بخش ۶۹ - جهتاالضیق والسعه
جهت باشد یکی ضیق وسعت باز
بود تنزیه ذات اول جهت باز
که دور از عقل و فهم و اشتهار است
خود آن از وحدت ذات اعتبارست
بسوی غیر با او اتساعی
نباشد نزد عقل و اطلاعی
در این وحدت تعقل لایلیق است
حقیقیه است و از هر فرض ضیق است
از آن گویند او را غیر ذاتش
بنشناسد کسی از ممکناتش
دوم کو را سعت باشد مناسب
ظهور اوست در کل مراتب
ز اسماء و صفات او اعتبار است
ظهورش در مظاهر آشکار است
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
جهت باشد یکی ضیق وسعت باز
بود تنزیه ذات اول جهت باز
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که اگرچه در جهان محدودیتها و تنگناهایی وجود دارد، اما وجود بزرگ و بینهایت خداوند فراتر از این محدودیتهاست و همواره ممکن است در دنیای خاصی وجود داشته باشد. در حقیقت، ذات الهی به هیچگونه محدودیتی وابسته نیست و میتواند از هر منظری گسترش یابد.
که دور از عقل و فهم و اشتهار است
خود آن از وحدت ذات اعتبارست
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که آنچه که فرای عقل، درک و شهرت است، خود ناشی از یگانگی و حقیقت وجودی است. یعنی مفهوم و ماهیت آن به دلیل یگانگی خود، فراتر از تفکر و شهرت عادی است.
بسوی غیر با او اتساعی
نباشد نزد عقل و اطلاعی
هوش مصنوعی: عقل و دانش نمیتوانند به سوی غیر از او (خدا) گسترش و اطلاعاتی پیدا کنند.
در این وحدت تعقل لایلیق است
حقیقیه است و از هر فرض ضیق است
هوش مصنوعی: در این اتحاد و یکپارچگی، تفکر و اندیشهای که در کار است، حقیقتی عمیق و واقعی دارد و نمیتوان آن را در محدودیتها و فرضیات تنگ قرار داد.
از آن گویند او را غیر ذاتش
بنشناسد کسی از ممکناتش
هوش مصنوعی: کسی نمیتواند جز ذات او را بشناسد و از میان موجودات فقط او را درک کند.
دوم کو را سعت باشد مناسب
ظهور اوست در کل مراتب
هوش مصنوعی: دوم کسی است که گنجایش داشته باشد تا در تمام جنبهها و مراحل وجودش، ظهور و حضور او را به خوبی نشان دهد.
ز اسماء و صفات او اعتبار است
ظهورش در مظاهر آشکار است
هوش مصنوعی: وجود او از نامها و صفاتش نمایان است و در نشانههای آشکارش هویدا میشود.

صفی علیشاه