گنجور

بخش ۲۲۷ - عبدالقابض

تو عبدالقابض آنرا دان زحالش
که گیرد حق بخود قلب و خیالش
بگرداند دگر مانند رایض
و را بر نفس خویش و غیر قابض
پس او چیزی که دور است از فرایض
نماید قبض و اینست از غوامض
سزاوار آنچه نبود در خلایق
نماید قبض و آن قبض است لایق
بگیرد آنچه هست از مصلحت دور
هم آمد در نظام تام معذور
نباشد آن بحکم الله جاری
بود بهر عباد از نظم عاری
گر این معنی بفهم آید چو آبت
رود بیرون ز خاطر اضطرابت
مگیر آنرا که از دستت ستانند
نشین جائی کز آنجایت نرانند
تمنای محالت از جنون است
هر آن آبی که نتوان خورد خونست

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تو عبدالقابض آنرا دان زحالش
که گیرد حق بخود قلب و خیالش
هوش مصنوعی: تو بنده کسی هستی که حق را به خود می‌گیرد، پس از وضعیت او آگاه باش که چگونه قلب و خیال او را تسخیر می‌کند.
بگرداند دگر مانند رایض
و را بر نفس خویش و غیر قابض
هوش مصنوعی: شخصی باید در فکر خود و دیگران تأمل کند و با دقت بر اعمال و افکار خود نظارت داشته باشد، تا به شناخت عمیق‌تری دست یابد و از روی آگاهی تصمیم‌گیری کند.
پس او چیزی که دور است از فرایض
نماید قبض و اینست از غوامض
هوش مصنوعی: او کارهایی را انجام می‌دهد که بر اساس اوامر و قوانین اصلی نیست و این جزو مسائل پیچیده و مبهم است.
سزاوار آنچه نبود در خلایق
نماید قبض و آن قبض است لایق
هوش مصنوعی: چیزی که برای انسان‌ها مناسب نیست، از سوی او به گونه‌ای در دل‌ها و روح‌ها اثر می‌گذارد و این اثرگذاری شایسته و مختص اوست.
بگیرد آنچه هست از مصلحت دور
هم آمد در نظام تام معذور
هوش مصنوعی: هر کس باید آنچه را که از نظر مصلحت به دست می‌آورد بپذیرد و در کنار هم قرار بگیرد، چرا که در نظام کلی، هیچ‌کس را نمی‌توان سرزنش کرد.
نباشد آن بحکم الله جاری
بود بهر عباد از نظم عاری
هوش مصنوعی: اگر بر اساس فرمان خدا نباشد، قوانین و نظم برای بندگان جاری نخواهد بود.
گر این معنی بفهم آید چو آبت
رود بیرون ز خاطر اضطرابت
هوش مصنوعی: اگر این مفهوم را درک کنی، مانند آبی که از ذهن و فکر تو خارج می‌شود، اضطرابت هم از بین خواهد رفت.
مگیر آنرا که از دستت ستانند
نشین جائی کز آنجایت نرانند
هوش مصنوعی: چیزی را که از تو می‌گیرند، نپذیر و در جایی قرار بگیر که نتوانند تو را از آنجا بیرون کنند.
تمنای محالت از جنون است
هر آن آبی که نتوان خورد خونست
هوش مصنوعی: خواستن چیز غیر ممکن از دیوانگی است، زیرا هر آبی که خوردن آن ممکن نباشد، همانند خون است.