میدهیم و همچنین مؤمنان را، زیرا بر ما واجب است که مؤمنان را نجات دهیم. بگو: «ای مردم، اگر در دین من شک دارید، من کسی را که غیر از خدا میپرستم، نمیپرستم. من فقط خداییم را میپرستم که شما را میمرداند و فرمان دادهام که از مؤمنان باشم.» تو باید به حقایق دین متمسک شوی و از مشرکان دوری کنی. از غیر خدا، کسانی را نخوان که نه به تو نفع میرسانند و نه به تو ضرر میزنند. اگر چنین کنی، قطعاً از ستمکاران خواهی بود. اگر خدا بخواهد به تو ضرری بزند، هیچ کس جز او نمیتواند آن را دفع کند و اگر بخواهد خیری به تو برساند، هیچ کس نمیتواند او را از این کار منع کند. او به هر کس از بندگانش که بخواهد، عطای خود را میرساند و او آمرزنده و مهربان است. بگو: «ای مردم، حقیقتاً حق از پروردگارتان به سوی شما آمده است. پس کسی که هدایت یابد، تنها برای خودش هدایت یافته است و هر که گمراه شود، تنها بر خودش گمراه شده است و من مسئول شما نیستم.» از آنچه به تو وحی میشود پیروی کن و صبر کن تا خدا حکمش را صادر کند که او بهترین قاضیان است.
ای محمّد (ص) خواهد ار پروردگار
کآورند ایمان خلایق ز اضطرار
هوش مصنوعی: ای محمد (ص)، اگر خدا بخواهد، ایمان مردم را از سر ناچاری و اضطرار به آنان میدهد.
پس به ایمان آمدندی ناگزیر
هر که در ارض است از برنا و پیر
هوش مصنوعی: بنابراین، همه افرادی که در زمین هستند، چه جوان و چه پیر، ناچار به ایمان خواهند آمد.
پس تو آیا می کنی اکراه ناس
تا که ایشان بگروند از ناشناس
هوش مصنوعی: آیا تو از دوری و خشم دیگران ناراحت هستی تا جایی که آنها به خاطر ناشناخته بودن تو به گریه بیفتند؟
می نباشد هیچ نفسی را که او
بگرود الاّ به اذن او نکو
هوش مصنوعی: هیچ نفسی نیست که بدون اجازه او به سراغ می رود، مگر اینکه با رضایت او باشد.
ثابت اعنی باشد اندر علم حق
کیست ایمان پیشه یا باطل ورق
هوش مصنوعی: ثابت به معنای این است که در علم حقیقی، مشخص است که آیا کسی که ایمان دارد، حقیقت را میشناسد یا او فریب خورده است.
حق مسلط سازد ایشان را عذاب
که تعقل نیستشان اندر کتاب
هوش مصنوعی: خداوند برای کسانی که در فهم و تعقل در کتابها ناتوانند، عذابی را مقرر میکند.
گو ز چشم عقل بینید و یقین
چیزها را در سماوات و زمین
هوش مصنوعی: با چشمان عقل و بصیرت به دقت به پدیدهها در آسمانها و زمین نگاه کنید و به آنها اطمینان پیدا کنید.
یعنی آن کو کز تو خواهد آیتی
گو که تا بیند به چشم عبرتی
هوش مصنوعی: هر کس که از تو نشانهای بخواهد، بگوید تا با نگاه خود درسی ببیند.
بهره بدهد بر چه چیز آیات و بیم
زآن گُره که نگروند ایچ از قدیم
هوش مصنوعی: آیات الهی بر چه چیزی تاثیر میگذارند و چه چیزی را میتوان از گذشته بررسی کرد که از آن دوری کنند؟
یعنی اندر علم حق مکتوم نیست
کآورند ایمان و هم معلوم نیست
هوش مصنوعی: در دانش حقیقت، چیزی پنهان نیست؛ زیرا ایمان به آن آورده میشود و همچنین مشخص است که چه چیزی وجود دارد.
دیدن آیات و انذار رسل
سود ندهد هیچشان از جزء و کل
هوش مصنوعی: دیدن نشانهها و هشدارهای پیامبران هیچ فایدهای برای آنها ندارد، چه در جزئیات و چه در کلیات.
پس نمی دارند چشم این مشرکان
غیر ایّامی که بگذشت از جهان
هوش مصنوعی: چشم این کافران فقط به روزهایی که از زندگی گذشته، دوخته شده و چیز دیگری نمیبینند.
واقعاتی که گذشت از هر مهم
آن به امتها خَلَوا مِنْ قَبلِهِم
هوش مصنوعی: وقایع و اتفاقاتی که در گذشته برای اقوام و ملتهای پیشین روی داده، در حقیقت از اهمیت زیادی برخوردار است.
منتظر باشید گو پس بر عنا
منتظر هم من بر اینم با شما
هوش مصنوعی: منتظر باشید، چون من هم بر روی این منتظر هستم که شما چه خواهید کرد.
مرسلین را پس رهاندیم از بلا
چون بر امتها عذاب آمد ز ما
هوش مصنوعی: ما پیامبران را از مشکلات نجات دادیم، زمانی که عذاب بر امتها نازل شد.
همچنین دادیم آنها را نجات
که در ایمان بودشان پای ثبات
هوش مصنوعی: ما به کسانی که در ایمان خود ثابت ماندند، نجاتی بخشیدیم.
انبیاء و مؤمنان را آن چنان
که رهاندیم از عذاب و امتحان
هوش مصنوعی: ما انبیاء و مؤمنان را به گونهای نجات دادیم که از عذاب و آزمون رهایی پیدا کردند.
وعدة ما باشد آن بر حق و راست
مؤمنان را هم نجات از امر ماست
هوش مصنوعی: وعدهای که به مؤمنان داده شده، حق و راست است و نجات آنها در این وعده نهفته است.
احمد و اصحاب او یعنی نجات
هم ز ما یابند اندر نائبات
هوش مصنوعی: دوستان و پیروان احمد نیز در زمانهایی که مشکلات پیش میآید، از ما یاری میجویند.
گو شما ای مردم ار دارید شک
صحت دین مرا از هیچ یک
هوش مصنوعی: ای مردم، اگر نسبت به درست بودن دین من شک دارید، به هیچ یک از افراد نگویید.
پس بنپرستم من آنان کز عمی
می پرستید آن شما غیر از خدا
هوش مصنوعی: من خود را در آنانی میپرستم که به جز خدا، معبودی را برمیگزینند و پرستش میکنند.
می پرستم آن خدا را لیک من
کو بمیراند شما را در زمن
هوش مصنوعی: من آن خدا را میپرستم، اما او را نمیشناسم که شما را در زمان بمیرد.
این بود تهدیدی از حق در خطاب
زآنکه کافر وقت موت استش عذاب
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که در لحظه مرگ، کافران با عذاب الهی روبرو میشوند و این تهدیدی است که از جانب حق به آنها اعلام شده است.
حاصل این باشد خلاصه دین من
اندر اعمال و عقاید بی سخن
هوش مصنوعی: خلاصهی ایمان و دین من در رفتارها و باورهایم بیان میشود، بدون اینکه نیازی به توضیحات اضافه باشد.
پس کنید آن را به عقل خویش عرض
تا چه گوید در جواب از حتم و فرض
هوش مصنوعی: پس با عقل خود آن را در نظر بگیرید و ببینید چه پاسخی درباره الزامات و موارد حتمی دارد.
گشته ام مأمور از دیّان دین
تا که باشم از گروه مؤمنین
هوش مصنوعی: من از سوی آفرینندگان دین مأمور شدهام تا به جمع مؤمنان بپیوندم.
دیگر آنکه راست گردان روی خویش
از برای دین حق و اثبات کیش
هوش مصنوعی: دیگر آنکه باید چهرهات را به سمت راست و حقیقت بگردانی تا دین حق را به تصویر بکشی و اعتقادت را ثابت کنی.
یا که گردان راست از کل جهات
روی خود را سوی قبله در صلات
هوش مصنوعی: شما باید در هنگام نماز، بدن خود را به سمت قبله، که جهت مشخصی است، قرار دهید و از همه طرف به آن سمت بپیچید.
یا که ثابت باش در دین حنیف
کآن بود اسلام و غیر از آن سخیف
هوش مصنوعی: در دین راستین و خالص بمان، زیرا این همان اسلام است و هر چیزی غیر از آن بیارزش و بیمعنی است.
هم مباش از اهل شرک و هم مخوان
جز خدا که نیست سودی اندر آن
هوش مصنوعی: از همراهی با مشرکان پرهیز کن و جز خدا را نخوان، زیرا در این کار فایدهای نیست.
هیچ نبود اندر آن نفع و ضرر
گر کنی این پس تویی ظالم سیر
هوش مصنوعی: در آن شرایط هیچ منفعت و ضرری وجود ندارد. اگر این کار را انجام دهی، تو به خودی خود ظالم هستی.
حق رساند ار بر تو کُره از هیچ سو
نیست آن را دفع سازنده جز او
هوش مصنوعی: اگر حق بر تو تصمیمی بگیرد، هیچ نیرویی نمیتواند آن را تغییر دهد و تنها اوست که میتواند آن را از بین ببرد.
ور که خواهد بر تو خیری هیچ پس
فضل او را نیست گرداننده کس
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد به تو خیری برساند، پس هیچ کس نمیتواند مانع این کار شود.
میرساند بر عباد از هر که خواست
کو غفور و مهربان و ذوالعطاست
هوش مصنوعی: هر کس که بخواهد، میتواند به بندگان خدا برساند و آنها را از رحمت و مهربانی و آمرزش خود بهرهمند کند.
گو که آمد بر شما ای مردمان
از خدا پیغمبری بر حق چنان
هوش مصنوعی: بگویید ای مردم، اینجا فرستادهای از سوی خداوند به حق و راستی ظهور کرده است.
تا نباشد عذری از بهر شما
اندر اعمال و عقاید ز اقتضا
هوش مصنوعی: تا زمانی که بهانهای برای شما در مورد اعمال و باورهایتان وجود نداشته باشد.
پس هر آن کس ره به ایمان یافت او
پس جز این نبود که اندر جستجو
هوش مصنوعی: هر کس که به راه ایمان رسید، در حقیقت جز در جستجوی آن نبوده است.
راه می یابد ز بهر نفس خود
دیگری را نفعی از وی کی رسد
هوش مصنوعی: انسان به خاطر خودش تلاش میکند و دیگران از آن تلاش نفعی نمیبرند.
وآنکه گمره شد جز این نبود که هم
گمره او بر نفس خود گشت از ستم
هوش مصنوعی: کسی که به گمراهی افتاده، به جز این نیست که خودش با رفتار نادرستش به گمراهی دچار شده است.
من نباشم مر نگهبان بر شما
کِشتۀ خود بدرود هر کس به جا
هوش مصنوعی: اگر من نباشم که بر شما نظارت کنم، هرکس به دلخواه خود به سرنوشتش میرسد و خود را تسلیم میکند.
پیروی کن ای محمّد (ص) آنچه وحی
میشود سوی تو اندر امر و نهی
هوش مصنوعی: ای محمد (ص)، در هر چیزی که به تو وحی میشود، چه در دستورها و چه در نهیها، پیروی کن.
ثابت اندر دعوت خود باش و هم
صبر کن بر هر چه بینی رنج و غم
هوش مصنوعی: در دعوت و دعوت کردن به چیزی پایدار و ثابت قدم باش و در برابر هرگونه سختی و ناراحتی که میبینی صبور باش.
صبر کن یعنی که تا یابی ظفر
ز امر ما بر مشرکان خیره سر
هوش مصنوعی: صبر کن تا پیروزی را از کار ما بر سرسختهای مشرک بدستیابی.
صبر کن تا حق کند حکم از یقین
کو بود بر خلق خَیرُ الْحَاکِمین
هوش مصنوعی: صبر کن تا خداوند با قاطعیت و حقیقت، حکمی در مورد انسانها صادر کند، آنچنانکه او بهترین داوران است.
سورة یونس به عون شاه جود
شد تمام اکنون کنم تفسیر هود
هوش مصنوعی: سوره یونس به لطف شاه جود کامل شد، حالا میخواهم تفسیر سوره هود را آغاز کنم.
جمله گویند اهل تفسیر و کتاب
مکی است این سوره، وین باشد صواب
هوش مصنوعی: همه میگویند که اهل تفسیر و علم کتاب، این سوره مکی است و این نظر درست است.
گر کس از آیات او پرسد عدد
بیست و سه آیت است از بعد صد
هوش مصنوعی: اگر کسی درباره آیات او سؤال کند، باید بداند که تعداد آنها بیست و سه آیت است که بعد از عدد صد قرار دارند.