صفی علیشاهبخش ۷۵ - الحروف
حروف آمد ز اعیان محیطه
حقایقهای معلوم بسیطه
حروف عالیاتست آن شئونات
که بد در ذات کامن کامنالذات
مثال تخم کان اصل شجر بود
شجر در روی نهان بیبرگ و بر بود
در آن غیب الغیوب محض مطلق
که ما بودیم آنجا او و او حق
نبود او غیر او عالم هم او بود
صفات و اسم او هم عین هو بود
مثل اینجا اگر چه نیک ناید
ولی چون محض مفهوم است شاید
نبود آنجا حروف الا مدادی
ز نقش ماسوا غیر از سوادی
بذات آن کنز مخفی مکتتم بود
نهان در حسن خود وجه قدم بود
بچشم ذات آنجا ذات خود دید
جمال خویش در مرآت خود دید
ظهوراتی که بینی زان نظر شد
صفات و اسم اول جلوه گر شد
ظهور اول اظهار دگر کرد
بر او اهل تماشا را خبر کرد
ظهوراتی کزان وجه نکوشد
نبد غیری، تجلیهای او بد
شدند اسماء مرایای ظهورش
و زان اسماء تجلی کرد نورش
ز اسماء هر یک آثاری عیان شد
در اعیان عین هر شیئی نشان شد
هر آن عین از قدم گردید حادث
وجود خارجی را گشت باعث
خود اشیاء هر یکی مربوب اسمیست
که آن گنج حقیقت را طلسمی است
پس اینعالم کتاب حق تعالی است
بمعنی وصف آن حسن دل آراست
حروفاتی که اندر این کتابند
ز حسن او بوصفی در خطابند
پس آنعارف که بینا و بصیر است
ز اوصاف جمال او خبیر است
بشیئی جز ز چشم او نه بیند
جهانرا جمله جز نیکو نه بیند
حروف اینجا ظهورات صفاتند
ولی در غیب ذاتی عالیانند
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حروف آمد ز اعیان محیطه
حقایقهای معلوم بسیطه
هوش مصنوعی: حروف از ویژگیهای عینی و ملموس در حقیقتهای شناخته شده و ساده به وجود آمدهاند.
حروف عالیاتست آن شئونات
که بد در ذات کامن کامنالذات
هوش مصنوعی: حروف عالیات نمایانگر ویژگیها و صفات والایی هستند که در ذات وجودی چیزهای معمولی و عادی نهفتهاند.
مثال تخم کان اصل شجر بود
شجر در روی نهان بیبرگ و بر بود
هوش مصنوعی: تخم، مانند ریشهای است که اصل درخت به شمار میآید و درخت در زیر زمین پنهان است و بدون برگ و میوه به نظر میرسد.
در آن غیب الغیوب محض مطلق
که ما بودیم آنجا او و او حق
هوش مصنوعی: در آن عالم پنهان و بینهایت که تنها ما بودیم، تنها او و حقیقت وجود داشت.
نبود او غیر او عالم هم او بود
صفات و اسم او هم عین هو بود
هوش مصنوعی: وجود او تنها وجود واقعی است و هیچ چیز دیگری غیر از او نیست. تمامی ویژگیها و نامهای او نیز خود او هستند.
مثل اینجا اگر چه نیک ناید
ولی چون محض مفهوم است شاید
هوش مصنوعی: اگرچه اینجا خوب نیست، اما چون هدف فقط درک موضوع است، شاید قابل قبول باشد.
نبود آنجا حروف الا مدادی
ز نقش ماسوا غیر از سوادی
هوش مصنوعی: در آنجا هیچ نوشتهای جز نشانههایی از یاد و حافظه وجود نداشت؛ چیزی غیر از یادگاریهای دیگر.
بذات آن کنز مخفی مکتتم بود
نهان در حسن خود وجه قدم بود
هوش مصنوعی: عشق و زیبایی او به طور رازآلودی در وجودش نهفته است و همین زیبایی و عظمت، نشاندهندهی اصل و حقیقت اوست.
بچشم ذات آنجا ذات خود دید
جمال خویش در مرآت خود دید
هوش مصنوعی: در آن مکان، فرد به حقیقت وجود خود پی میبرد و زیباییاش را در آینهای میبیند که خود اوست.
ظهوراتی که بینی زان نظر شد
صفات و اسم اول جلوه گر شد
هوش مصنوعی: به آنچه میبینی، صفات و ویژگیهای او نمایان شده است و جلوهای از نام نخستین او آشکار شده است.
ظهور اول اظهار دگر کرد
بر او اهل تماشا را خبر کرد
هوش مصنوعی: در آغاز ظهور، او به گونهای جدید خود را نشان داد و خبر این واقعه را به کسانی که نظارهگر بودند، رساند.
ظهوراتی کزان وجه نکوشد
نبد غیری، تجلیهای او بد
هوش مصنوعی: هر آنچه که از چهره او به ظهور میرسد، جز خود او نیست و هر تجلی که حاصل میشود، بازتابی از وجود اوست.
شدند اسماء مرایای ظهورش
و زان اسماء تجلی کرد نورش
هوش مصنوعی: نامها و صفات او به ظهور رسیدند و از آن نامها نور او تجلی پیدا کرد.
ز اسماء هر یک آثاری عیان شد
در اعیان عین هر شیئی نشان شد
هوش مصنوعی: از نامها و ویژگیهای مختلف هر چیز، نشانههایی واضح در وجود هر شیء نمایان میشود.
هر آن عین از قدم گردید حادث
وجود خارجی را گشت باعث
هوش مصنوعی: هر بار که چیزی به وجود میآید، این وجود خارجی نتیجه و پیآمد یک حرکت یا قدم خاص است.
خود اشیاء هر یکی مربوب اسمیست
که آن گنج حقیقت را طلسمی است
هوش مصنوعی: هر شیء به نوعی تحت تأثیر نام و ویژگیهای خود قرار دارد و این نامها در واقع به عنوان رمز و رازهای عمیق حقیقت آن اشیاء عمل میکنند.
پس اینعالم کتاب حق تعالی است
بمعنی وصف آن حسن دل آراست
هوش مصنوعی: این عالم مانند کتابی است که بیان کننده صفات زیبای خداوند است.
حروفاتی که اندر این کتابند
ز حسن او بوصفی در خطابند
هوش مصنوعی: حروفی که در این کتاب وجود دارند، به زیبایی او اشاره دارند و در این ارتباط، توصیف شدهاند.
پس آنعارف که بینا و بصیر است
ز اوصاف جمال او خبیر است
هوش مصنوعی: پس عارفی که بینا و دارای درک عمیق است، از ویژگیهای زیبایی او آگاه و باخبر است.
بشیئی جز ز چشم او نه بیند
جهانرا جمله جز نیکو نه بیند
هوش مصنوعی: هیچ چیز در جهان جز از چشم او دیده نمیشود و همه چیز جز چیزهای نیکو در نظرش وجود ندارد.
حروف اینجا ظهورات صفاتند
ولی در غیب ذاتی عالیانند
هوش مصنوعی: حروف در اینجا نمادهایی از ویژگیها و صفات هستند، اما در دنیای نادیدنی به معانی و ذاتهای بلندمرتبه اشاره دارند.